Fabels en feiten rond muziekrechten: 'vraag het gewoon even'

door Joost Haartsen

Zodra dit onderwerp aan de orde komt verandert zelfs de meest gelouterde marketeer of producer in een stotterende tiener die naar het vervelende buurjongetje wijst die wederom een potje voetbal in de war heeft geschopt. Terwijl je dacht dat het net zo lekker ging.

Onbekend maakt onbemind, dat is mijn stellige overtuiging. Want er gaan nogal wat mythes over muziekrechten rond, allen gebaseerd op onjuiste aannames:

• ‘Als we minder dan 5 seconden gebruiken, dan kan het toch gewoon zonder toestemming?
• ‘Ik ken de artiest en manager persoonlijk en ze hebben gezegd dat het oké is'
• ‘We hoeven geen toestemming te vragen als we minimaal drie tonen veranderen in een compositie. Toch?’

Stuk voor stuk fabels die telkens opnieuw opduiken. Nu kan ik een uitputtend overzicht geven van alle voorkomende fabels en bijbehorende feiten, maar eigenlijk is het nog veel makkelijker; vraag het gewoon! Maar aan wie, hoor ik iedereen meteen denken.

Verschillende soorten rechten

Een muziekstuk kent twee verschillende soorten partijen die toestemming moeten geven: diegene die de opname exploiteert (masterrechten) en de (meestal meerdere) partijen die de componisten en tekstschrijvers vertegenwoordigen (copyright). En bij gebruik van beeltenis of persoon in een campagne zal je uiteraard ook het management en eventueel de muziekmaatschappij moeten consulteren.

Ga er in de basis vanuit dat je al deze partijen altijd om toestemming moet vragen wanneer je een stuk muziek of tekst wilt gebruiken in een campagne. Online, offline, above the line, integrated, below the line, whatever.

Zoekt en gij zult vinden

Voor een snel overzicht van rechthebbenden die betrokken zijn bij een bestaande compositie of opname is een mailtje naar de Buma/Stemra vaak voldoende om de juiste contactpersonen bij de uitgevers te vinden. En met een check op Discogs of Dutchcharts achterhaal je wie de masterrechten zou kunnen beheren. Contactgegevens van het management van artiesten kan je vaak vinden op hun eigen website en klaar is kees.

System says no

Een laatste fabel die ik graag aan wil halen is dat je door het te vragen aan de juiste personen meteen een slechte uitgangspositie voor eventuele onderhandelingen creëert. Dat is naar mijn mening al lang geleden een achterhaald principe gebleken. Natuurlijk moet je ook voor muziek betalen als je dat wilt gebruiken om een merk, dienst of product te verkopen. Maar je bereikt meer door de dialoog aan te gaan met de mensen die de muziek vertegenwoordigen en maken dan door het ‘system says no’ principe te hanteren.   

Copyright is onlosmakelijk verbonden met content en zou niet alleen het domein van juristen, muziekbureaus, uitgevers en muziekmaatschappijen moeten zijn. Elke verantwoordelijke producer, marketeer of brand manager die zijn of haar vak serieus neemt zou hier meer over moeten willen weten. Toch..?

Tip: kom langs op Buma Music In Motion op 24 mei a.s. Daar kan je via de organisatie snel en makkelijk contact krijgen met het grootste gedeelte van de partijen die muziek rechten beheren.

Joost Haartsen (joost@amp.amsterdam) is eigenaar van Amp.Amsterdam; strategisch partner in muziek voor merken en bureaus. Vanuit een wereldwijd netwerk met kantoren in Amsterdam en New York is Amp.Amsterdam de directe lijn naar de beste muziek. Music Insiders with Business Insights.