Wangknijper? Ga op zoek naar de oorzaak van de stress

Kijk eens naar deze foto, wees eerlijk, wat zie je?

Gewoon iemand die zich verveelt en met zijn gezicht speelt. Of iemand die jeuk heeft in zijn mond. Dat zou inderdaad kunnen. Maar het blijkt dat we ons gezicht vervormen in stress-situaties door een vinger of een pen erin te steken. Wat kunnen we als leiders met deze kennis?

Poker, ziekenhuis en ramp

We treffen ingedeukte gezichten met name aan in spannende situaties, als er veel op het spel staat. Pokerspelers die in een lastig parket zitten hebben er last van. Ineens prikken die vingers in de wangen en vervormen het gezicht. Je kent het wel die lachspiegels, het heeft hetzelfde idiote aanzicht. In ziekenhuizen zien we hetzelfde gedrag. Ouders die in spanning zitten in de stille wachtkamer. Wanneer komt hun aangereden kind uit de operatiekamer? Deze ouders veranderen in wangknijpers. Na ongelukken zie je auto-bestuurders in spanning de politie afwachten met een verdraaid gezicht.

Theorie van het ingedeukte gezicht

Het is het angstbrein (limbisch systeem) dat ons hier nekt. Deze gevarenradar laat ons lichaam razendsnel reageren met vlucht-vechtgedrag. In dit geval vluchtgedrag waarin we proberen onszelf in het gareel te houden, te beschermen voor het gevaar. Dat doen we door ons lichaam aan te raken of te strelen. Juist ons gezicht is rijk aan zenuwen en gevoelige spieren. Wanneer we het gezicht betasten, hopen we onbewust onszelf te kalmeren. Zie je dit gedrag, dan is de kans groot dat er 'issues' zijn.

Herkennen is de eerste stap

Er zijn twee mitsen:

1) is het continu aanwezig of is het een plotse verandering? De persoon kan een vervelende tic hebben ontwikkeld.

2) nodigt de context uit tot dit gedrag? Droge lucht kan jeuk veroorzaken.

Wanneer het geen tic is en de situatie is bovendien spannend (dus geen jeuk aan het tandvlees) dan lijken de kaarten geschud. Stress is in het spel. En behoorlijk heftig zelfs. De andere persoon probeert zichzelf opzichtig te kalmeren. We nemen zelfs op de koop toe dat we een gezicht hebben alsof we ons hoofd in een windturbine hebben gestoken. Of ons hoofd dat uit een sportvliegtuig steekt.

Benutten is de tweede stap

Stel we zien een solicitant zijn gezicht indeuken. Wat kunnen we dan doen?

-stel de kandidaat extra op z'n gemak;

-komt dit gedrag desondanks 5 minuten later nog steeds voor, benoem het;

-vraag daarna door naar de reden.

Een open deur nietwaar? Maar niet zo makkelijk als het lijkt.

Hoe het niet moet

Ik ben bij een MT-meeting van een gerenommeerd energiebedrijf. De managing director heeft een specialist uit Duitsland ingehuurd om meer te vertellen over de markt en expansiemogelijkheden in zijn land. Voordat hij ging spreken, deukt hij zijn gezicht in. Tot tweemaal toe. Niemand doet er iets mee. Maar tijdens de lunch wordt het duidelijk. Hij vertelt dat hij de plaats inneemt van de echte specialist. Nadat we doorvragen geeft hij aan zich onzeker te voelen omdat deze veel meer know-how heeft. Daarom werd hij dus een wangknijper.

Interview

Als je nu kijkt naar deze dame. Is ze soms in afwachting van een beoordelingsgesprek met haar manager. Wat denk je dat in haar omgaat?