Er zijn maar weinig copywriters in de reclamewereld die zich ook museumeigenaar kunnen noemen. Bart Oostindie, creative director bij Joe Public Take-Away Advertising, is vermoedelijk de enige. Hij is een fanatiek verzamelaar van oude emaillen reclameborden. Zijn enorme collectie is te bekijken op www.emaillebord.com en in het museum in Egmond aan Zee (gratis te bezoeken) hangen permanent zo’n 150 borden.
Voor de jonge lezer: in vroeger tijden werden reclameborden veelal van het duurzame emaille gemaakt. Langcat (in 1927 gefuseerd met de Vereenigde Blikfabrieken) was een van de grootste fabrikanten van emaillen borden. Bekende ontwerpers waren onder meer Jan Lavies, Eppo Doeve en Jacob Jongert.
Oostindie raakt er niet over uit gesproken. 'Mooi hè! Deze is uit 1912’, zegt hij terwijl hij door zijn collectie heen klikt. ‘En kijk deze, van Jacob Jansma uit de jaren 50.’ Achter ieder bord zit een verhaal. Het ene topstuk kreeg hij van een oud-medewerker van Langcat, een ander kwam van het dak van een kippenhok in Barneveld en weer een ander ruilde hij tegen een kistje sigaren.
Hoe is het zo gekomen?
‘Het begon zo’n 30 jaar geleden met een klein bordje dat ik op de Zwarte Markt in Beverwijk kocht, van Spanjer Tabak. Niet veel later kocht ik een groot bord bij een sigarenboer in Uitgeest. Gewoon omdat ik ze mooi vond. En van het één kwam het ander. Mijn zwager Rith vond het ook leuk en we gaan nu al jaren samen verzamelaars langs om borden te ruilen of op te kopen.’
Waar haal je de borden vandaan?
‘Overal: marktjes, internet, langs de weg. Er was bijvoorbeeld een Zwitser die heel Europa had afgestroopt en zijn verzameling ging veilen bij Christie’s. Daar werden echt belachelijke bedragen betaald. Ik hoorde er een mannetje praten tegen een van de grote kopers over borden die hij in zijn bezit had. Die koper reageerde helemaal niet. Dus ik ben naar dat mannetje toe gegaan en heb hem gevraagd of hij dit bordje (Langcat Everlasting Signs - red) toevallig nog had. En dat was zo. Zijn dochter en schoonzoon hadden er ook nog één. Het is een heel zeldzaam bordje en ik heb het eerste voor 50 gulden, het tweede voor 75 en het derde voor 125 gulden gekocht. Nu, twintig jaar later, wordt er 1500 euro voor betaald. Er zijn ook borden die op het dak van een kippenhok zijn beland en nog steeds goed zijn. Ik heb ooit in Barneveld een heel groot Van Nelle bord van 2.20 meter in de stijl van De Stijl gehaald.’
Hoe kom je van verzameling tot museum?
‘Het museum is in het hotel in Egmond van mijn schoonouders. We hadden op een gegeven moment zoveel borden in de woonkamer en garage staan, dat we ze wel eens bij elkaar wilden ophangen. De meeste borden gingen over tabak. Een paar jaar geleden kwamen er overijverige gemeenteambtenaren langs: de meeste van die merken bestaan nog, zoals Caballero en Douwe Egberts, en er moesten van die waarschuwingsstickers op. Mijn zwager kwam op het geniale idee het een museum te noemen, waardoor we ontheffing kregen.’
Hoe groot is de naam Bart Oostindie in emaillenbordenland?
‘Ik hoor bij de Top 5 van Nederland. Ik ken alle verzamelaars; de één verzamelt alles op het gebied van fietsen, de ander drank, zeep of Deventer. Als ik een partij koop dan haal ik er uit wat ik zelf wil hebben en weet de andere borden binnen no-time te verkopen aan anderen.’
En nu bied je aan ook voor merken die hun reclamehistorie op orde willen krijgen te gaan zoeken. Leuke new business-tool?
‘Ha ha, zou kunnen, maar ik zoek nu ook al voor anderen. Het is soms wel zo dat ik meer weet over de reclamehistorie van een merk dan mensen die bij de klant werken. Dat is het voordeel van mijn hobby. Er is nu iemand die “de gele Hofnar” zoekt en ik weet precies bij wie ik die kan vinden. Dus vaak doe je het voor andere verzamelaars, maar er zijn ook genoeg bedrijven die al hun borden eruit hebben gegooid en daar spijt van hebben. Die kan ik helpen.’
En wat wil je ervoor hebben?
‘Ik kan me gewoon voorstellen dat bijvoorbeeld Unilever het leuk vindt om oude borden van Bona of Blue Band te hebben. Of dat Artis zijn door Eppo Doeve ontworpen bord terug wil. Ik heb een keer een puntgaaf exemplaar gekocht dat nog in het papier zat, omdat het hele archief werd weg gedaan. Op mijn site kun je een zoekopdracht ingeven en dan hoor je vanzelf bij wie en voor hoeveel je dat bord kunt kopen. Daar ga ik niet nog met een bedrag tussen zitten. Het hoort gewoon bij mijn hobby. Maar als er mensen zijn die nog borden in de verkoop hebben dan hoor ik het natuurlijk ook graag!'
