Recent bleek uit onderzoek van de Consumentenbond voor de zoveelste keer dat veel winkels zich schuldig maken aan nep-aanbiedingen. De bond nam van-voorprijzen van 65 winkels onder de loep en kwam tot de conclusie dat de gesuggereerde kortingen vaak een lege huls zijn omdat de doorgestreepte ‘van-prijs’ nooit is gerekend.
Vooral webwinkels blijken de fout in te gaan. Meer dan de helft (26 van de 40 webwinkels) maakten zich schuldig aan wat de Consumentenbond ‘prijsmisleiding door onterecht een prijsvoordeel te suggereren’ noemt. Webwinkel Otto adverteerde bijvoorbeeld met een zogeheten soundbar van Sony van 329 voor 189 euro, een korting van maar liefst 140 euro (43 procent!). Maar de soundbar kostte in de drie maanden daarvoor 205 euro om daarna via 194 euro naar 189 euro. Een korting dus van 8 procent. Niet van 43 procent.
Succes met de handhaving
Otto belazert de kluit dus op een schaamteloze manier, maar staat daar zeker niet alleen in. Ook (web)winkels als Fonq, Wehkamp en Kruidvat namen een loopje met hun klanten. ‘Tsja, het is een terugkerend verschijnsel in dagbladen en bij de Consumentenbond,‘ verzucht Tijs Rotmans, managing partner bij The Pricing Company, ‘de grens tussen marketing en misleiding moeilijk te trekken omdat iedereen “eerlijk versus oneerlijk” anders percipieert. In dit specifieke geval van regelgeving ben ik geneigd te zeggen dat de klant naar de netto prijs moet kijken, alternatieven kan beoordelen en dan de afweging moet maken of het de prijs waard is.’
Daar komt wat Rotmans betreft nog een praktische overweging bij; handhaving is vrij lastig. ‘Moeten er dan wel producten verkocht zijn tegen de van-prijs?’, vraagt hij zich af, ‘wat als de van-prijs alleen online te zien was en de aanbieding nu in de winkel is? Wat als de fabrikant de bruto verkoopadviesprijs aanpast naar boven en je de dag daarna die prijs hanteert als van-prijs? Hoe gaan we de WerelddealWeken van KLM controleren met prijzen die afhangen van vertrekdag, tijdstip, verblijfsduur, moment van boeken, flexibiliteit, maatschappij, eventuele overstap en of je een combi met verblijf maakt? Heel veel succes met de handhaving!’
Marktwerking
Rotmans vindt dat de markt zijn werk hier moet doen. ‘Merken die te boek komen te staan als “misleidend” of “unfair” zullen op de lange termijn klanten verliezen. Dat is de beste prikkel om niet over de grens van oneerlijke handelspraktijken te gaan.’ In zijn eigen adviespraktijk maakt Rotmans met zijn klanten vaak expliciet keuzes die in het midden liggen tussen marketing en misleiding. Rotmans: ‘Met de brandmanager en de CFO aan tafel. Daar maken we de afweging tussen kortetermijnwinst en lange termijn merkwaarde.’
Marktwerking dus, maar die heeft tot nu toe blijkbaar nog niet voor heel veel verbetering gezorgd. Zou het kunnen zijn dat consumenten inmiddels wel accepteren dat retailers de kluit belazeren? Dat ze dat omarmen als een fact of life? Nou, de Nederlandse Reclame Code is er heel duidelijk over, zegt RCC-directeur Otto van der Harst. ‘Je mag niet misleiden over de prijs. Als je bijvoorbeeld een adviesprijs als van-prijs gebruikt, moet je dit wel duidelijk vermelden. Voor de consument moet helder zijn wat zijn prijsvoordeel is.'
'Als hij denkt dat de aanbieding niet helemaal juist is, dan kan hij een klacht indienen bij de RCC. Die beoordeelt vervolgens aan de hand van de concrete reclame-uiting of er al dan niet sprake is van misleiding. We krijgen hier met enige regelmaat klachten over, en als de RCC vindt dat een adverteerder niet eerlijk is geweest in zijn aanbieding, dan krijgt de adverteerder een aanbeveling om voortaan niet meer op die manier reclame te maken.’
Effectief optreden
Gezien het terugkerende karakter van unfaire van-voorprijzen, lijkt het een probleem dat lastig uit te bannen is. Vindt Van der Harst dat hij hier effectief tegen optreedt? ‘Nou, 96 procent van de adverteerders die zo’n aanbeveling krijgt, volgt die ook op en past de reclame-uiting aan. Gelet op dat hoge compliance-percentage vinden wij van wel. Elke keer als een consument een aanbieding ziet die niet klopt, kan hij een klacht indienen.’
