Hoe Auschwitz nat gaat door gebrekkige beeldregie

De afgelopen dagen ontstond onrust rond Auschwitz-Birkenau. Vanwege de hittegolf die in Polen heerst, zijn in het beruchte vernietigingskamp “afkoeldouches” geplaatst om bezoekers in de nazomerhitte enige verkoeling te bieden, tijdens het wachten in de rijen.

Via Instagram, Facebook en Twitter gingen de beelden, gemaakt met de mobiele telefoon, binnen een paar uur de hele wereld over. Een goedbedoeld initiatief bracht Auschwitz binnen een paar uur wereldwijd in opspraak.

douche_auschwitz.jpg

 

Logisch: het is niet minder dan een communicatieblunder. Afkoeldouches en gaskamers zijn nu eenmaal geen gelukkige combinatie: de sprinklers doen direct denken aan de gaskamers die in de Tweede Wereldoorlog, die waren ingericht als doucheruimtes met (niet-werkende) douchekoppen.

Iedere associatie met de vernietiging van toen is onherstelbaar voor de reputatie voor de herdenkingsplaats van nu. Wie “opdat wij niet vergeten” als missie heeft, had beter moeten weten. Pure holocausthorror.

IJkpunt historisch besef

Zeventig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog is Auschwitz tot een icoon in ons collectief bewustzijn. Meer dan 1.1 miljoen mensen vonden de dood in de hel op aarde. Wat ooit het grootste vernietigingskamp was van het Derde Rijk, is nu een ijkpunt voor ons historisch besef. Een rauwe verzameling vervallen proefruimtes voor medische experimenten, galgen, roestend prikkeldraad, de ruïnes van crematoria en barakken met de stapels kleren, versleten schoenen en verbogen brillen en haar van slachtoffers staat symbool voor de gruweldaden van het naziregime.

Nu is het een herinneringscentrum voor allen die terugdenken aan de Holocaust. Zo kwamen er alleen al dit jaar meer dan een miljoen bezoekers. De hel van toen is vandaag de dag een plek van bezinning.

Omfloerste, rationele verklaring

Gek genoeg kwam het museum niet met een ruiterlijk excuus, maar met een omfloerste, rationele verklaring van het probleem. Woordvoerder Pawel Sawicki, stelde gisteren op Facebook dat het enkel de bedoeling was om het verblijf van de bezoekers te vergemakkelijken: “Veel bezoekers hebben last van deze uitzonderlijke hitte en sommigen vielen flauw. De associatie met de geschiedenis maakt het voor ons moeilijk om te reageren.”

Tot overmaat van ramp volgde een specificatie: ‘Zyklon B werd in de gaskamers niet via de douchekoppen toegediend, maar via gaten in het plafond of in de muur.’

Bakken ijs

Een plaatje zegt meer dan duizend woorden, het staat in ieder handboek communicatie.

Argumenten winnen het lastig van sentimenten, zeker als het beeld een ander verhaal vertelt. Maar het belangrijkste probleem is dat Auschwitz een van haar belangrijkste waarden, historisch besef, met voeten heeft getreden. Ongetwijfeld zoekt directeur Piotr Cywinski de komende periode het gesprek met joodse opinieleiders. Jammer. Met flessen water of bakken ijs was dit allemaal niet nodig geweest.

douches_auschwitz.jpg