Pigcasso en de auteursrechten van een schilderend varken

Door Bas Kist

Zelfs bij tennisser Rafel Nadal schijnt er thuis eentje aan de muur te hangen: een echte Pigcasso.

Pigcasso is een Zuid-Afrikaans varken dat, met een kwast gebonden voor zijn bek, heel aardig kan schilderen. Joanne Lefson, de eigenaresse van het beest, wist er een commercieel succes van te maken en verkocht soms Pigcasso-werken voor meer dan 20 duizend euro.

Maar nu is het klaar: op 6 maart maakte Lefson bekend dat Pigcasso op 8-jarige leeftijd is gestorven.

Auteursrechten bij beesten

En dan komt natuurlijk de vraag op: wie bezit eigenlijk de auteursrechten op het fenomenale schilderwerk van Pigcasso? Liggen die rechten na de dood van Pigcasso bij de eigenaresse Lefson? Of had Pigcasso naast zijn creatieve inspanning ook nog tijd voor het nageslacht en gaan de auteursrechten misschien over op de biggetjes? Maar kunnen beesten überhaupt wel auteursrechten bezitten?

Apen-selfie

In 2011 brak er in de VS een enorme discussie los over een aap die er in de oerwouden van Indonesië vandoor ging met het fototoestel van fotograaf David Slater en per ongeluk een paar mooie selfies schoot. Toen de foto’s ‘viral’ gingen, stelde Slater dat de auteursrechten bij hem lagen en probeerde hij tevergeefs de foto’s van Wikipedia te laten verwijderen. Maar lagen die rechten niet bij de aap?

 

         

Rechtszaak namens aap

De zaak nam een opvallende wending toen de People for the Ethical Treatment of Animals (PETA) namens de aap plotseling een rechtszaak tegen Slater aanspande. Echter, in 2016 stelde de Amerikaanse rechter vast dat alleen mensen auteursrechten kunnen bezitten, beesten niet. In het algemeen wordt aangenomen dat deze regel ook in de rest van de wereld geldt.

Oeuvre Pigcasso rechtenvrij

Kortom, noch eigenaresse Joanne Lefson, noch eventuele Pigcasso-nazaten bezitten de auteursrechten op het oeuvre van het overleden varken. Beesten kunnen geen auteursrecht bezitten. Als een olifant met zijn slurf een leuke tekening in het zand maakt ontstaan er ook geen auteursrechten. Iedereen is dan ook vrij om het werk van Pigcasso te publiceren en dat was ook al voor zijn dood het geval.

Merkrechten Picasso

En hoe zit het dan eigenlijk met die naam Pigcasso? Daar zie ik nog wel een risico. Indivision Picasso, de organisatie die namens de erven de rechten van Picasso beheert, bezit een groot aantal merkregistraties van de naam Picasso. Daarmee kunnen ze denk ik vrij eenvoudig de commerciële exploitatie van kunst onder de naam Pigcasso stoppen.

Maar goed, blijkbaar laten de Picasso-erven deze lopen. Ze hebben waarschijnlijk geen zin in een moddergevecht.

Bas Kist, merkenbureau Chiever