Dokter Bibber

Vroeger, toen het bier nog in houten kratjes zat, was er een paar beroepen waarvan je de uitoefenaars blindelings kon vertrouwen. Ja, zelfs was iedereen een beetje bang van de notaris, de hoofdonderwijzer, en de dokter. Zij genoten het respect van de hele goegemeente omdat ze nou eenmaal iets bezaten wat de goegemeente niet had: kennis. Maar nu? De notaris is te duur, de hoofdonderwijzer een sukkel en de dokter… duh! Je weet tegenwoordig niet zeker òf het een echte dokter is. Zeker niet nu de één een tikkie te optimistische informatie geeft, en de ander eigenlijk een ordinaire romanschrijver blijkt te zijn! Foei!

En onderwerp van deze commotie is ‘privacy’. Privacy en dokters, het is een moeilijke combinatie. Het VUmc ging deze week maar liefst twee keer achter elkaar glorieus op dit onderwerp onderuit. Eerst met het veelbesproken programma ’24 uur Tussen leven en dood’. Hoe goed de bedoelingen misschien ook waren, de gevolgen zijn zwaar onderschat. Ook de idee dat patiënten in een dergelijke situatie in staat zijn om volledig te beseffen wat meedoen aan dit programma precies betekent, getuigt niet echt van realiteitszin van het ziekenhuis.

Het is voor ziekenhuizen, en voor zorgverleners in het algemeen, een relatief nieuwe stap om openheid te geven over wat ze doen en hoe ze dat doen. Niet in de laatste plaats wordt dat bemoeilijkt door de status die dokters altijd hebben gehad. Nu patiënten zelf het internet afstruinen naar een diagnose, en er openlijk wordt gediscussieerd met artsen, wordt naarstig gezocht naar manieren om te laten zien hoe artsen opereren. Daarbij komt dat de marktwerking in de zorg ook letterlijk vraagt van de sector om openheid te geven; we mogen elkaar immers in de markt afrekenen op prestaties. En dat gebeurt, niet altijd op het juiste niveau, maar dat is gebruikelijk.
Kortom, de zorgsector bevindt zich in een spiksplinternieuwe spagaat en de afdelingen Communicatie piekeren zich suf over hoe ze het hoofd moeten bieden aan alle weerstand van patiënten, alle wilde ideetjes van raden van bestuur. Zij moeten als de sodemieter uitdokteren wat nu eigenlijk wijsheid is.

Nu had het VUmc een pracht van een kans om de eerste uitglijder heel snel het hoofd te bieden. Niemand minder dan Ronald Giphart liep stage in het ziekenhuis om inspiratie en ervaring op te doen voor een nieuwe roman. Een aantal andere schrijvers ging hem voor, niet de minsten: Anna Enquist, Bert Keizer, intelligente mensen (nota bene beiden uit de zorg, maar dat terzijde) met wie heldere afspraken zijn gemaakt over hoe zij hetgeen ze zijn tegengekomen op integere wijze hebben verwerkt in hun boeken.
Nu las een of andere malloot het bordje ‘stagiaire’ op de borst van Giphart en riep: ‘Hé, MISLEIDING!’ Daarop schoot het ziekenhuis direct in de stress, drukte alle risico’s de kop in en het project met Giphart stopte. Het doet er niet toe wie die malloot was, of wie het stopzette, maar een parel van een kans om juist te laten zien dat het ziekenhuis openheid kan geven zonder zijn integriteit te verliezen, is hiermee om zeep! Het ziekenhuis had voor het project – en daarmee voor zijn eigen reputatie - moeten gaan liggen omdat het een goed project is, met heldere afspraken, een project dat zijn succes bewezen heeft! Want niet alleen de kans is om zeep, het hele project is om zeep. Dit komt niet meer terug, althans niet in dit ziekenhuis.
Het VUmc had er verstandig aan gedaan om het project in vaste overtuiging door te laten gaan. In tegenstelling tot ‘24-uur-tussen’ wordt niemand in beeld gebracht, is er voldoende tijd om iedereen te informeren en een keuze te laten maken. En volgens mij is Giphart best slim, maar hij begrijpt natuurlijk geen bal van die medische dossiers. Hij moet het ook hebben van de dokter die hem dat in jip-en-janneke-taal uitlegt. En natuurlijk had het door moeten blijven gaan omdat, dankzij de marktwerking, ziekenhuizen en dokters heuse ondernemers zijn geworden, en daar hoort risico nou eenmaal bij!

De dokter lijkt bang geworden, bang voor de patiënt die hem voor elke scheet op het matje roept. De rollen hebben zich volledig omgedraaid. Een historisch moment!