Recent werd de documentaire ‘Mede mogelijk gemaakt…’ uitgezonden op RTLZ. De docu is het resultaat van een journalistiek experiment dat Nestlé Nederland aanging met twee onafhankelijke journalisten, Lars Gierveld (o.a. ex-Rambam) en Jochem Pinxteren (o.a. ex-Streetlab).
In plaats van het bekende recept te volgen om journalisten in te pakken met een tot in de puntjes verzorgde persreis, vroegen ze zich bij Nestlé af of het niet beter is om zich kwetsbaarder op te stellen. Zo huurden zij de twee journalisten in om ze vervolgens volledige onafhankelijkheid te bieden. De Nederlandse Vereniging voor Journalisten hielp mee die te waarborgen in een contract. De te onderzoeken materie was gevoelig. Gierveld en Pinxteren kregen namelijk de opdracht om het Nestlé Cocoa Plan te bezoeken. Gevoelig omdat de cacaoteelt wereldwijd regelmatig onder vuur ligt vanwege wantoestanden op het gebied van (on)eerlijke handel, miserabele arbeidsomstandigheden, kinderarbeid en zelfs slavernij.
#ACD
Voor een aflevering van Adformatie Connects Daily, spraken we met de direct betrokken bij dit project: Judy Schnitger-Zwinkels, hoofd corporate communicatie, affairs en duurzaamheid, Martine Olijslagers-Kuip, directeur Chocolade (beiden Nestlé Nederland) en Lars Gierveld, de reeds genoemde journalist. Het gehele (en niet ge-edite) gesprek is hieronder te bekijken (32 minuten).
'Jullie moeten het beter doen'
Olijslagers-Kuip, die het project samen met Gierveld bedacht, hoopte vooraf dat de documentaire (en ook de andere journalistieke producten die het project oplevert), de complexiteit van de cacaoketen goed zou weergeven. Zij zegt: ‘Het lijkt erop dat het experiment deels geslaagd is. En er is ook weer een document om over te praten. Er zijn weer discussies over hoe complex de keten is. Over complexiteit versus “jullie bij Nestlé moeten het beter doen”. Ik denk dat het veel meer diepgang aan de discussie geeft.’
Zij vindt dat het bij Nestlé past om transparant te zijn wat het doet, op een menselijke manier. ‘Eerlijkheid duurt het langst en we hebben elkaar echt nodig en die boodschap landt wel. In die zin is dit experiment wel iets wat we vanuit Nestlé vaker zouden kunnen oppakken. Ook vanuit de andere categorieën.’
Geen tweede Teun
Ook Gierveld kijkt tevreden terug. Vooraf was de vraag of je je als onafhankelijk journalist wel kan laten inhuren voor een journalistieke productie. Gierveld: ‘Ik kan me erg in de spiegel aankijken hiermee en ik sta pal achter de documentaire. Nestlé heeft niets gezien totdat de documentaire helemaal klaar was en dat is natuurlijk niet niks. Dat vond ik wel bewonderenswaardig van Nestlé.’
De rode draad in de documentaire is de ontwikkeling en productie van een drankje, gewonnen uit de cacaovrucht. De gedachte daarachter is om aanvullende inkomsten voor de boeren te genereren. ‘Het maken van het sap is geen grap’, zegt Gierveld, ‘want wij gaan daar inmiddels mee door. We zijn een bedrijfje gestart, Kumasi Juice en wij gaan de productie van dat sap in meerdere communities neerzetten.’
Dat lijkt in de verte op de geschiedenis van Tony’s Chocolonely, óók een merk dat is ontstaan vanuit een journalistieke productie. Maar Gierveld en Pinxteren zien zichzelf niet als een tweede Teun van de Keuken. ‘Wat hij heeft gedaan is heel groot. Aan de andere kant, we hebben financiering om de komende twee jaar door te gaan. We zijn een consortium aangegaan met NGO’s en meerdere partijen in Ghana. Het is allemaal heel officieel en echt.’
Niet altijd relaxed
Schnitger-Zwinkels zegt het heel gaaf te vinden dat Gierveld en Pinxteren de productie van het drankje als rode draad hebben genomen. ‘Daardoor kwamen heel veel punten bovendrijven waar je tegenaan loopt als je daar iets wil produceren.’
Ondanks het risico dat Nestlé nam door de controle volledig uit handen te geven, is er volgens haar niets in de documentaire wat ze liever niet gezien had. Hoewel het zo nu en dan wel confronterend was. ‘Ze gingen er heel hard in. Gedurende het hele proces zijn ze ook heel kritisch gebleven en wij hebben af en toe echt ons hart vastgehouden voor waar het heenging. We zijn hier twee jaar mee bezig geweest en ze kwamen te pas en te onpas met een camera binnenwandelen. Dat was niet altijd heel relaxed.’
