Het meest complexe orgaan is zonder twijfel het menselijke brein. Dankzij nieuwe meetmethoden en apparatuur leren we steeds meer over de werking van de hersenen. En dus de totstandkoming van gedrag. De bruikbare inzichten die daaruit voortvloeien hebben de invloed van gedragspsychologie op maatschappelijk vlak de afgelopen 10 jaar flink laten groeien. Niet alleen overheidsinstanties maar ook commerciële organisaties hebben de wetenschap omarmd en passen psychologie steeds vaker toe.
Tot vooralsnog lijkt nudging één van de meest populaire technieken om gedrag te beïnvloeden. Zeker op overheidsniveau. Door te nudgen geven we iemand een duwtje in de juiste richting zonder keuzevrijheid in te perken. Daar zit meteen de crux. Er wordt binnen nudging enorme waarde gehecht aan de ruime keuzevrijheid van het individu. Maar tegelijkertijd willen we deze keuze zoveel mogelijk sturen. Een vorm van liberaal paternalisme dus. We denken dat onze doelgroep onvoldoende in staat is om de juiste beslissingen te nemen. Dus helpen we ze een handje.
Maar zijn mensen wel zo slecht in staat om goede beslissingen te nemen? En vallen we te vaak voor de fouten van ons automatische brein? Nee, informatieverwerking is niet zo zwart-wit als Kahneman met het onderscheid in twee systemen doet vermoeden. Zie het eerder als een continuüm waarbij de situatie bepaalt in welke mate automatische en reflectieve processen een rol spelen. Bovendien moeten we onszelf afvragen of het wel aan overheidsinstanties of commerciële organisaties is, om te bepalen, wat goed is voor iemand en wat niet? Misbruik ligt op de loer, want nudging gaat snel richting sludging. Waarbij iemand wordt beïnvloed, maar niet zozeer in zijn of haar voordeel.
Betekent dit dat we massaal moeten stoppen met nudging? Zeker niet! Met juiste, onbaatzuchtige doelen voor ogen is nudging te rechtvaardigen. Zeker wanneer het moeilijk is voor mensen om op eigen kracht te veranderen, kan nudging in specifieke situaties uitkomst bieden. Bijvoorbeeld wanneer we gezond eten of bewegen willen stimuleren, roken willen verminderen of de verkeersveiligheid willen bevorderen. Denk aan bekende voorbeelden zoals de pianotrap of prullenbakken die meer in het oog springen.
Volgens Prof. Dr. Ralph Hertwig is er echter, naast nudging, ook een andere manier om gedrag te beïnvloeden. Zonder gebruik te maken van onbewuste ‘manipulaties’. Een techniek die ervan uitgaat dat mensen wél in staat zijn om zelf de juiste beslissing te maken. Een techniek die leidt tot contextonafhankelijke en langdurige verandering. Met behulp van boosting geven we mensen de kracht en kennis om zelf goede beslissingen te nemen. Bijvoorbeeld door ingewikkelde (statistische) informatie zo te framen of visualiseren dat mensen het beter begrijpen, door mensen te trainen in het maken van beslissingen of door handvatten mee te geven die het maken van de ‘juiste’ beslissing vergemakkelijkt.
De boodschap van Hertwig is duidelijk en zijn visie spreekt ons aan. Het wordt tijd dat wij gedragsontwerpers, beleidsmakers en reclame mensen afstappen van de visie dat de mens onbekwaam is als het op beslissen aankomt. Laten we mensen helpen richting de juiste beslissing, zonder het welbekende duwtje.
Hertwig, Ralph & Grüne-Yanoff, Till. (2017). Nudging and boosting: Steering or empowering good decisions. Perspectives on Psychological Science, 12(6). doi: 10.1177/1745691617702496
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!