De roep dat minister-president Rutte de leiding in het vluchtelingendebat moest nemen, is bijna aandoenlijk. Omdat er niet een afweging op volgt of dat ook enige zin heeft.
Heeft onze minister-president de tegenstanders dan iets te bieden? En is hij - als degene die een eventuele bijstelling van beleid garandeert - wel voldoende geloofwaardig? Over beide punten kan enige somberheid bestaan.
Een geloofwaardige en overtuigende boodschapper moet immers aan een aantal eisen voldoen.
• Visie: hij moet een visie hebben. Welke is dat dan? Het zal nog erger worden, daar in het Midden-Oosten? Ingrijpen in Syrië is de oplossing? In hoeverre zijn wij , als Nederland, verantwoordelijk?
• Doel: hij moet een concreet en duidelijk doel hebben. Staat de verdeeldheid van VVD en PvdA hem toe een duidelijk doel te formuleren waar de burger houvast aan heeft? We moeten bedreigde mensen onbeperkt toelaten? Alleen doen wat we in de EU afspreken? Signalen terzake dat doel zijn er nog niet. Zelfs als hem dat lukt, is het de vraag of de regeringsfracties en de meerderheid van de Tweede Kamer hem daarin willen volgen.
• Marsroute: gemeenten zullen tot medewerking moeten worden overgehaald. Hoe? Met een overkill van vluchtelingen in kleine gemeenschappen? Met dwang? Het COA houdt om tal van verklaarbare redenen vast aan grote opvangcentra. Maar krijgt het COA nu toch het bevel ook kleinere opvangcentra te accepteren?
• Betrouwbaarheid: het is pijnlijk te moeten constateren dat de heer Rutte de afgelopen jaren niet een toonbeeld van betrouwbaarheid is geweest. Noch als VVD-lijsttrekker, noch als minister-president. De ene plechtige belofte na de andere is gebroken: Volkert van der G. kwam wél vervroegd vrij; de hypotheekrenteaftrek werd wél aangetast; soevereiniteit werd wél aan de EU overgedragen; de Grieken kregen wél miljarden vers kapitaal toegeschoven; etc. Als beleidsdaden begrijpelijk en onafwendbaar, als gebroken beloften verwerpelijk. Dat had hij moeten beseffen.
• Boven de partijen staan: is Rutte in staat zich boven de partijen te plaatsen? Sinds Wilders de nationale politiek inkleurt en hij vooral de VVD schade bezorgt, kunnen we het optreden van de VVD-er Rutte niet anders zien dan beducht voor verdere afbraak van zijn eigen electorale aanhang. Dat toont niet als boven de partijen staan.
Maar is hij dan toch op zijn minst een warm mens die puur op hartelijkheid, charme of charisma velen tot kalmte of acceptatie weet te brengen? Ja, hij dóet hartelijk. Maar voel je je nu als persoon, als individu, als ‘Mensch’, warm worden als je hem gadeslaat? Daaraan kan twijfel bestaan.
De slotsom kan niet anders zijn dan dat deze Mark Rutte vrijwel geen kans heeft de mensen in dit dossier op andere gedachten te brengen, hoe geweldig zijn kwaliteiten als debater en uitlegger van beleid ook zijn.
Waar zit nog een kans voor hem?
Hij zou kunnen beginnen met vast te stellen waar precies onze (Nederlandse) verantwoordelijkheden liggen. Niet wij hebben die onsamenhangende landen als Irak en Syrië gemaakt, maar de oude koloniale mogendheden Frankrijk en Engeland. Dus die hebben nu wellicht een morele schuld. Niet wij.
Ja, wij accepteerden dat zich daar dictators als Saddam Hoessein en Al-Assad handhaafden. Onze hotemetoten gingen er op bezoek; handelsakkoorden en orders werden geboekt. Zelfs nu die ene beestachtige dictator is verdwenen en die andere in grote problemen verkeert, vragen we ons af of we zulke types toch niet nodig hebben ‘voor de stabiliteit’…
Dáárvoor zijn we verantwoordelijk. Maar niet wij hebben soennieten en/of sjiïeten en alawieten gevraagd mekaar met chemische wapens en vatenbommen naar het leven te staan.
Niet wíj hebben de verantwoordelijkheid
Kortom, Rutte zou de stelling kunnen verdedigen dat niet wíj de verantwoordelijkheid voor de ontstane situatie hebben. Wat iets betekent voor de bereidheid om veel of weinig te gaan doen. En of dat uitgerekend binnen Néderland moet gebeuren.
Vervolgens zou hij klip en klaar kunnen zeggen dat iedere vluchteling die hier binnen is komen wandelen in beginsel terug moet naar de kampen waar ze vandaan kwamen. Dáár moet worden vastgesteld of hun veiligheid dáár wordt bedreigd. Intussen zorgen we in afwachting van vervoer voor een prima opvang. Maar te gemakkelijk wordt maar geroepen dat je ze nooit meer weg krijgt. Hoezo niet?
Geef ons houvast
Echt bedreigden moet Europa altijd toelaten. Vakbekwame vluchtelingen zóu de EU kunnen toelaten. Dat zijn keuzes. Maar zég dat dan. Geef ons houvast. Benoem aantallen, leg uit om welke banen dat gaat.
Vertel ons van de Néderlandse initiatieven in de EU om ‘no flyzones’, ‘safe havens’ en vredesbesprekingen in Syrië tot stand te brengen.
Als Rutte met dat kennelijk gewenste leiderschap in de discussie het voornamelijk bij bezwerende woorden laat, is hij kansloos. Dan zal de kritiek meedogenloos zijn. Want nu zijn harde, concrete beleidsbeslissingen nodig. Helder verwoord graag. Zodat we ze begrijpen en er toe neigen ze te aanvaarden.
FOTO: ANP
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!