‘Om de temperatuurstijging voorlopig onder 1,5 graad te houden is geen opdracht voor een specifiek bedrijf zoals ING, maar een opdracht voor de wereld als geheel.’ Dat zei ING-topman Steven van Rijswijk bij de toelichting op de jaarcijfers van de bank. De aanleiding was natuurlijk de recente aankondiging van Milieudefensie om een klimaatzaak aan te spannen tegen het financiële concern.
De kern van Van Rijswijks betoog - gelardeerd met passages over een ‘op wetenschap gebaseerde aanpak’, ‘luisteren naar de inzichten van klimaatwetenschappers’ en ‘proberen met klanten in gesprek te gaan’ - is dat de klimaataanpak groot en ingewikkeld is. Wel concreet is Van Rijswijk over het stoppen met het financieren van de exploratie en productie van olie en gas. ING belooft dat tegen 2040 te doen (over 16 jaar).
Donald Pols, directeur van Milieudefensie, zegt in een reactie aan Adformatie dat hij ervan overtuigd is dat Van Rijswijk persoonlijk gecommitteerd is aan Parijs, maar dat hij - vastzittend in de verhoudingen (aandeelhouders, klanten, medewerkers) - onvoldoende ruimte ziet binnen ING om de noodzakelijke maatregelen te nemen. ‘Daarom is onze klimaatzaak voor hem een steun in de rug.’
Dat Van Rijswijk zijn uitspraak deed (‘het is geen opdracht voor een specifiek bedrijf zoals ING’), is volgens Pols illustratief voor de basisstelling van Milieudefensie. ‘Sinds de globalisering, grofweg vanaf 1970, zijn multinationals zo groot gegroeid dat ze buiten de rechtsorde zijn gaan staan en zeggen “het geldt niet voor ons”. Maar een bedrijf met een omzet van 22,6 miljard, meer dan 900 miljard aan beheerde activa en een uitstoot - als je althans naar de meest conservatieve schattingen kijkt - van een land als Zweden, dan kan je niet zeggen “die afspraken gelden niet voor ons”.’
Pols zegt namens Milieudefensie overigens al sinds 2006 met ING in gesprek te zijn. Hij legt uit waarom het dan toch tot die rechtszaak moet komen: ‘Het is in die kleine twintig jaar van gesprekken voeren wat niet-duurzame beleggingen betreft alleen maar steeds erger geworden. We kennen elkaar al heel lang, maar op een gegeven moment is het op.’
Klanten uitsluiten
Van Rijswijk zei in zijn toelichting ook dat ING klanten uitsluit als ze niet bereid zijn om verandering door te voeren. Maar daar heeft Pols weinig fiducie in. ‘Om te beginnen is het volkomen onduidelijk op basis van welke criteria ze klanten dan uitsluiten. Wat eisen ze? Wij vragen dat keer op keer. Maar het is niemand duidelijk. Daar komt bij dat ING geen voorbeeld kan geven van het uitsluiten van (of het beëindigen van een relatie met) klanten.’ Milieudefensie dringt er bij ING al tijden op aan dat het zelf een broeikasgasdoel formuleert. ‘De totale emissie moet in 2030 gehalveerd zijn. ING stelt wel sectordoelen, maar het is niet concreet tot welke totale emissie dat leidt. ING is een grote partij en zou een leidende rol moeten pakken en niet volgend.’
NU stoppen
Wat die 16 jaar betreft (stoppen met het financieren van de exploratie en productie van olie en gas tegen 2040), dat is volgens Milieudefensie 16 jaar te laat. Het Internationaal Energieagentschap is volgens Pols dé autoriteit op dit onderwerp en dat zegt: vanuit klimaatoogpunt moeten we nú stoppen met alle fossiele projecten. Pols herhaalt: ‘Van Rijswijk wil wel!’ Om de rechtszaak te ondersteunen en de publieke druk op te voeren start Milieudefensie op 9 februari met een multimediale campagne. Daarover volgende week meer in de kolommen van Adformatie.
