Tussen constante verleiding moeten we onszelf manipuleren tot goed gedrag

Column van Tom de Bruyne. Hij is gedragspsycholoog en eigenaar van SUE Amsterdam en The Behavioural Design Academy.  Hij spreekt tijdens het Communicatiecongres 2019 over communicatie om te beïnvloeden

Een bekende uitspraak in de VC-wereld is dat start-ups in de consumentenmarkt die de zeven hoofdzonden bedienen, meer kans maken op succes. Voor ijdelheid zijn er Facebook, Instagram en TicToc. Van Ali Express, Zalando en Pinterest word je hebberig. Tinder, Grindr en Pornhub zijn er voor de lust. Voor jaloezie kun je op Nu-Achterklap en TMZ terecht, of volg je de sterren op Instagram. YouTube geeft je altijd meer, om je videovraatzucht te bevredigen. Je woede kun je kwijt op Geenstijl, en 4Chan. En het sociale internet biedt ons een eindeloze stream aan mogelijkheden om onszelf in luiheid te verliezen, door te scrollen, te kijken, te appen en te spelen. 

Deze race naar de onderkant van onze hersenstam zorgt ervoor dat we in een ongelijke strijd terecht zijn gekomen. Tegenover het leger van psychologen en designers die Silicon Valley inzet om onze emoties en aandacht te kapen, zijn zowel wijzelf als onze kinderen weerloos. We zijn amper nog in staat om weerstand te bieden tegen de directe stroom aan dopamine en serotonine die met het oppikken van onze smartphones aan ons wordt toegediend. 

De paradox van onze psychologische genotshuishouding is echter dat datgene waar we nog echt gelukkig van worden onze inspanning vraagt. Het is de trots van de eerste keer dat je 10k hardloopt, de eerste keer dat je foutloos “Nothing Else Matters” van Metallica op je gitaar speelt (aaaah jeugdherinneringen), of je opdrachtgever omverblaast met een fantastisch eindproduct. Naval Ravikant, de CEO van Angelist, verwoordde het een tijdje gelezen heel mooi: ‘Hard choices, easy life. Easy choices, hard life’. 

Hoe kunnen we nog lastige keuzes maken wanneer alles om ons heen ons probeert te verleiden tot de makkelijke, snelle, lekkere keuze? Voor mij is één van de meest interessante inzichten uit de gedragseconomie, dat als je gedrag wilt sturen, je het moet proberen uit te lokken. De meest effectieve strategie om gedrag te veranderen is ervoor zorgen dat ontsnappen aan de benodigde discipline moeilijker is dan deze opbrengen.

De technische term hiervoor is ‘Forcing Function’. De enige manier om een sportgewoonte op te bouwen is een personal trainer onder de arm nemen die je thuis komt afbeulen. Geen ontsnappen mogelijk. De beste manier om een cultuur van feedback te installeren is door elke vrijdagmiddag verplicht een retrospectieve bespreking te houden waarin iedereen verplicht wordt om een positief punt en een verbeterpunt te delen. De beste manier om een dieet vol te houden is om geen koolhydraten in huis te halen, maar gezonde snacks in voorraad te hebben voor als echt lastig wordt. Een goede vriend vertelde dat ‘intermittent fasting’ bij hem werkt, omdat hij in tegenstelling tot andere diëten, maar een beslissing moet nemen, namelijk niet eten tijdens de lunch. Hij gaat nu elke lunch wandelen en audioboeken luisteren. 

In een wereld van constante blootstelling aan verleiding, zullen we onszelf moeten leren manipuleren tot goed gedrag.