Journalisten woedend om PR-campagne met nepnieuws over wolf

Zij bevestigden dat het op de video om de zeldzame wolvensoort gaat, volgens wolvenkenner Leo Linnartz de derde waarneming in 2,5 jaar. Hij meldde in de krant dat er grote kans bestaat dat het beestje zich hier definitief vestigt.

Dat is nog maar de vraag, want het hele filmpje bleek in scene gezet en onderdeel van een bewustwordingscampagne van Care Plus. Het wilde laten zien dat er een veel gevaarlijker dier rondwaart dan een wolf: de teek. ‘Het gevaarlijkste beestje van het bos.’ Care Plus verkoopt anti-teekmiddelen.

De actie viel niet bij iedereen in goede aarde. Journalisten reageerden pissig en wolvendeskundige Linnartz voelt zich voor ‘de gek gehouden’, ook al omdat hij een uitgebreide mailwisseling had met Nicolette van Dam, die het werkelijke doel maar niet bekendmaakte.

Journaliste Angelique Kunst die in Tubantia berichtte over het zeldzame dier is not amused: ‘Als de farmaceutische industrie dit soort acties gaat gebruiken om aandacht te krijgen en een product te verkopen…Ik heb er geen woorden voor. Ik vind dit zo onbeschoft en maatschappelijk stompzinnig. Fake-nieuws is een van de grootste bedreigingen voor onze democratie, en dan doe je dit.’

Dat was precies de reactie waarop Frank Schippers, van bureau Martin and Lewis, had gehoopt. Een van de doelen van het fake-filmpje was de ophef die erover zou ontstaan, zegt hij. ‘We wilden in de discussie over nepnieuws terechtkomen. Daar konden we aandacht mee trekken. Dit is natuurlijk een lichte vorm, het is geen voorpaginanieuws. Er zijn belangrijke dingen.’

De opdracht vanuit Care Plus, vertelt Schippers, was 'awareness' krijgen voor het probleem van teken. Er is veel onwetendheid bij mensen, stelt hij. 'Die denken dat teken alleen uit bomen vallen en in heide of het bos voorkomen, niet in de stad. Dat soort vooroordelen moeten de wereld uit. Vanuit overheid wordt er veel te weinig voorlichting gegeven hoe je tekenbeten kan voorkomen. Wij vonden het een goede manier om die wel te geven.’

Schippers zegt te begrijpen dat partijen die bij de neus zijn genomen boos zijn. ‘Dat wisten we van tevoren. Ik denk dan: je kunt er wel moeilijk over doen, maar je kan ook denken: goed gemaakt filmpje, we snappen het hogere doel, het wijzen op het gevaar van teken.’

Tubantia-journaliste Angelique Kunst: ‘Dat verhaal dat teken gevaarlijk zijn, sodemieter op, dat weten we wel. Dat vertellen we als krant al jaren met interviews met mensen die aan de ziekte van Lyme lijden. Dat nemen we heel serieus. We willen mensen ook graag informeren wat ze er tegen kunnen doen. Als een merk daar goede informatie over heeft en normaal met ons deelt, dan kunnen we daar over berichten. Maar kom niet aan met dit soort onzin.’

Schippers ziet dat anders. De reacties op de campagne zijn ‘by far positief’ zegt hij. ‘Er zitten altijd mensen tussen die vinden dat dit niet kan. Dan denk ik: jongens het is reclame, daar worden altijd de randjes opgezocht van wat nog wel of niet waar is.’ Maar het is toch geen reclame? Het doel is informeren. Schippers: ‘Ja natuurlijk is dit wel reclame. Het gaat om een awareness-campagne. Dat schaar ik er ook onder.’

Zijn opdrachtgever Arnoud Aalbersberg van Care Plus is in ieder geval blij met al die media-aandacht en noemt de actie geslaagd. 'Dat jij me nu belt is daar een teken van.' Ook hij vindt dat het doel de middelen heiligt. Dat er mensen boos op Care Plus zijn, neemt hij voor lief. 'Ik heb nog contact gehad met Wolven in Nederland, en natuurlijk zijn zij niet blij. Maar als ik dan lees dat de deskundige in de krant zegt dat teken inderdaad de gevaarlijkste beesten van het bos zijn, denk ik: beter hadden we het niet kunnen doen. Ik ik heb er gisteren overigens wel een taart laten bezorgen.' 

Nepnieuws als onderdeel van een pr-actie leidt vaker tot verontwaardiging. Zo was de Telegraaf twee jaar terug behoorlijk boos op de Staatsloterij met een nep-schat kwam. Ook Tony’s Chocolonely ‘beursgang’ zorgde voor commotie, terwijl de stichting Sire het nogal bont maakte met de lancering van The Good Life Agency, een fake-bureau waar je aandacht op sociale media kon kopen.

Reclameman Fred Moolhuijsen, die zich opwierp als de man achter de website, hield hele interviews met journalisten en bleef op vragen maar volhouden dat het een echte actie was. Er was zelfs een inschrijving bij de Kamer van Koophandel geregeld om de pers op een dwaalspoor te zetten.

Uiteindelijk  bleek het nep te zijn. Uiteraard zei ook Sire dat het doel - een discussie starten over populariteit op sociale media - de middelen heiligde. Daar dachten de media die er over berichtten toch wat anders over.