Tekst Han Ceelen
Met het nieuwe incubatieprogramma TMG Startups stapte eind april ook de Telegraaf Media Groep in de venture-markt, net als eerder al Sanoma, Veronica en RTL. Budgetten weigeren alle partijen te noemen, maar het gaat niet om klein bier. In de Verenigde Staten werd in 2013 een recordbedrag van 29,4 miljard dollar geïnvesteerd in 4000 deals. In Nederland was dat 989 miljoen, verdeeld over 352 bedrijven.
De motieven van de mediabedrijven liggen voor de hand, zegt technologie- en innovatiespecialist Peter Keijzer (Fast50, L&DJ PR). ‘Zelf innoveren deze bedrijven weinig, het is een relatief goedkope manier om nieuwe kennis binnen te halen, en men zoekt naar vervanging van advertentie-inkomsten. Ook is iedereen bang om iets te missen en achterop te raken. De ontwikkelingen in de media gaan zo verschrikkelijk snel. Je moet mee, anders ben je straks gezien.’
Alleen een idee
Bij TMG, door schade en schande wijs geworden na de peperdure zeperd met Hyves, kiest men voor een model waarbij startups al in een zeer vroeg stadium worden binnengehaald. Op de website van TMG Startups kunnen partijen zich zelfs al met alleen een idee melden. De acht uitverkorenen krijgen een werkruimte in het hoofdkantoor van De Telegraaf in Amsterdam, en worden twee jaar juridisch, commercieel en financieel ondersteund.
De stap van TMG is een extra indicatie dat het klimaat voor ventures in Nederland is verbeterd, zegt Herman Kienhuis, investment director van SanomaVentures. ‘We zijn nog geen Amerika, maar je ziet dat samenwerken met kleine bedrijven om te innoveren steeds gebruikelijker wordt. Politiek en universiteiten onderkennen het belang van startups. Afgestudeerde talenten kiezen vaker voor ondernemerschap. Ook omdat er een tekort aan banen is bij grote bedrijven.’
Goed op schema
Kienhuis begon twee jaar geleden met SanomaVentures, als grotere opvolger van het Dutch Creative Industry Fund (waarin naast Sanoma Digital ook De Telegraaf, IDG en Veronica deelnamen). Intussen heeft hij inclusief de nieuwste aanwinst socialshop.nl 17 startups onder zijn hoede, verdeeld over drie terreinen: consumer media, e-commerce en educatie. Per bedrijfje is meestal tussen de 100.000 en 500.000 euro geïnvesteerd, in enkele gevallen meer.
Sanoma gaf Kienhuis zes jaar de tijd: drie jaar om een portfolio van twintig deelnemingen op te bouwen, en drie jaar om uit te bouwen en te oogsten. Voor een evaluatie van de resultaten vindt Kienhuis het daarom nog te vroeg. ‘Maar ik denk dat we goed op schema liggen. We breiden het team uit, zowel in Nederland als in Finland. Ik ben in mijn eentje begonnen, binnenkort groeien we door naar vijf man. Ook is onlangs onze investeringsruimte verhoogd. We kunnen nu ook deelnemingen en vervolginvesteringen doen van meer dan vijf ton.’
Maatschappelijk georiënteerd
Dat soort bedragen waren nog niet zo lang geleden peanuts voor V-Ventures, de investeringspoot van de Vereniging Veronica. ‘Bakken met geld’ stak men daar in de intussen failliete radiozender Kink FM en de V-Academy. In 2010 werd voor naar verluidt 20 miljoen euro persbureau ANP overgenomen.
Sindsdien vaart men bij V-Ventures een meer maatschappelijk georiënteerde koers. Doel is niet een zo hoog mogelijk rendement, zegt directeur Marjolijn van Oordt, maar ‘een bijdrage te leveren aan kwaliteit en innovatie van de journalistiek’. Dat lukt volgens Van Oordt heel aardig met opinieplatform The Post Online (zie openingsbeeld), het daaruit voortgevloeide TPO Talk, en Zapaday, een startup die doet in nieuwskalenders.
Marktleiderspotentie
Bij RTL Ventures, waar winst maken wel doelstelling nummer één is, heeft directeur Nicolas Eglau zijn strategie aangepast. ‘We zijn in 2010 begonnen met participeren in echte startups. Maar we hebben ervaren dat dit veel resources van de organisatie in beslag neemt, en dat het even duurt voor je relevante omzet draait. Daarom nemen we tegenwoordig deel in bedrijven die al wat verder zijn, en die de potentie hebben om marktleider te worden. Daarbij focussen we op Home Decoration en onderwijs.’
Onlangs beleefde RTL Ventures ook zijn eerste ‘exit’ met telecomprovider Sizz, die daarna door partner Vodafone werd stopgezet. ‘Voor ons was dat een winstgevende investering’, zegt Eglau. ‘De markt van smartphones is de laatste jaren snel veranderd. Dan moet je een goed moment kiezen om eruit te stappen. Dat hebben wij gedaan.’
Met rust laten
Volgens Peter Keijzer is dit kortetermijndenken juist helemaal verkeerd. Hij is niet onder de indruk van de deelnemingen van de mediabedrijven. ‘Ik vind dat ze het allemaal te dicht bij huis zoeken. Het is te veel verweven, te veel gericht op het behalen van voordelen. Een echte startup moet organisch en autonoom kunnen groeien. Die moet je water, licht en stroom geven, en verder met rust laten. Blendle, dat is innovatie. Als ik TMG of een andere partij was, ging ik naar de TU Delft, gaf ze 40 miljoen, en liet ze drie jaar hun gang gaan.’
Dit artikel staat in Adformatie 10
