In 2023 is de legale gokomzet in Nederland met 28 procent toegenomen ten opzichte van 2022. De omzet kwam op 1,3 miljard euro. Tweede kamer, regering en toezichthouder Ksa zinspelen op maatregelen om de groei in te dammen.
De toename maakt de Ksa (Kansspelautoriteit) donderdag bekend met de halfjaarlijkse monitoringsrapportage. Het aantal gokaccounts steeg met 13 procent van 970.000 eind 2022 tot 1,1 miljoen in december 2023.
Elke maand wordt met ongeveer een derde van de bestaande accounts gespeeld. De Ksa meet de dubbele accounts en komt tot bijna 730.000 online gokkers in Nederland eind 2023, een jaar terug was dat 425.000 (december 2022). Gemiddeld verliezen spelers 160 euro per maand.
'De groei vlakte af in het laatste halfjaar van 2023 en internationaal gezien groeit de online kansspelmarkt sterker dan in Nederland', zo voegt Ksa-voorzitter René Jansen in een online vraaggesprek toe. Ook noteert de Ksa een duidelijke afname in het aantal bezoekers van goksites, echter louter voor niet-spelers. Gokkers komen net zo vaak.
Vanaf 1 juli 2023 mag gokreclame geen minderjarigen, jongvolwassenen en andere ‘kwetsbare groepen’ bereiken, dus is reclame via radio, televisie, in kranten, tijdschriften en buiten verboden. Nieuwe sponsorovereenkomsten zijn verboden, maar afwikkeling van lopende contracten voor programmasponsoring mag tot juli 2024 waardoor op tv en radio gokreclame nog uitgebreid in beeld is. Sportsponsoring mag tot juli 2025.
Programmasponsoring op tv door gokaanbieders groeide als een komeet sinds juli 2023, tot een maximum van maandelijks 8.000 uitingen, het dubbele van het aantal reguliere reclamespots van gokbedrijven tot de ingang van het verbod in juli 2023. Van deze maas in de wet maken gokbedrijven gebruik om toch rijkelijk in beeld te komen en op de radio haar naam te verbinden aan programma’s bij de commerciële radio-exploitanten.
Online reclame nauwelijks te handhaven
Ook online slipt er veel reclame doorheen. Wie als volwassene met tieners of jonge twintigers op de bank naar YouTube of Instagram kijkt op een tablet of televisie, heeft grote kans om een gokreclame voorbij te zien komen. Ondanks dat juist ‘jongvolwassenen’ volgens het reclameverbod van 1 juli 2023 daartegen beschermd moeten worden.
Online reclame is immers nog toegestaan onder de voorwaarde dat ten minste 95 procent van het bereik personen van 24 jaar of ouder omvat. Wie als 24-plusser is ingelogd bij Google/YouTube of Meta (Instagram, Facebook), al dan niet kijkend met jongeren, krijgt gokreclame op de sociale media. 'Die 95 procent regel voor online is moeilijk eenduidig te interpreteren en te handhaven', beaamt Jansen.
De ongerichte internetreclame is niet afgenomen, bleef op zo’n 75.000 uitingen per maand, maar de partij die dit meet (Nielsen) kan de aard daarvan niet exact weergeven. Jansen: 'Het verbod op ongerichte reclame via internet is moeilijker te peilen dan via traditionele media. Dus we lopen tegen vraagstukken aan met uitvoering van, en toezicht op dit deel van de wet. Daarover zijn we in gesprek met het ministerie.'
In het recente Kamerdebat over kansspelen Hester Veltman-Kamp (VVD) erop dat zij sinds ze via veel online-informatie over gokken zocht voor het debat 'de onlinegokreclames me om de oren vliegen over mijn scherm, niet een beetje, maar heel veel. Daar zitten volgens mij heel veel illegale sites bij'.
'Veel meer zelfdoding bij gokverslaafden’
Ze vindt dat behalve Google en Meta ook de Nederlandse banken het illegaal gokken moeten helpen bestrijden door overboeken naar rekeningen te blokkeren. De PVV wees bij monde van Marian Vondeling op het risico dat bij een omvangrijker verbod op online gokken of reclame daarvoor het illegaal online gokken zal groeien.
Ze staat tegenover Joost Eerdmans (Ja21) die benadrukte dat de kans op zelfdoding bij jongeren die online gokken vijftien keer hoger is dan gemiddeld, terwijl het aantal onlinegokkers met 60 procent steeg sinds de legalisering, en het aantal verslaafden evenzeer. Om die reden pleitte Mikal Tseggai (GroenLinks-PvdA) voor een herziening van de wet. Nicolien van Vroonhoven (NSC) bepleit een totaalverbod voor online gokken in Nederland op.
Echter, een motie van Derk Boswijk (CDA) om te komen tot een totaalverbod op gokreclames, in lijn met het verbod op tabaksreclame, haalde het niet ondanks medeondertekening van NSC. Met tegenstemmen van PVV, VVD en BBB werd de motie verworpen.
Minister Franc Weerwind van Rechtsbescherming gaat samen met de Ksa bekijken op welke wijze aanscherping en verbeteringen van de handhaving en eventueel wetgeving noodzakelijk en mogelijk zijn. Dat kan eventueel met scherper verslavings- en kredietbeleid. Weerwind overweegt om gokschulden verplicht te laten vastleggen via het BKR. Ondertussen krijgt de Ksa meer armslag voor toezicht.
Een parodie op Koning TOTO - ten tonele geroepen in 2018 door TBWA in opdracht van De Nederlandse Loterij, waarvan de overheid (wij dus) aandeelhouder is.
Die Koning TOTO campagnes vielen meerdere keren in de prijzen. In 2019 meerdere Effies. In 2021 een SAN Accent. En meerdere keren een Dutch Creativity Award. Ook een Loden Leeuw trouwens, in 2022, van Radar - dat zou toch veelzeggend moeten zijn.
En ondanks het aan banden leggen van gokreclames, online is Koning TOTO tot vandaag nog steeds te vinden.
Een overzicht staat op intikkertje.nl/koning-toto/?age-verified=over-24
"Reclames voor online kansspelen zijn in 2023 flink aan banden gelegd. Na het verbod op rolmodellen in 2022 volgde er in 2023 een volledig verbod op ongerichte reclames voor online kansspelen. Helaas voor TOTO valt de Koning hier ook onder.
Toch is de Koning nog niet helemaal verdwenen. Het bedrijf laat de Koning op verschillende manieren op hun website terugkomen. Zo maken ze gebruik van slogans zoals ‘Een echte Koning speelt verantwoord’ om hun verantwoord spelen beleid onder de aandacht te brengen."
(Wie die boodschap bedacht heeft mag zichzelf ook eens een keertje lang in de spiegel aankijken.)
"TOTO blijft de Koning in het online sportsbook en zelfs in het online casino dan ook nog steeds gebruiken."
"Al vanaf de eerste Koning TOTO campagne werd de aantrekkingskracht van deze mascotte duidelijk. De omzet van TOTO schoot omhoog en de Koning werd dan ook volledig omarmd door het bedrijf.
‘De inmiddels herkenbare stijl, met een sterke combinatie van voetbal en rap, geeft het merk nieuwe energie en spreekt een nieuwe, jongere doelgroep aan.’ liet de Nederlandse loterij in september 2018 weten."
En gezien al die prijzen zijn 'we' daar als branche blijkbaar trots op.
Als een stel kittens die hun eigen staart proberen te vangen houden we zo onze maatschappelijke verantwoordelijkheid levend: problemen vergroten met campagnes en dan weer campagnes ontwikkelen om de problemen onder de aandacht te brengen.
Fantastisch business model.