‘Ik herkende mij niet meer in de Jan Driessen die ik wilde zijn’

Jan Driessen – vier jaar geleden nog communicatiedirecteur bij Aegon – is hij blij dat hij zijn vrijheid terug heeft. ‘Alles wat ik ten diepste vind, over de VVD of over reclame, mag ik nu tegen jou zeggen.’

‘Je gaat ons toch niet met een rollator op de foto zetten?’ Jan Driessen vraagt het grappend, na afloop van het interview. Maar ja, je weet nooit. Beeldvorming is zijn vak immers. En voor oud en uitgerangeerd wil de voormalig journalist en communicatiedirecteur niet versleten worden.

Gevoel voor theater

Daar is ook geen enkele reden toe. Driessens bureau Q & A Communicatie bloeit en groeit. Vier jaar na zijn met veel gevoel voor theater geregisseerde vertrek bij Aegon, is Driessen de trotse en betrokken werkgever van drie ‘communicatietalenten’. Van wie er een, Chris Janssen, in 2015 daadwerkelijk met de titel ‘Communicatietalent van het Jaar’ naar huis ging.

Tranen

Driessen: ‘Toen Chris die prijs kreeg, stonden de tranen in mijn ogen.’ De groei noopt tot een verhuizing van zijn ‘kantoor aan huis’ naar een pand aan het Amsterdamse Damrak. Er is veel werk, zegt Driessen. Te veel. Hij heeft zelfs een klantenstop afgekondigd. Er kan even niemand meer bij. Ook geen internationale opdrachten. ‘Iemand belde namens George Soros. Het bleek zijn naaste medewerker. Terwijl ik hem aan de telefoon had, heb ik hem snel even gegoogeld. Hoe was uw naam ook alweer? Maar ik heb nee moeten zeggen.’

Niet schaalbaar

Het is het probleem van de bekende adviseur. ‘Je bent niet schaalbaar. Er zit een plafond aan je tijd. Daarom gaan we differentiëren. De medewerkers gaan zich richten op waar zij goed in zijn: social influencing, campaigning, de praktische kanten rond de trainingen die ik geef.’

Het ongewisse

Driessens vertrek als directeur communicatie bij Aegon was een stap in het ongewisse. Onzeker, maar noodzakelijk. ‘Eindelijk vrij’, mailde Driessen mij toen ik hem benaderde voor dit gesprek. Eindelijk vrij. Wat bedoelde hij daarmee? Verlost van de knellende banden van het corporate leven? ‘Ik ben heel lang de kritische journalist gebleven die ik ooit was. Ook toen ik bij Aegon werkte. Maar hoe langer je ergens zit, hoe meer je onderdeel wordt van het verleden. Ik herkende mij niet meer in de Jan Driessen die ik wilde zijn, die ik ooit was. En dat gevoel van vrijheid is terug. Dat wat ik ten diepste vind, mag ik nu tegen jou zeggen. Over de VVD, over reclame. Mijn opinie bij WNL. Dat kon ik jarenlang niet doen. Dat ging wringen. En dat gecombineerd met de traagheid, de logheid van zo’n grote organisatie.’

Professionaliteit

‘Begrijp me goed, de goede kant is de professionaliteit. Maar dit was de keerzijde. In de 14 jaar Aegon heb ik tien communicatiecrises meegemaakt. Maar de laatste jaren werd het wat rustiger en boog ik mij over HR-vakantieschema’s. Al die regels waar je aan moest voldoen. Het gereglementeerde leven. Ik kon precies zien met wie ik over vijf jaar op maandagochtend van tien tot elf een afspraak had. En dan ontstaat het gevaar dat je vergaderen met werken gaat verwarren. Al die BM’s, die bilaterale meetings iedere week op maandag van negen tot tien met riskmanagement, van tien tot elf met HR, van elf tot twaalf met centrale inkoop. En niet van tien over tien tot half twaalf hè. Want alles ging per uur. Of de afspraak nu na twintig minuten klaar was of niet.’

Wennen

Natuurlijk is er een groot verschil met toen. Uiteraard moest hij wennen. En vanzelfsprekend was er aarzeling. Misschien was het Ben Verwaaijen wel, oud-topman van British Telecom, die hem over de streep trok met de gevleugelde uitspraak: ‘Je kunt beter spijt krijgen van de dingen die je gedaan hebt dan van de dingen die je niet gedaan hebt.’ Maar toch, de overgang was groot.

Verwend

‘Ik moest alles leren. Als directeur communicatie ben je ontzettend verwend. Alles wordt voor je gedaan. Nu stond ik er in mijn eentje voor. Een van mijn eerste klanten was TVM. Goed gesprek gehad. Op de terugweg werd ik gebeld. “Kun je voor ons een persbericht versturen?” Natuurlijk kon ik dat. Dus ik tik dat bericht en toen dacht ik ineens: hoe verstuur je in vredesnaam een persbericht? Ik wist bij wijze van spreken niet eens hoe ik een e-mail moest verzenden. Afspraken inplannen. Een presentatie maken? Een leaseauto regelen. Ik had overal mensen voor. Dat was wel confronterend. Ik heb dat ook allemaal zo snel mogelijk uitbesteed. Nee, ook toen ik verslaggever was, stond er altijd een compleet team klaar.’

Vaste formats

Hij mist het niet. Geen seconde tijd gehad om zich er zorgen over te maken. Ook niet over geld. ‘Bij Aegon zag ik al die rekeningen van adviesfiguren, reclamebureautjes en communicatiekantoortjes langskomen die eigenlijk alleen vaste formats konden invullen. Maar als je vanuit visie, strategie en core business beredeneerd een consistente communicatieaanpak tot in de praktijk kunt doorvertalen, hoef je in Nederland nooit zonder werk te zitten.’

Nul acquisitie

Hij heeft ook ‘nul acquisitie’ gedaan. ‘Er is grote onzekerheid bij bestuurders. Angst. Zij willen grip op hun communicatie. Hoe zorg je ervoor dat wij beschermd zijn tegen de angstaanjagende buitenwereld, waar emotie en verontwaardiging de boventoon voeren? Hoe zorg je ervoor dat je weer vertrouwen krijgt als onderneming? Wij communicatieadviseurs hebben de tijd mee. De juridisering, de claims, de rellerigheid waarmee nieuws bedreven wordt: het is koren op de molen voor onze business. Wat dat betreft kan er mij niet genoeg ellende zijn.’

Deel 1 uit deze serie, met David Brilleslijper, vind je hier.