Een nieuwe stichting dreigt met een massaclaim tegen Twitter vanwege stiekem gebruik van gegevens van miljoenen Nederlandse volwassenen en minderjarigen door haar voormalige reclamebedrijf MoPub. Gevoelige data van duizenden apps, waaronder dating-apps als Grindr en Happn en kinderspelletjes, zijn gedeeld. Een professionele claiminvesteerder betaalt de zaak.
Iedere Nederlander wordt gevraagd zich te melden via jestaattekoop.nl, en wordt een bedrag van minimaal 250 euro per deelnemer in het vooruitzicht gesteld bij het slagen van de claim. De hele rechtsgang kan wel zes jaar duren. Eerst heeft de Stichting Data Bescherming Nederland (SDBN) afgelopen week Twitter aangesproken voor onderhandelingen over een schadevergoeding, onder dreiging van een massaclaim. Twitter had iets anders om handen en reageerde nog niet.
De claim behelst langjarig datagebruik, tussen oktober 2013 en december 2021, van gratis apps die gegevens van hun gebruikers hebben gedeeld. Het zou gaan om maar liefst 30.000 apps waaronder Wordfeud, Buienradar, Vinted, Shazam en Duolingo die persoonsgegevens hebben uitgewisseld met advertentieplatform MoPub.
Duizelingwekkend
De claim komt voort uit een onderzoek van de Noorse autoriteit voor gegevensbescherming (DPA) die de queer dating app Grindr strafte met een boete van ruim 6 miljoen euro voor het delen van persoonsgegevens van gebruikers met verschillende advertentiebedrijven zoals MoPub, Xandr en OpenX.
De Nederlandse stichting richt haar pijlen echter niet op de apps zelf die data deelden met advertentiebedrijven, maar op één reclameplatform, MoPub. Privacy-expert Anouk Ruhaak, voorzitter van SDBN: ‘Inderdaad zijn de apps die data delen in overtreding, maar ook MoPub is verantwoordelijk voor de illegale dataverwerking onder de AVG. Dit platform verzamelt de data van alle apps en exploiteert die voor reclame. De aard en schaal van deze inbreuk zijn duizelingwekkend: het gebeurde jarenlang en achter de schermen.’
Twitter verkocht MoPub begin 2022 voor ruim 1 miljard dollar aan gaming- en reclamebedrijf AppLovin. Vandaar dat de stichting kiest voor de periode dat MoPub nog onderdeel was van Twitter. De hoge verkoopprijs weerspiegelt de grote omvang van reclame en datahandel.
Gevoelige gegevens
Onder de data bevonden zich vele gevoelige gegevens over zaken als gezondheid en seksuele voorkeur. Zaken die extra bescherming genieten onder de privacywet AVG. Ook het gebruik van gegevens van kinderen maakt het aangeklaagde datagebruik precair.
Ruhaak: ‘Het is duidelijk dat de privacy door dit soort gratis apps ernstig is geschonden. Er zijn bijvoorbeeld gegevens van apps waarmee vrouwen hun ovulatie bijhouden, gebruikt, wat kan duiden op een kinderwens waardoor ze bijvoorbeeld juist geen vacatures krijgen geserveerd op grond van hun profiel. Mensen die hun calorieën nauwgezet bijhouden in fitness-apps krijgen veel reclame voor dieetproducten die hun gezondheid kunnen schaden. Via Grindr kunnen minderjarige homo’s gedwongen worden om uit de kast te komen als hun ouders de reclame te zien krijgen op grond van hun profiel.’
Lucratief vooruitzicht
De afgelopen jaren zijn massaclaims vanwege datagebruik en datamisbruik veelvuldig aangespannen, tegen Facebook (verschillende claims waaronder door de Consumentenbond) en TikTok (drie claims). De zaken verlopen moeizaam vanwege procedurekwesties bij rechtbanken.
Gezien de kans op hoge winst na aftrek van de juridische kosten worden vrijwel al deze claims ondersteund door investeerders. Dat geldt ook voor deze claim van SDBN, die zich niettemin een ‘non-profit stichting’ noemt.
De investeerder in de claim is het Britse bedrijf Orchard dat miljoenen euro’s beschikbaar stelt voor eventuele rechtszaken tegen Twitter. Deze zaken worden gevoerd door de Amsterdamse advocatenkantoren Birkway en Boekx.
Bestuurders en toezichthouders van de stichting krijgen een vergoeding. Ruhaak: ‘Dat is een redelijke vergoeding voor inbreng van expertise. Nee, bedragen kunnen we niet noemen omdat we Twitter dat niet willen laten weten.’
