Dwingende ogen
Mensen laten zich van hun beste kant zien als ze denken dat ze bekeken worden. Denk aan bewakingscamera’s in uitgaansgebieden en flitspalen langs snelwegen. De illusie van geobserveerd worden kan al genoeg zijn om sociaal gewenst gedrag te stimuleren. Brits onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat studenten veel minder rommel achterlaten als er in het universiteitsrestaurant posters hangen met daarop een paar menselijke ogen afgebeeld.
Uit het juiste hout gesneden
Als we denken dat we worden bekeken houden we de boel schoon en rijden we niet te hard. De reden hiervoor is reputatie. Publiekelijk gedragen we ons beschaafd omdat we denken dat onze reputatie daar baat bij heeft. Zodra we ons weer onbekeken wanen, vallen we terug in onsociale gewoontes.
Maar wie uit het juiste hout gesneden is, heeft geen vreemde ogen nodig om zich beschaafd en integer te gedragen. Die doet dat uit zichzelf. Dat is een kwestie van moreel kompas; van karakter.
Voor ieder mens is karakter de essentie. Hoe we diep van binnen zijn. Als we alleen zijn of ons alleen wanen. Als er geen vreemde ogen zijn die ons gedrag dwingen. Bij karakter draait het om morele principes en niet om reputatie of imago. En die principes gelden in voor- en in tegenspoed. En zowel in de huiskamer als in de boardroom.
Slappe knieën in de boardroom
ING dacht zich na de kapitaalinjectie van de Staat in 2008 weer enigszins aan het dwingende publieke oog onttrokken te hebben. Met het vaarwater rustig was de tijd rijp om de salarisverhoging door te voeren. En nu dus weer in te trekken.
In een onbewaakt ogenblik het salaris van de topman met de helft verhogen, die keuze vervolgens verdedigen met een verwijzing naar de sociale norm (“meegaan met de rest”) en ten slotte – maar pas nadat vreemde ogen je dwongen – het voorstel schielijk intrekken omdat je “de publieke reactie [hebt] onderschat in deze gevoelige kwestie”. Het getuigt van slappe knieën en een zwabberend moreel kompas.
Want een sociale norm is geen principe. Als een besluit is genomen vanuit een moreel kompas, als je ergens écht in gelooft, blijf er dan bij, ongeacht wat andere mensen doen en vinden. Ongeacht publieke verontwaardiging en reputatieschade.
Een principe is immers pas een principe als het je wat kost. Kwestie van rechte rug, prioriteiten stellen en put your money where your mouth is.
Ergens voor staan en gaan. Dát getuigt van karakter.
Mensch | creative agency
www.mensch-amsterdam.com
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!