'Iedereen loopt in een grote boog om me heen', verzuchtte Jeroen Dijsselbloem gisteren tegen de Volkskrant. Begrijpelijk? Heeft de voormalige wonderboy communicatief zijn eigen graf gegraven door niet meteen sorry te zeggen na zijn beruchte uitspraak over Drank en Vrouwen? Het panel reageert verdeeld.
Dijsselbloem kan beter de eer aan zichzelf houden
Paul Stamsnijder, Reputatiegroep
Een goede minister van Financiën let niet alleen zorgvuldig op de cijfers, maar net zo goed op zijn of haar woorden. Zeker voor de leider van de gezaghebbende EU-schatbewaarders is vrijwel iedere uitspraak net zo koersgevoelig als die van een centralebankpresident. In die rol is neutraliteit je hoogste goed. Het bemiddelen tussen alle betrokken partijen, dat is de kunst. Alleen door soeverein te zijn, borg je dat het gaat over de inhoud en niet teveel over de toon.
In die zin heeft Jeroen Dijsselbloem met zijn suggestieve ‘drank en vrouwen-uitspraak in de Frankfurter Allgemeine Zeitung een behoorlijke uitglijer gemaakt. Tot voor kort was hij misschien wel een van de meest gerespecteerde politici die vanuit Nederland ooit op het wereldtoneel hebben gestaan. Maar opeens gaat het overal over de toon. Jammer, want inhoudelijk beschouwd zegt Dijsselbloem wat velen denken: de Zuideuropese losbandigheid staat in schril contrast met de rechtlijnige spaarzaamheid van de noordeuropese landen. Maar mensen struikelen vaker over molshopen dan over bergen.
Wat zo verbaast, is dat Dijsselbloem als excuus aanvoerde dat woordkeuze altijd persoonlijk is. Niets is minder waar. De diplomatieke verhoudingen zijn verstoord. Het veroordelen van een half continent staat gelijk aan karaktermoord op zo’n 220 miljoen mede-Europeanen. Niet voor niets wordt Dijsselbloem weggezet als racistisch, xenofoob en seksistisch. In het zuiden werd hij al gezien als de personificatie van de Noord-Europese, spaarzame betweter. In Noord-Europa klinkt nu kritiek omdat hij haaks handelt een waarde als solidariteit. Zo’n tien maanden voor het einde van zijn ambtstermijn is Dijsselbloem een boel politieke vrienden kwijt.
Met de uitspraak heeft hij de heersende sentimenten volledig onderschat. Ook zijn reactie op de weerstand (‘Iedereen loopt met een grote boog om me heen’) wekt weinig respect op. De vraag is of hij niet beter de eer aan zichzelf kan houden. Jammer, want over de hele linie lijkt hij de geschiedenis in te kunnen als een uitstekende minister van financiën. Dijsselbloem heeft het hout naar zijn eigen brandstapel gebracht.
Hulde aan Jeroen Dijsselbloem die niet meeging in de moderne sorrycultuur
Maryse Ducheine, directeur Communicatie Den Haag
Hulde aan de politicus Jeroen Dijsselbloem die - in weerwil van twitter-trollen, politiek-correcte talkshowattitudes en (buitenlandse) journalisten met een mening - met een Nederlands gezegde durft aan te halen wat niet alleen hij, maar ook de willekeurige boze blanke burger, de specifieke PVV-stemmer, de vermaledijde PvdA-afhaker of de gemakzuchtige VVD-zwever vindt en vond: er is genoeg aan Zuid-Europa betaald. Letterlijk. Figuurlijk. Er is een mentaal surplus. Noem het een overschot.
Hulde daarom aan de calvinist Jeroen Dijsselbloem die - wellicht wat minder bekend met bourgondische fenomenen - (on)terecht geen genade schonk aan de katholieken in het diepe Zuiden die vonden en voelden dat reeds veel geofferd was. Hij legde het bloot.
Hulde dus aan Jeroen Dijsselbloem, zijn woordvoerders, zijn directeur communicatie, zijn ambtelijke top-adviseurs die niet meegingen in de moderne sorrycultuur - excusez - van reputatie-adviseurs. Een grens aangeven, je eigen 'countervailing power' durven zijn, daar kunnen veel politici, bestuurders en de grote schare aan adviseurs en partijgenoten een voorbeeld aan nemen. Dat heet - controversieel genoeg - leiderschap.
Opvallend: Jeroen neemt zichzelf he-le-maal niets kwalijk
Charles Huijskens, HuijskensBickterton
Waarom heeft hij het gezegd? Waarom heeft hij het niet teruggenomen? Waarom heeft hij zijn excuses tot op de dag van vandaag niet aangeboden? Wat bezielt Jeroen Dijsselbloem? Hoe kon hij zijn eigen reputatie zo beschadigen? Niemand die het snapt. Maar ik vrees, dat we hier een kijkje krijgen in de ziel van de echte Jeroen Dijsselbloem. De verrassend gemene woede en ergernis bij veel Europese politici wijzen op frustraties die in langere tijd zijn opgebouwd. Natuurlijk is Dijsselbloem voor veel mensen te slim en vooral te ijdel. Dus was het wachten op een uitglijder van deze irritante wijsneus. Of, in de woorden van Jeroen zelf, op het inslaan van de bliksem.
'Ik ben nu de bliksemafleider. Dat is prima, ik ben nog niet afgebrand. Een goede bliksemafleider blijft ook gewoon staan, die leidt de bliksemschicht veilig de grond in. Dat is inderdaad wat er nu gebeurt, de bliksem is ingeslagen, iedereen loopt in een grote boog om me heen.'
Opvallend: Jeroen neemt zichzelf he-le-maal niets kwalijk. Wie kan immers voorkomen dat de bliksem af en toe inslaat? Het is hem overkomen. En waarom zou je in die situatie excuses aanbieden? 'Ik ben niet van het type dat meteen op de grond gaat liggen onder de uitroep: o, het spijt me zeer, ik neem alles terug. Wat moet ik dan terugnemen: iets wat ik niet gezegd heb? Iets wat ik niet edoeld heb?'
De enorme koppigheid waarmee Jeroen Dijsselbloem nu al wekenlang verdomt om kritisch naar zichzelf te kijken, wordt hem fataal. Juist daarom is hij ongeschikt voor het politieke handwerk, zeker buiten de grenzen van ons land. In de laatste fase van zijn fraaie loopbaan zien we zijn achilleshiel. Dat is verdrietig en pijnlijk, maar ook fascinerend.
Enoch Powell wist het al: 'All political lives end in failure.' Maar Dijsselbloem is nog jong. Wie weet kan hij de wederopstanding van de PvdA nog meemaken. Ik zou zeggen: eerst maar een paar jaartjes in de luwte. Want in het bedrijfsleven zit niemand op deze ijdele bliksemafleider te wachten.
