Klein deel mensen liegt, en vaak ook

De UvA-onderzoekers vroegen aan 527 studenten hoe vaak ze in de afgelopen 24 uur hadden gelogen. Net als eerdere studies vonden ze dat de deelnemers aan het onderzoek toegaven gemiddeld twee keer per dag te liegen. De onderzoekers stellen dat hieraan niet de conclusie mag worden verbonden dat iedereen liegt. Het gemiddelde geeft een vertekend beeld door individuele verschillen in liegen. In de studie gaf namelijk 41% van de deelnemers aan niet gelogen te hebben en bleek 5% van de deelnemers verantwoordelijk te zijn voor 40% van alle leugens.

Eerlijk over liegen
Om te onderzoeken of de deelnemers eerlijk rapporteren over hoe vaak ze liegen, vond een aanvullende test plaats in het lab. Hierin moesten de deelnemers met een dobbelsteen gooien en ontvingen zij geld naar gelang het aantal ogen dat ze zeiden geworpen te hebben. Omdat de onderzoekers niet konden zien hoeveel ogen werden gegooid, kregen deelnemers de kans vals te spelen door een hoger aantal te rapporteren. De deelnemers die hadden aangegeven vaker te liegen, verdienden meer geld in de dobbelsteentest.

Dit wijst erop dat mensen die zeggen vaak te liegen, ook daadwerkelijk vaak liegen. Hun scores waren statistisch zo onwaarschijnlijk dat het aannemelijk is dat ze logen over het aantal geworpen ogen (in plaats van dat er sprake was van veel geluk bij het werpen).

Psychopathische trekken
Dat deelnemers die aangaven vaak te liegen, ook echt vaker liegen in de dobbelsteentest, toont dat deze deelnemers eerlijk waren over hun oneerlijkheid. Een mogelijke verklaring is volgens de onderzoekers te vinden in de persoonlijkheid van frequente leugenaars.

Zij vertonen meer psychopathische trekken (narcistisch, manipulatief, ongevoelig, impulsief, onverantwoordelijk), en hebben er daarom geen moeite mee toe te geven dat ze vaak liegen.

Toekomstig onderzoek
Toekomstig onderzoek moet de kenmerken van leugenaars nader vastleggen en de causale richting van de ontdekte correlaties bestuderen. Een andere veelbelovende onderzoeksrichting is het verkrijgen van een beter begrip van het traject dat ertoe leidt dat iemand een frequente of zelfs pathologische leugenaar wordt.

De resultaten van het onderzoek worden gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Human Communication Research. De betreffende onderzoekers zijn: Rony Halevy (UvA), Bruno Verschuere (UvA, Universiteit Gent en Universiteit Maastricht) en Shaul Shalvi (UvA, nu Ben-Gurion University, Israël).