Vorige week mocht ik een praatje houden bij een event met zo’n 150 HR-professionals. Het event heette Festival van de Paradox. Dat vond ik aanvankelijk wat vaag klinken, maar ik groeide er tijdens de voorbereidingen helemaal in. Ik wist eigenlijk niet eens dat ik zo dol was op paradoxen.
Paradoxen maken ons leven namelijk heel spannend. Schijnbare tegenstellingen die stiekem niet veel meer zijn dan twee zijden van dezelfde medaille, maar waar we in de dagelijkse omgang hoogoplopende discussies over kunnen krijgen.
Onder controle
Oké, voorbeeldje. Mijn favoriete paradox luidt: ‘relax, nothing is under control’. Heeft een van mijn coaches mij consequent ingefluisterd op de vele momenten dat ik als groeiondernemer het perspectief ‘even’ uit het oog verloor. Toen ik niet meer zo goed kon relativeren dus. En geloof me: dat is een understatement van jewelste.
Geen controle hebben over een situatie en toch kunnen ontspannen voelt niet natuurlijk. In eerste instantie denk je zelfs: dat klopt niet. Maar dames en heren: het is te leren. Zelfs mij is het bij tijd en wijle gelukt. Er zijn namelijk nu eenmaal situaties die je niet direct onder controle kunt krijgen. Er zijn zelfs zaken in het leven waar je helemaal geen controle over hebt. Zodra je dat gegeven erkent, wordt het ineens een stuk eenvoudiger om te ontspannen. Geen controle en toch ontspannen, dat kan dus.
Op de stoep blijven
Nog eentje. Je mag zo ver rennen als je maar wilt, als je maar op de stoep blijft. Die gebruik ik met regelmaat als het om de kinderen gaat. Want wij wonen in de Amsterdamse Pijp en daar is het geen overbodige luxe om de kids vroegtijdig te wijzen op het gevaar van de naderende verkeersader waar de trams, bezorgscooters en taxichauffeurs van alle kanten op je af komen vliegen. Maar toch wil je je kinderen opvoeden met een maximaal gevoel van vrijheid, vertrouwen en eigen verantwoordelijkheid.
In mijn bedrijf is het eigenlijk niet anders, hoewel ik daar eerder geneigd ben om te denken: wie ben ik om een beperking op te leggen? Toch vinden de meeste volwassenen het ook fijner als je de vrijheden voor hen afbakent. Dat geeft meer houvast. Vrijheid en grenzen gaan dus prima samen, zowel bij het opvoeden van je kinderen als op het werk.
Meer werkplezier
Maar wat heeft dit nou met communicatie te maken? Alles. Het erkennen en begrijpen van paradoxen helpt enorm bij het zorgvuldig met elkaar communiceren. Het inzichtelijk maken van de overeenkomsten tussen verschillende meningen in plaats van het uitvergroten van de ogenschijnlijke tegenstelling, verbindt mensen – en dat leidt tot veel betere gesprekken, betere besluitvorming en last but not least: meer werkplezier.
In eerste instantie kan het leren omgaan met paradoxen gevoelens van onveiligheid en onzekerheid oproepen en daar houden we niet zo van. Niet in organisaties maar ook niet in het dagelijkse leven. Een stoplicht gaat op groen of rood. Oranje kondigt slechts rood aan en dan krijgen we het onbewust even een fractie van een seconde benauwd. Snel gas bijgeven of alsnog vol in de ankers?
Rood of groen
De meesten van ons houden nu eenmaal erg van duidelijkheid en overzichtelijke keuzes en standpunten. Rood of groen. Zwart of wit. Grenzen dicht of open. You’re either with us, or you are against us. Maar wat als we eigenlijk geen van beiden willen meneer Bush? Of allebei?
De media zijn er helemaal dol op, op uitersten. Op één kant van de medaille belichten. En de politiek ook, want zo kom je in de media. En PR-mensen… breek me de bek niet open.
Ook als je ergens op een podium staat, kun je beter een duidelijk standpunt innemen, anders vindt men je óf saai óf laf. Genuanceerde sprekers hebben we geen boodschap aan. Behalve als je over paradoxen mag praten natuurlijk. Maar dan zeg ik alsnog dat ik vóór paradoxen ben.
Nuances in het nauw
Waarom? Omdat het maatschappelijk debat verhardt. Omdat vooral de extremen hoorbaar zijn: zwart en wit drijven het grijze midden met zijn brede diversiteit aan meningen, nuances en identiteiten steeds verder in het nauw.
Deze laatste twee zinnen komen rechtstreeks van de website van Dare to be Grey, een initiatief van een groepje studenten van de Universiteit van Utrecht dat de toegenomen polarisatie wil doorbreken. Was dit nu plagiaat of support? Misschien wel beide.
Sensation Grey
Het doet er niet zo toe. Mijn boodschap is: omarm die paradoxen en kijk eens wat vaker waar schijnbare tegenstellingen samen komen. Misschien wordt het wel een nieuw movement. Sensation Grey noem ik het. Dat vindt Duncan Stutterheim vast goed. Want die staat ook ergens op Lesbos drenkelingen aan de kant te hijsen. Hadden ze nooit achter hem gezocht. Een ondernemer die anderen wil helpen.
Het moet niet gekker worden met die paradoxen.
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!