Geerte Udo, directeur van amsterdam&partners, sprak zich vorige week in Het Parool – in een artikel met de kop Amsterdam wil binnenstad teruggeven aan Amsterdammers – nadrukkelijk uit voor ‘duurzaam toerisme’: ‘We moeten dit momentum pakken. Ik hoop echt dat het platte consumentisme uit het toerisme is verdwenen als dit achter de rug is.’
Udo: ‘Ja, daar heb ik heel veel reacties op gekregen. Maar ik wil het wel in perspectief plaatsen. Het gaat om de balans wonen, werken en recreëren – die moet goed zijn. Dat geldt niet alleen voor de binnenstad, waar het op sommige plekken te druk werd en geregeld sprake was van overlast, maar ook voor een plek als de Zuidas; als er ergens alleen maar gewerkt wordt, is dat ook niet goed.
‘Daar komt bij dat we over het algemeen heel blij zijn met toeristen (in 2019 waren dat er circa 9 miljoen, red.) en zakelijke bezoekers. 1 op de 9 werknemers in Amsterdam werkt in die industrie. De bezoekers maken met hun bezoek aan alle culturele instellingen, restaurants en noem maar op Amsterdam ook Amsterdam – zij financieren onze cultuur voor een aanzienlijk deel en kleuren de stad. Zolang ze maar respect voor haar hebben.’
Hoe wil Udo dat platte consumentisme gaan tegenhouden? ‘Door alles onder een economische, ecologische én sociale loep te nemen. Het mag niet zo zijn dat een kleine groep ondernemers veel geld verdient aan “decortoerisme” zoals ik dat noem en de rest daaronder moet lijden. Iedereen in de stad moet van toerisme profiteren, ook bewoners. En duurzaam.’
‘De ironie van de coronacrisis is dat sociale media op het moment niet overspoeld worden met foto’s van de Wallen en coffeeshops’
Meer concreet betekent dat dat Udo de stad willen gaan laten zien zoals ze echt is. ‘De ironie van de coronacrisis is dat sociale media op het moment niet overspoeld worden met foto’s van coffeeshops. Dat geeft ons de kans een andere, mooiere kant van Amsterdam te tonen. Daarnaast willen we zodra de stad weer een beetje opengaat eerst de Amsterdammer uitnodigen voor een “vakantie” in eigen stad – dat willen we over enkele weken gaan communiceren.’
‘Tegelijkertijd willen we het gesprek aangaan met ondernemers of we wel moeten willen dat de Wallen bijvoorbeeld een groot attractiepark is geworden, met grote groepen shotjes slammende jongeren. Prostitutie is legaal, misschien kun je dat wel op een frissere manier organiseren.’
Ze vervolgt: ‘Om een lang verhaal kort te maken willen we op creatieve en ondernemende wijze terrein terugwinnen op dat platte consumentisme en kwaliteitstoeristen met een nieuw verhaal uitnodigen om naar Amsterdam te komen, te beginnen in Duitsland en België.
‘Dit moment vormt daar een unieke kans voor. Al wil ik er niet te idealistisch over doen, want hoe adembenemende mooi de stilte in de stad soms ook is, de schrik zit er enorm in in de sector. Het wordt echt heel hard werken om alles überhaupt weer een beetje op gang te krijgen en Amsterdam weer een beetje levendig te maken.’
Goed dat je er (weer) bent
Hoe zit het in de rest van Nederland? Grijpen andere grote steden dit moment ook aan om hun citymarketing te resetten en te verduurzamen?
Wilbert Lek, algemeen directeur Rotterdam Partners: ‘Wij hebben direct gereageerd met de campagne #RotterdamZetDoor (“Op deze website vind je een overzicht van alle initiatieven die de grond uit schieten. Samen helpen we Rotterdam door deze moeilijke tijd heen. Steun je stad!”). Maar de impact op de vrijetijds- en evenementenindustrie is natuurlijk gigantisch. We proberen nu vooral de onzekerheid over wat er op korte en middellange termijn weer wel of niet mag te managen.
‘Maar het probleem dat Amsterdam kent, dat het toerismebeleid te ver van de bewoners is af komen te staan, kennen wij niet. Daar komt bij dat de 1,5 meter samenleving geen belemmering hoeft te zijn voor de instroom van nieuwe bezoekers, omdat Rotterdam behoorlijk uitgestrekt is en er bijvoorbeeld in Zuid – om maar een voorbeeld te noemen –nog veel te ontdekken valt. Sterker nog, de coronacrisis heeft eigenlijk alleen maar bevestigd dat onze ingezette koers, gericht op de frontrunner toerist die houdt van architectuur, cultuur en innovatie en niet van massatoerisme, al duurzaam was. Er is bij ons nog genoeg ruimte.’
Peter Kentie, managing director van het succesvolle Eindhoven365 (zie kader onderaan), beaamt dat het verhaal van Amsterdam eveneens anders is dan het zijne. ‘Ik zeg wel eens gekscherend dat ik hoop dat de Amsterdamse toerist niet de trein pakt. De achtergrond van de citymarketing van I, dat zegt het al, amsterdam is ook heel anders.
‘Dat neemt niet weg dat ook wij een stevige reset hebben gedaan – in 3 fasen: met de campagnes Thuisblijf-tips (om Eindhoven vanuit huis te beleven), Koop lokaal (die vandaag live gaat) en in een later stadium We zijn er weer. We kunnen onze welkomstgroet als mensen Eindhoven binnenrijden ook makkelijk aanpassen: Goed dat je er (weer) bent.’
Kentie geeft aan dat ze snel konden schakelen, ‘omdat het merk staat. Wij hebben één open source logo, vibesgenaamd, en één gedachte, share the vibes – die samen symbool staan voor de energie van Eindhoven, die bewoners, bedrijven, politiek, bezoekers, you name it bindt. We hebben verder ook geen vaste slogan. Wij maken campagnes, dat is wat wij doen; dat maakt ons flexibel, daarmee kunnen we inspelen op iedere situatie.’
Hou je Haags!
Tenslotte de beurt aan Marco Esser, directeur van The Hague & Partners – hoe gaan zij om met de leegte? ‘Wij hebben heel snel de campagne #HouJeHaags gelanceerd om Hagenaars en Hagenezen een hart onder de riem te steken, maar het is natuurlijk een bizarre tijd. Wij richten ons daarom nu al zoveel mogelijk op de toekomst. Dat begint met lobbyen voor extra steun voor de toeristische sector, met veel praktisch geschoolde werknemers. Deze dienstensector is groot in Den Haag: 1 op de 10 inwoners werkt in deze industrie. Behalve dat er weinig alternatieven voor hen zijn, wil je ook niet dat al dat personeel verdwenen is als je weer kunt opstarten.
‘Daarnaast werken we aan een versneld herstel. Voor de zomer willen we Den Haag vooral promoten als stad aan zee, dus 2 voor de prijs van 1. Veel van onze toeristen kwamen – voor de coronacrisis – al uit eigen land. Die en nieuwe bezoekers willen we nu wijzen op ons 11 kilometer lange strand, Nationaal Park Hollandse Duinen en onze mooie parken en musea (die hopelijk snel weer open zullen gaan). Den Haag heeft letterlijk “een zee aan ruimte”, waardoor bezoekers zich makkelijk spreiden over de stad.
‘Bovendien werken we nu al aan plannen om de groei van duurzaam toerisme, gericht op de kwaliteitstoerist, nú te stimuleren. Dat biedt perspectief. Denk aan de ontwikkeling van het Museumkwartier met een Eschermuseum in de oude Amerikaanse ambassade. Maar ik wil me wel aansluiten bij Geerte: ik wil het niet mooier maken dan het is, eerst moeten we ervoor zorgen dat de sector überhaupt overeind blijft.’
Aantallen toeristen / totaal aantal (inclusief zakelijke) bezoekers in 2019
Amsterdam 9 / 18,4 miljoen
Rotterdam 1,2 / 2,0 miljoen
Den Haag 0,9 / 1,7 miljoen
Eindhoven 450.000 / 1,0 miljoen
Bronnen: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2020/10/aantal-toeristen-in-logiesaccommodaties-naar-46-miljoen-in-2019,amsterdam&partners, Eindhoven365, The Hague & Partners
Winnaars Nationale Citymarketing Trofee van de afgelopen 10 jaar
2010 Den Haag (100.000+ inwoners) / Assen (tot 100.000 inwoners)
2011 Den Haag / Lelystad
2012 Dordrecht / Bergen op Zoom
2013 Groningen / Veenendaal
2014 Eindhoven / Leeuwarden
2015 Eindhoven / Helmond
2016 Den Haag / Goeree-Overflakkee
2017 Eindhoven / geen (Lelystad en Woerden ontvingen een aanmoedigingsprijs)
2018 Dordrecht / Zandvoort
2019 Leiden / Bergen op Zoom
De Nationale Citymarketing Trofee wordt in verband met het coronavirus pas weer op 7 juni 2021 tijdens het Nationaal Congres Citymarketing in Almere uitgereikt.
