Ruim een jaar geleden nam Hans ten Brinke ontslag bij APG, zonder van tevoren een business-model te bedenken. ‘Ik wilde kijken wat ik op eigen naam weet los te trekken.’
Hans ten Brinke ‘zat even vast’, vijf jaar geleden. Hij nam vrij en liep de pelgrimstocht naar Santiago de Compostella. Alleen. Niet vanuit Nederland, daarvoor was de tijd de kort, maar vanuit het Franse Vezelay. Ten Brinke liep 1.900 kilometer in tien weken. ‘Een klere-eind, maar wel een heel leuk klere-eind.’ De tocht heeft hem veel gebracht. ‘Het is louterend. Elke dag weer afwachten wat je tegenkomt en of het goed gaat. Ik heb geleerd dat als je een ambitie hebt, je het grotere doel bereikt door het op te knippen in kleinere doelen. In dit geval die 25 tot 30 kilometer per dag. En ik leerde dat je op die kleinere doelen moet focussen. Dat geeft enorm veel rust. Ook nu nog.
Vergezichten
‘Voor die tijd was ik een jongen met enorme vergezichten. Ik wilde heel veel tegelijk. Ik laat me nu niet meer zo snel opjutten. Ik neem af en toe een mentale time-out, om dingen anders te bekijken. Dan ga ik lopen, dan komen de ideeën wel.’
Voorspelbaarheid
Ruim een jaar geleden nam hij ontslag bij APG, de grote, uitvoerende zus van het ABP. ‘Na tien jaar trad er een zekere voorspelbaarheid in.’ Dat was zijn drive. ‘Ik ben dit gaan doen vanwege de onvoorspelbaarheid van zo’n nieuwe stap. Je moet het niet als iets negatiefs benoemen. Ik heb het liever over de spanning dan over angst. Spanning van iets nieuws zorgt ervoor dat je excelleert.’
Zuidas
APG zit tussen de corporates aan de Zuidas. ‘Een bijzondere biotoop’, aldus Ten Brinke. ‘Als je elke dag in je leaseauto de parkeergarage inrijdt en in de interne dynamiek van zo’n organisatie duikt, dan sta je op een andere manier in de samenleving dan wanneer je voor verschillende bedrijven verschillende opdrachten doet. Tien jaar geleden stapte ik over van communicatiebureau Publicis Van Sluis naar APG. Ik wilde zien of ik om kon gaan met de interne dynamiek van een grote organisatie, de interne politiek, de machtsverhoudingen. Dat vond ik toen spannend. En nu dus dit.’
Zelfkennis
Een sprong in het diepe? ‘Nee, zo heb ik het niet ervaren. Ik heb Van Sluis geleid. Ik weet dat het patroon heel grillig is. En ik weet ook dat je altijd iets losweekt als je het goed doet. Elke keer als ik het afgelopen jaar dacht “o jee, weten ze me wel te vinden?”, dan ging de telefoon. Toen ik bij Van Sluis kwam, was ik 20 jaar jonger dan nu en maakte ik me veel drukker over opdrachten. Je hebt nu natuurlijk veel meer zelfkennis, je weet waar je goed in bent en waar niet. Zonder dat ik dat blasé wil laten klinken. Je geeft het nodige op, zeker. En het werk gaat altijd door. Dat is een groot verschil met een vaste baan. Als je zoals ik na anderhalf jaar een groot ongeluk krijgt met je racefiets – Ten Brinke liep een bekkenbreuk op – dan zit je als zelfstandige een dag na de operatie met je iPad op bed weer voor klanten te werken. In loondienst had ik het wat rustiger aan kunnen doen.’
Uithangbord
Ten Brinke werd nadat zijn vertrek bekend werd door verschillende bureaus benaderd, maar daar is hij bewust niet op in gegaan. ‘Ik wilde eens kijken wat ik op eigen naam los weet te trekken. Wat gebeurt er dan? Waar sta je dan over een paar jaar, wat doe je dan? Waar heb je een profiel in opgebouwd? Er zijn ook mensen die heel erg nadenken over de vraag: wat is mijn uithangbord, wat is mijn businessmodel? Dat heb ik niet. Ik heb geen expliciet profiel. Ik heb uiteraard wel nagedacht over mijn aanbod. Dat gaat om wat ik bedrijfsroutes noem. Dat zag ik ineens voor me, op een heuvel in de buurt van Santiago. Bedrijfsroutes op vraagstukken als positionering, stakeholdermanagement. Eigenlijk al die dingen die je maandelijks in jouw blad tegenkomt.’
Netwerk
Wat hem is opgevallen is dat werk toch vooral via je eigen netwerk binnenkomt. ‘Al had ik dat wel kunnen weten. Opdrachtgevers, mensen met wie ik heb samengewerkt die ergens anders een plek hebben gekregen. Ik heb altijd contact met ze onderhouden. Dat heeft me het afgelopen jaar goed aan de gang gehouden. Ik heb ook helemaal niet het gevoel dat ik mezelf nu moet verkopen. Je verkoopt ook door niet te verkopen. Maar je moet wel scherp kunnen aangeven hoe je tegen dingen aankijkt en van het begin af aan aantonen dat je toegevoegde waarde hebt. Dat je iets kunt bedenken of doen waar opdrachtgevers zelf niet op zouden komen. Toen ik in de begintijd bij Van Sluis zat, was de kwaliteit van de opdrachtgever vele malen minder dan nu. Er zitten nu vaak heel goede mensen op die posten. Die hebben behoefte aan een second opinion. Dat is een totaal andere invalshoek dan wanneer er iemand langskomt die ze van a tot z vertelt wat ze moeten doen.’
Uitgeorganiseerd
Het idee hij te veel van de vorige generatie was, werpt Ten Brinke ver van zich. Oud is een relatief begrip in communicatie, is zijn mening. Het gaat nu vooral om het juiste persoonlijke profiel. ‘Alles gaat in fasen. De tijd waarin Cees van Riel groot werd, ligt inmiddels achter ons. Een paar jaar geleden was corporate communicatie veel gestructureerder. Dat hele uitgeorganiseerde vakgebied met al die tabellen en grafieken, die druk om serieus genomen te worden, alles moest langs kpi’s – dat is langzamerhand voorbij.
Cijfers
‘Regie voeren op communicatie heeft nu veel meer te maken met karakter en veel minder met cijfers en getallen. Mensen die binnenkomen met het tienstappenplan, dat kan niet meer. Je moet uiteraard nog wel de vaardigheden hebben, maar het juiste type mens op het juiste moment – daar gaat het nu om. In een bepaalde fase van de organisatie heb je een jonge hond nodig, in een andere fase iemand die meer vlieguren heeft. En dat hoeven geen mensen te zijn die alleen maar een communicatieachtergrond hebben.
‘In de top van die markt wordt alleen maar naar karakter gekeken. Zet maar eens een aantal communicatiedirecteuren van nu naast elkaar. Daar veel meer variatie in dan een aantal jaren geleden.’
Deel 1 uit deze serie, met David Brilleslijper, vind je hier.
Deel 2 uit deze serie, met Jan Driessen, vind je hier.
