Maandenlang zijn er tegen de NPO reclameregels in via TuneIn spots van grote commerciële adverteerders als Tempo-Team, Interpolis, Karwei, De Staatsloterij te horen geweest rondom online radiozenders van de NPO.
De radiocommercials werden als preroll uitgezonden via de NPO-radiozenders die via TuneIn worden gedistribueerd. TuneIn verzorgt veel van het digitale radioverkeer in Nederland, onder meer via draadloze luidsprekers van Sonos, Sony, Bose, JBL of via Google Home.
Geen van de betrokken partijen – TuneIn zelf, de Ster en Talpa, dat via OMS de reclameruimte van TuneIn verkoopt - zegt op de hoogte te zijn geweest van de commercials op de NPO-radiozenders, ondanks dat ze maandenlang te horen waren voor honderdduizenden Nederlandse gebruikers van TuneIn. Alleen de NPO zelf bevestigde al in augustus dat ze op de hoogte waren. De pre-rolls werden stopgezet toen Adformatie partijen hierover vragen voorlegde.
Hoeveel geld er met het uitzenden van de spots bij de NPO-radiozenders is gemoeid, willen partijen niet bekendmaken. Ook is onduidelijk naar wie dit geld is toegegaan.
Wat is er aan de hand?
TuneIn is mondiaal marktleider in digitale distributie van radiostations. Het levert de radiostations aan voor Sonos, Google en veel andere luisterdiensten en is ook direct te beluisteren.
TuneIn besloot jaren geleden reclame te gaan verkopen voor de streams. Wie via TuneIn een radiozender gaat luisteren krijgt eerst een commercial te horen van TuneIn, de zogeheten prerolls.
Over deze prerolls ontspon zich in mei 2021 een conflict. Talpa Network en de NPO eisten dat TuneIn op hun digitale radiozenders stopte met het plaatsen van de spots die niet via hen waren ingekocht en waarvoor ze geen cent ontvingen.
Na lange onderhandelingen resulteerde dit in een overeenkomst tussen Talpa Network en TuneIn. Daarbij werd afgesproken dat OMS vanaf 1 april 2022 de reclame ging verkopen voor alle Nederlandse radiozenders op TuneIn en daarvoor een percentage ontvangt. De salesorganisatie van Talpa Network, OMS, voert de overeenkomst met TuneIn uit.
De overeenkomst was ‘exclusief’ volgens Talpa Network-directeuren, dus gold voor alle Nederlandse zenders via TuneIn te beluisteren, Ook Qmusic, de radiozender van DPG. Deze heeft recent zelf een overeenkomst met TuneIn gesloten, omdat het ongelukkig was met reclameverkoop door een concurrent. (zie kader).
Ook de digitale NPO-zenders vielen in principe binnen deze overeenkomst. Echter, NPO mag online alleen non-commerciële reclame aan haar zenders en uitingen toevoegen. Daarvan is elke partij in de reclamemarkt van op de hoogte, ook OMS. NPO had een overeenkomst over doorgifte van de zenders via TuneIn, maar niet over de exploitatie daar rond omheen.
Teleurgesteld NPO beraadt zich
Deze zomer waren de commerciële spots op de digitale NPO-zenders weer te horen door de honderdduizenden Nederlanders die via TuneIn radio luisteren, tot eind oktober.
Adformatie deed daarover navraag. De NPO bleek op de hoogte te zijn: ‘Na de eerdere toezegging stopte TuneIn met prerolls voor onze zenders, maar is teruggekomen op de gemaakte afspraak. Wij vinden dat teleurstellend en beraden ons over de nieuwe situatie.’
NPO zei desondanks geen juridische stappen te willen zetten om de reclame te weren. ‘We steken op dit moment onze energie in NPO Luister, waarmee we in de toekomst een volwaardig alternatief zonder prerolls willen bieden op bijvoorbeeld Sonos-radio’s.’
Programmatic
Wisten adverteerders dat hun commercials via de achterdeur via TuneIn toch het publiek van de NPO bereikten? Een van de grote adverteerders van afgelopen jaar, De Nederlandse Loterij, gaf op deze vraag geen antwoord maar verwees naar zijn mediabureau, Mindshare/Greenhouse.
Carola Hoeven, verantwoordelijk bij Greenhouse voor digitale radio, zegt al die maanden niet te hebben gehoord dat de Staatsloterij uitgebreid bij NPO-zenders te horen was.
‘Wij kopen voor onze adverteerders via OMS in voor TuneIn. Dat doen we programmatic. We maken deals met OMS om bepaalde inventories van TuneIn in te kopen.’
Hoeven is ervan op de hoogte dat commerciële adverteerders bij NPO-radiozenders niet welkom zijn. ‘Maar hoe dat precies zit, is iets tussen Talpa Network en NPO. De afspraken liggen in het beheer van Talpa Network.’
Maar het kan een mediabureau als Greenhouse toch niet een half jaar lang ontgaan zijn dat klanten als Staatsloterij maandenlang te horen waren bij NPO-zenders op TuneIn?
Hoeven vermijdt een direct antwoord: ‘Wij maken plannen afhankelijk van doelstellingen en doelgroepen die een adverteerder wil bereiken, en wij bepalen de plaatsing op basis van profielen van luisteraars, en stemmen dit af met Talpa Network. Ik moet nagaan hoe dat precies zit. Daar kan ik nu niets over zeggen.’
Talpa weet van niets
Tijdens het rondvragen van Adformatie voor dit artikel blijkt dat er razendsnel wordt ingegrepen. Binnen een paar uur na het vraaggesprek met Hoeven zijn er geen prerolls meer te horen bij de NPO-zenders via TuneIn.
Ook blijkt dat de partijen direct met elkaar contact opnemen. Frank Volmer, algemeen directeur van Ster die een dag later in het weekend bereid is de kwestie toe te lichten, vertelt dat hij gebeld is door Joris van der Pol, algemeen directeur van OMS.
Volmer: ‘Hij vertelde mij dat dit aan de hand is. Hij mag niet verkopen bij NPO-zenders zonder daar met de Ster afspraken over te maken. Ster is de wettelijk aangewezen partij om te verkopen bij publieke zenders. Dat mogen we uitbesteden. Zo hebben we ook met YouTube afspraken gemaakt. Derde partijen mogen dus verkopen maar alleen in opdracht van ons.’
Mij was het niet bekend, anders had ik ingegrepen
Volgens Volmer is ‘er goede kans’ dat de prerolls zijn weggehaald omdat Adformatie met een artikel bezig is. De Ster-voorman wil nu weten welke omvang dit heeft gehad. ‘Van der Pol heeft mij beloofd te gaan rapporteren op welke schaal dit is gebeurd; hoe vaak, hoe lang, welke adverteerders en met welke omzet. En hij heeft beloofd te voorkomen dat dit in de toekomst nog gebeurt.’
Wat er precies is besproken tussen Ster en Talpa blijft onduidelijk, want Van der Pol weerspreekt de woorden van Volmer: 'Het is voor OMS onmogelijk om dergelijke rapportages op te leveren, aangezien dit een zaak is tussen de publisher, NPO in dit geval, en TuneIn. OMS heeft geen inzicht in de rapportages die Volmer zegt te ontvangen en kan dit daarom nooit hebben toegezegd. Het feit dat NPO verzuimd heeft om heldere afspraken te maken met TuneIn kan niet op het conto van OMS worden geschreven.
Volmer wil overigens nog wel zijn frustratie kwijt over de restricties voor online reclame op de publieke omroep. Het levert te weinig geld op als Ster alleen voor non-profits kan verkopen. Dat probleem wordt bovendien groter nu luisteraars en kijkers steeds meer online radio en tv ‘consumeren’.
Dat er steeds meer online wordt geluisterd is ook de reden dat de Ster en NPO zogenoemde aggregators als TuneIn, YouTube-music en iTunes nodig hebben om het bereik van hun NPO-zenders op peil te houden, en daarmee het bereik van de reguliere reclames tussen de uitzendingen. Dat zou een reden kunnen zijn dat NPO geen harde juridische actie tegen TuneIn heeft ondernomen.
Verrast
Enige dagen na Frank Volmer geeft ook Joris van der Pol, algemeen directeur van OMS, uitleg over de preroll-reclames voor de NPO-zenders op TuneIn. Hij zegt volkomen verrast te zijn en er in al die maanden niets over te hebben gehoord. Dat gebeurde pas nadat OMS was ingelicht door Greenhouse, toen dat vragen had gekregen van Adformatie over de prerolls voor de NPO-radiozenders.
Van der Pol: ‘We zijn afgelopen vrijdag door het mediabureau gebeld naar aanleiding van jouw telefoontje. Mij was niet bekend dat deze set-up op die manier draaide, anders had ik ingegrepen. Ik weet niet waar TuneIn welke reclame plaatst.’
Van der Pol zegt dat OMS direct contact heeft opgenomen met TuneIn. ‘Mijn team heeft gevraagd hoe het zit en hoe we dit kunnen voorkomen. De inventory moet kloppen, dus zonder NPO-zenders. Dat hebben ze dus aangepast.’
Van der Pol vertelt dat Talpa en OMS ook niet weten welke commercials TuneIn op welke zenders uitzendt. ‘Wij hebben pakketten van zenders voor doelgroepen van TuneIn en daar worden spots voor gepland, niet op specifieke zenders. Een adverteerder als de Nederlandse Loterij kan niet per kanaal adverteren en inkopen. TuneIn plaatst de pre-roll advertising bij de streams.’
Er zijn gesprekken gaande over een distributieovereenkomst met de NPO
TuneIn zelf neemt de nodige tijd om op de kwestie te reageren. Uiteindelijk laat Nick Kelly, die in New York de ‘Indirect Revenue Partnerships’ voor TuneIn doet, weten dat er ‘onmiddellijk actie ondernomen’ is toen werd beweerd dat pre-roll-reclame voor NPO-streams tegen de afspraken in zijn. De prerolls werden stopgezet en de zaak onderzocht.
Kelly: ‘Uiteindelijk hebben wij vastgesteld dat TuneIn zich niet schuldig heeft gemaakt aan onrechtmatig gedrag. TuneIn en de NPO voeren gesprekken op basis van de gezamenlijke wens om de distributie en het aantal luisteraars van NPO-content op het TuneIn-platform te vergroten. Wij zijn optimistisch dat de partijen tot een overeenkomst kunnen komen.’
NPO bevestigt in gesprek te zijn met TuneIn. Daar zal wellicht een distributieovereenkomst uit volgen, waarmee de Ster aan TuneIn de mogelijkheid kan geven om reclame te verkopen. Die zal - net als bij YouYube nu het geval is - beperkt zijn tot non-commerciële partijen, tenzij juristen een mogelijkheid zien om die restrictie te ontwijken.
Zoals de kaarten er nu bij liggen hebben adverteerders, mediabureaus en OMS tegen de regels in reclame voor commerciele partijen laten plaatsen via TuneIn zonder in te grijpen. Alle drie de partijen beweren dat ze zich daar niet van bewust waren.
Niet voor betaald
Een belangrijke vraag is of de NPO of Ster betaald kreeg voor de reclame? Frank Volmer stelt van niet: ‘Nee, er is nooit een cent betaald. Als het adverteren met prerolls door TuneIn wettelijk mag, moet Talpa Network het geld overmaken; als het niet mag, hoef ik het geld ook niet. Misschien moet het Commissariaat voor de Media kijken of Talpa Network hier regels heeft overtreden.’
Volgens Joris van der Pol van OMS krijgen adverteerders van hun mediabureau de rekening van de audioreclame inclusief bedragen voor TuneIn. Mediabureaus betalen Talpa’s OMS het volledig bestede bedrag. OMS maakt dat totale bedrag maandelijks over naar TuneIn, minus de kosten voor de eigen bemiddeling.
TuneIn betaalt uiteindelijk de radio-exploitanten. Van der Pol: ‘Ook de betaling aan de zenders van Talpa Network en RadioCorp, onze aandeelhouders, gaat rechtstreeks vanuit TuneIn en niet via ons.’
Dat NPO niet betaald kreeg, is de verantwoordelijkheid van TuneIn. Dit ziet de inkomsten uit de prerolls als vergoeding die het krijgt voor de mondiale distributie. Pas als er een publishing agreement is, kunnen inkomsten eventueel verdeeld worden.
