Mystery Burgers bezoeken 85 raadsdebatten

Een raadslid dat gillend en schreeuwend door de beveiliging naar buiten wordt geëscorteerd, raadsleden die drukker bezig zijn elkaar onderuit te halen dan toezicht te houden op het college. Maar ook raadsvergaderingen die een vrolijk schouwspel zijn voor deelnemers en publiek en veel oprecht betrokken raadsleden die wat voor hun gemeente willen betekenen.

85 gemeenten

De afgelopen twee jaar bezochten debattrainer John Bijl en journalist Kemal Rijken als Mystery Burgers iedere week een raadsdebat. Hun tour de force bracht ze naar 85 gemeenten, verspreid over het hele land. Voor het blad Binnenlands Bestuur schreven ze daar wekelijks een column over. Die columns zijn nu gebundeld in een boek, De Mystery Burger.

Kwaliteit van het debat

Uit de verhalen van de Mystery Burgers blijkt dat er nogal wat schort aan de kwaliteit van het debat in de gemeenteraad. Toch is de algehele conclusie van Rijken en Bijl opvallend positief. ‘Er kunnen dingen beter. Maar met het fundament van onze democratie, met de raad als hoogste orgaan van de gemeente en als eerste overheid van het land, is niets mis’, zegt Bijl.

Meningsvorming

‘Veel mensen hebben verkeerde verwachtingen’, vervolt Bijl. ‘De raad is bedoeld voor meningsvorming, voor kaders stellen, voor het vertalen van politieke visies naar de realiteit van de straat. Maar vaak wordt verwacht dat raadsleden dossiers tot op de komma kennen. Veel raden laten zich ook verleiden tot Tweede Kamertje spelen door brede debatten te voeren over zaken waar ze niet over gaan. En wethouders doen daar aan mee door raadsleden te overdonderen met informatie die ze niet moeten hebben.’

Schamele opkomst

Voor de komende gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart wordt een schamele opkomst voorspeld. Waarom is de belangstelling voor de gemeenteraad zo gering? Bijl: ‘Na al de raadsdebatten die we hebben gezien moet ik eerlijk zeggen dat de importantie er ook niet bepaald van afstraalt. De vergaderingen zijn complex, de debatten ook. Je kunt er als burger vaak niet zomaar even invallen. Je hebt niet direct de indruk dat hier over het lot van de gemeente wordt besloten.’

25 euro per persoon

Moet het dan allemaal wat leuker worden? ‘Nee’, zegt Bijl. ‘Maar de raad zou wel wat duidelijker mogen maken dat de besluiten die worden genomen in het belang zijn van de burger. Ik vind het een verademing als ik een raadslid hoor zeggen: maar dit voorstel gaat onze inwoners verdorie wel 25 euro per persoon kosten.’

Niet populistisch

Het hoeft niet populistischer, wel aansprekender, meent Bijl. En dichter bij de burger, vult Rijken aan. ‘Je ziet nu vaak dat de burger pas komt opdagen bij de gemeenteraad als het al bijna te laat is, als het zwembad dichtgaat, de sportclub wordt opgeheven. Die burger had zich al veel eerder in het proces moeten uitspreken, maar die weet dat niet. Ook omdat de lokale politicus nooit de moeite heeft genomen om aan het begin van de besluitvorming naar de burger toe te gaan en te vragen: hoe denken jullie eigenlijk over het belang van sport in deze gemeente?’

De Mystery Burger is uitgegeven door Adfo Groep en kan hier worden besteld.