Wil Mark Rutte zijn derde termijn als premier halen, dan moet hij meer van zichzelf laten zien, zo lazen we in de voorbeschouwingen op de komende VVD-campagne. Zijn optreden in VPRO's Zomergasten was daartoe een eerste aanzet. Is Rutte voor zijn eerste toets geslaagd? De meningen wisselen.
'Ruttes "Ga terug naar Turkije" was een onaccceptabele uithaal'
Noelle Aarts, hoogleraar Communicatie WUR en Uva
Mark Rutte is intussen een uitermate bedreven en professionele communicator. Niet gehinderd door lastige, diepgravende vragen heeft hij zich in het gesprek naar eigen behoefte kunnen presenteren. Zo werd de avond eigenlijk een erg lange, af en toe saaie uitzending van een politieke partij waarin enkel veilige onderwerpen werden besproken, met af en toe een sociaal wenselijk veronderstelde, maar wat mij betreft onacceptabele uithaal ('Ga terug naar Turkije', 'Ik haat de multiculturele samenleving') . Overigens had Thomas Erdbrink veel beter kunnen doorvragen. Gelegenheden waren er genoeg! Zijn opmerking 'homoseksualiteit is bij ons in de familie geen taboe, maar we praten er nooit over' bijvoorbeeld had een opstap kunnen zijn voor een wellicht wat spannende wending in het gesprek. Gemiste kans! Volgend jaar graag een andere interviewer. Ik stel voor Coen Verbraak.
'Een mager zesje voor dit festival van gemiste kansen'
Paul Stamsnijder, Reputatiegroep
De kans op uitglijden is groot, zo aan het begin van de campagnes. Je doet het niet snel goed. Hij krijgt daarom bonuspunten voor het feit dat hij er is gaan zitten. Maar daarmee is alles wel gezegd. Ik vond het een vlak en veilig optreden. Een festival van gemiste kansen. Het smaakte naar slappe thee. Hij toonde weinig lef en heeft niets gezegd wat blijft hangen. Hij liet de kans liggen om de tijdgeest te duiden. Om Nederland in deze tijd te zetten, context te geven en perspectief te bieden. Dat is de rol van een premier en zeker van de historicus Rutte mag je dat verwachten. Maar hij mist eenvoudigweg het beschouwende van Van Mierlo of van Lubbers.
Rutte is een fixer, de man is wat hij doet. De manager, niet de leider van Nederland. Of er nog meer mens achter zit? Zeker, maar we hebben het niet gezien, we hebben het niet kunnen ontdekken. Een uitzending van Zomergasten categorie RTL 4. Het bevestigde het beeld van Mark Rutte als man zonder eigenschappen.
'Mark Rutte was de ideale schoonzoon die hij graag wil zijn'
Jan Schinkelshoek, SchinkelshoekVerhoog
Een prachtiger start van de verkiezingscampagne kun je bijna niet wensen. Mark Rutte kreeg twee uur lang de gelegenheid om zich te presenteren als een optimistische, invoelende en vooral aardige politicus, iemand die het beste voor heeft met Nederland - praktisch ongehinderd door de interviewer. Nederland heeft Mark Rutte gezien zoals Mark Rutte graag wil – als de ideale schoonzoon.
'Een tomeloos verliefde Mark is de beste verkiezingsstunt'
Jan-Willem Wits, zelfstandig adviseur
Rutte combineert twee ogenschijnlijk tegenstrijdige kwaliteiten die ook bij Zomergasten naar voren kwamen: ongenaakbaar en ontwapenend. De machtigste man van Nederland wil gewoon als ‘Mark’ door het leven gaan. Een toffe peer, die moeiteloos hoge (Bach) en lage cultuur (Toppers) combineert. Waarde hecht aan een aantal vaste afspraken met vrienden om samen bij een vage Haagse toko te eten, als tegenwicht voor 'mijn nogal hectische baan'. Na een lastige vraag over een wetsartikel zegt hij toe het daar 'morgen met een collega op kantoor' nog even over te gaan hebben, alsof het Torentje een willekeurige werkplek is. Een standbeeld voor zichzelf wil hij niet, want Mark kreeg er van jongs af aan 'ingestampt' dat je jezelf niet groter moest maken dan nodig was.
Het gaat Mark om iets groters: goud voor Nederland. 'Ik wil dat wij op een aantal lijstjes op nummer een staan.' Het optreden van Mark Rutte bij Zomergasten leek zonder enige twijfel authentiek. Spindoctors aan de kant geschoven, media-adviseurs op afstand gehouden. Mark wilde gewoon Mark zijn. Met wanneer het nodig was een duidelijke streep: ik kan hier als privépersoon nu allerlei dingen over roepen, maar ik ben ook nog steeds de premier. En dus wond hij zich authentiek op over boze Turkse-Nederlanders die een verslaggever van de NOS het werken onmogelijk maakte. 'Pleur op!' Een uitspraak die nog wel zal blijven hangen.
Maar het ging ons natuurlijk helemaal niet over politiek. Thomas Erdbrink dacht beet te hebben bij het overlijden van een broer van Mark aan Aids. Toch vreemd dat niemand in de familie wist dat hij homo was. Rutte gaf aan dat dat helemaal geen issue was. Zijn broer ging dood. Dat en alleen dat zorgde voor beroering. En nee. Mark Rutte is geen homo en er is geen enkele reden waarom hij dat niet zou zeggen als het wel zo was. De enige intrigerende vraag die Zomergasten onbeantwoord laat: waarom dan toch geen relatie? Bindingsangst? Bewust celibatair? Dat het wat lastig is om een vrouw te versieren wanneer je steeds vier beveiligers om je heen hebt staan, lijkt mij evident. Maar dat de ongenaakbaarheid die diep in Mark Rutte verscholen gaat ook niet meehelpt, is ook wel duidelijk. Een tomeloze verliefdheid zou de beste verkiezingsstunt zijn voor een premier die ontwapend is maar tegelijk zijn ongenaakbare muren op lijkt te willen trekken. Misschien is het misplaats voyeurisme. Maar wie Mark Rutte echt is, weten we nu nog steeds niet.
'Een niet echt optimaal interview, waarin onvoldoende is doorgevraagd'
Jan Driessen, QA-communicatie
'Ik kan hier niet objectief over oordelen en schrijven. Maar ik vind dat hij het geweldig heeft gedaan. Heel persoonlijk, heel kwetsbaar, heel eerlijk, heel overtuigend. In een niet echt optimaal interview. Waar onvoldoende is doorgevraagd. '
We hebben een communicatief onnavolgbaar scorende minister-president
Piet-Hein Coebergh, lector PR aan Hogeschool Leiden en partner bij Coebergh PR
Bach en de toppers even leuk vinden. Janken om de MH17, maar geen daders zoeken. Elke burger duizend euro beloven maar niet geven. Het volk beloven dat Griekenland geen steun meer krijgt maar toch wel geven. Ontkennen ooit mediatraining te hebben gehad. Visie vergelijken met een olifant die het uitzicht beneemt. Wilders is zijn grootste tegenstander, maar persoonlijk mogen ze elkaar. Optreden als zomergast. We hebben een communicatief onnavolgbaar scorende minister-president die zeer geschikt is voor handelsland Nederland.
De reputatie van de VPRO voor de langste campagnespot ooit staat op het spel
Maryse Ducheine, directeur communicatie gemeente Den Haag
1. Leuk al dat getwitter op het tweede scherm tijdens de live uitzending maar wie de samenvatting wilde lezen kon dus al om half tien(!) bij de NOS voor de humaninterest-recap met alle 'nieuwe' persoonlijke feiten. Als het bedacht is door Ruttes team is het wellicht briljant. Mocht het journalistieke toeval en vlijt zijn: mooi meegenomen. Interessant om te weten wat zo'n NOS-verhaal doet met kijk- en clickgedrag.
2. Regie - Mark Rutte (& Co). Dat is knap en ook een beetje jammer. Voor de VPRO bijvoorbeeld. Hun reputatie als producent van de langste campagnespot ooit staat hier toch ook een beetje op het spel. Maar dat zal opwegen tegen de kijkcijfers. In de 'Binnenhof- en Omroepbubble' zal het er over gaan tot aan het volgende hypemoment. Maar terugblikken op de campagne begint volgend jaar - willekeurig welke uitslag - bij 'Sorry' in de Telegraaf en bij Zomergasten. Dat is een interessant gegeven: het lijkt een slagveld om 'het moment'. Ik ben benieuwd wat de talkshowstrategie wordt van de campagneteams.
3. Jammer dat de getalenteerde correspondent als televisie-interviewer licht oninteressant is. Interviewen is een vak en voor televisie al helemaal een - veronachtzaamd - ambacht. Deze aflevering van Zomergasten kreeg daardoor een contentachtig karakter. Een diepgaander interview had de premier een gelaagder en daarmee een interessanter profiel gegeven. Je kunt dus ook zeggen: de lat mag kwalitatief hoger voor een premierteam. Het gemak en de valkuil van 'content' in relatie tot politiek niet-populistisch leiderschap lijkt mij een hele klus de komende tijd. Ik benijd de campagneteams niet.
