De meedogenloos goede smaak van Béla Stamenkovits (1949 – 2019)

door Gusta Winnubst

Béla Stamenkovits, die vorige week op 69-jarige leeftijd overleed, is een van de meest gelauwerde creatieven van Nederland. Lid van de ADCN Eregalerij, VEA Legend 2011 en Reclameman van het Jaar 1996. Sinds 1971 is zijn werk decennialang nationaal en internationaal bekroond, met onder meer ADCN Lampen en Leeuwen.

In ruim 45 jaar reclame werkte hij uitsluitend bij de meest creatieve bureaus, alleen bij zijn eerste bureau (KVH) was hij medewerker, daarna altijd medeoprichter: Prins, Meijer, Stamenkovits & Van Walbeek, Campaign Company (nu TBWA\Company Group), 2008/2009/2010 en SSSS & Orchestra.

PMS&vW werd midden jaren tachtig in New York door Advertising Age benoemd tot ‘Top Overseas Agency of The Year’. En TBWA/Campaign Company werd Adbureau ’94 en in 2002 en 2005 Bureau van het Jaar bij de SAN.

Troubleshooter

Béla Stamenkovits was niet alleen een groot creatief talent, maar ook zeer succesvol aan de zakelijke kant. Hij bracht het van artdirector tot CEO & Chairman van de TBWA\Company Groep en was member van The Worldwide Creative Board of TBWA Global.

Over die laatste functie zei hij: ‘Het is goed voor je cv, maar ik was vooral aan het troubleshooten.’ Hij miste het werk en besloot met jonge mensen een nieuw bureau te starten, waarin nieuwe media nadrukkelijk een rol speelden.

Béla Stamenkovits was geen man die veel op de voorgrond trad met interviews in de vakpers of op de podia. Hij concentreerde zich liever op zijn werk. Voor de ADCN maakte hij een uitzondering. Hij was met hart en ziel een tijdje bestuurslid en zat in tal van jury’s.

Typerend voor zijn terughoudendheid: bij zijn benoeming in de ADCN Eregalerij (2001) wilde hij zelfs niet het gebruikelijk interview voor de Annual; in plaats daarvan kwam er een overzicht van al zijn bekroningen en vermeldingen tussen 1971 en 1998.

Verpletterende eenvoud

Een einzelgänger was hij overigens niet, want ‘mooi werk maak je nooit alleen’. Hij laat dan ook een indrukwekkend aantal talenten achter die onder zijn vleugels groot werden in het vak.

Van Béla hebben ze geleerd dat je nooit tevreden moet zijn maar altijd moet kijken hoe het nog beter en mooier kan. Zijn perfectionisme noemde hij zelf ‘bijna ziekelijk’. ‘Het is nooit goed genoeg en ik wilde altijd nog even dit of dat veranderen, mooier maken.’

Geen wonder dat hij bij zijn overlijden op 30 maart j.l. door vele vakgenoten de allerbeste artdirector van Nederland wordt genoemd.

Diederick Hillenius, die samen met Lysbeth Bijlstra en Poppe van Pelt bij TBWA\Campaign Company werkte in wat Béla zijn meest gelukkige periode in de reclame noemt (‘Alles kwam toen samen in de perfect storm, we maakten topwerk, wonnen veel prijzen en hadden een mooie tijd’), zegt over zijn leermeester:

‘Hij was wars van onnodige overdaad in alles wat met vormgeving te maken had. Zijn werk kenmerkt zich door een verpletterende eenvoud. De kunst van het weglaten is door hem uitgevonden en verbeterd. Hij is de allerbeste, meest conceptuele vormgever waar ik ooit mee heb mogen werken. En degene die mij zo'n beetje alles geleerd heeft.’

En Lysbeth Bijlstra: ‘Gelukkig voor de wereld dat Béla een meedogenloos goede smaak heeft, anders had het er hier heel anders uit gezien.’

In de komende editie van Adformatie magazine (19 april) is de rubriek 'Design of the Times' gewijd aan het werk van Béla Stamenkovits..