De journalist als ijsbeer

Beste Hanneke,

Ik maak me zorgen. Ernstige zorgen. Ongetwijfeld volg je de nieuwsberichten over Sanoma. Playboy, Panorama, Nieuwe Revue. Knippie! Titels verdwijnen. Instituten vallen om. En niet alleen bij Sanoma. Ook bij WPG rommelt het. Zwaar weer bij Opzij, serieuze gesprekken over J/M - het blad waarvoor ik al bijna tien jaar tegen een zeer aantrekkelijk tarief bijbeun. De nieuwe werkelijkheid laat haar lelijke gezicht zien. De crisis knabbelt aan mijn deur. Met tijdschriften is het als met cd-winkels. Tien jaar geleden zaten er alleen al in Amsterdamse Utrechtsestraat drie platenzaken. Nu is er in heel Amsterdam nog één. Het tijdschrift is de platenzaak van nu. En de journalist? Hij is als een ijsbeer. Hij springt van schots naar schots, wanhopig op zoek naar vaste grond. (Wat die ijsbeer met die platenzaak te maken heeft, zoeken we nog even uit.)

Gisteren sprak ik je op de borrel van de Adfogroep. Onze internetplannen werden gepresenteerd. Ambitieuze plannen. Wij hebben niet te klagen. Met de overname door Willem Sijthoff is er nieuw elan gekomen, nieuwe energie. En er wordt flink geïnvesteerd. Tijdschriften zijn met succes gerestyled. Adformatie is fraai geworden. Communicatie stijgt flink in oplage. En dat zonder noemenswaardige marketingacties. En dan nu onze gezamenlijke inspanningen op internet: daar worden grote stappen gemaakt. Het zal dus wel loslopen hier. De stemming is in ieder geval uitstekend.
Maar toch, het knaagt. Kijk hoe groot redacties vijf jaar geleden waren en wat er nu nog van over is. Ik zeg HP/De Tijd, Nieuwe Revu. Rompredactie is het toverwoord. De hoofdredacteur is inkoopmanager geworden. Trek de lijn door naar de toekomst en de conclusie lijkt onafwendbaar: over vijf jaar is de journalist onbetaalbaar. Werkzaam in een beroep waar geen geld meer voor is. IJsbeer. Uitbater van een platenzaak.

Omdat internet nog niet helemaal oplevert wat we ervan verwachtten. En omdat adverteren in print van de vorige eeuw is.
Dus tja. Met het oog op mijn toekomst…. Moeten we niet eens praten? Heb je niet iets voor me bij dat bureautje van je? Ik wil best bescheiden beginnen, hoor. Ergens onderaan. Als senior adviseur of zo…

Beste Rocco,

Dank voor je open sollicitatie. Moedig ook! Jij moet toch ook het boek ‘ Gevaarlijk spel’ hebben gelezen. Over de verhouding tussen PR en journalistiek , die bol staat van spanningen en tegenstellingen? Dapper dat je ook deze sprong naar de overkant durft te wagen.
Maar laat ik eerst reageren op je motivatie. Het lijkt erop dat je een zinkend schip wilt ontvluchten voordat het te laat is en ik als je reddende engel. Op zich best een grappige gedachte maar zeker geen sterke binnenkomer.

Maar ik begrijp de noodklok. Ik las 2 dagen geleden nog op Adformatie dat volgens ABN Amro 2013 voor de tijdschriftenmarkt een rampjaar lijkt te gaan worden met sterk dalende oplagen, losse verkoop en advertentie-inkomsten van rond de 15%. Tja de meeste mediabranches hebben het al langere tijd moeilijk, maar Rocco toch echt niet alleen door de economische malaise , of omdat hun markten sterk aan het veranderen zijn?

De crises en het internet als de twee boosdoeners. Waar heb ik dat meer gehoord? Was dat niet in de persverklaring van Julius Ter Haar van Oad reizen? Of die van de free record shops?

Graag zet ik daar Ad Scheepsbouwers oordeel tegenover dat mediabedrijven niet durven te kiezen en het roer om te gooien. Zelf schrapte hij ooit rücksichtslos de papieren Wehkamp-gids. In zijn ogen denken journalisten dat ze boven de economische wetten staan en als waakhond van de macht niet mee hoeven te veranderen.

Dus Rocco, wordt het niet tijd dat ook jij de deur waar de crises aan knabbelt openzet en de nieuwe werkelijkheid liefdevol omarmt en niet vlucht maar vecht? Dacht je dat de PR sector er lachend doorheen fietst? Uit de laatste Rabo bank cijfers en trends, die niet gemanipuleerd zijn, denk ik, wordt de verwachting uitgesproken dat de omzet in 2013 voor de communicatiebranche verder zal dalen met ca. 5-6%. Voor 2014 wordt een daling van 2% verwacht.
Dus laten we zeker praten. Over vechten en niet vluchten. En dan kom ik op jouw schattige metafoor van de ijsbeer, die springt van schots naar schots. De journalist, de verkoper van reizen of van boeken, platen, kleding, meubels…Allen op zoek naar houvast.

Ik moest denken aan de prachtige parabel Our Iceberg is melting van John Kotter. Het verhaal gaat weliswaar niet over ijsbeertjes maar over pinguïns die aanvankelijk leven in de schijn van de zekerheid dat hun leven en hun leefomgeving niet verandert en altijd dezelfde blijft. Deze werkelijkheid wordt op een dag verstoord, doordat een van de pinguïns op basis van waarnemingen van zijn omgeving, tot de conclusie komt dat de ijsberg waarop ze leven, aan het smelten is! Paniek dus.
Zeer vermakelijk om te lezen hoe de kolonie pinguïns er uiteindelijk in slaagt de verandering als een uitdaging te zien en haar toekomst veilig weet te stellen.
Zou jouw Willem deze fabel toevallig gelezen hebben? Ik denk het wel.

Groet,
Hanneke