Reclame Code Commissie veroordeelt te rooskleurige VWS-campagne

De Reclame Code Commissie vindt dat de campagne ‘Nederland verandert, de zorg verandert mee’ in de uitgezonden filmpjes een te rooskleurig beeld schets van de veranderingen in de zorg. FNV Zorg en Welzijn had hierover een klacht ingediend.

Mevrouw Pietermaai

Een van de filmpjes vertelt het verhaal van mevrouw Pietermaai. Zij is slecht ter been en heeft daarom, naast de hulp van haar neef, extra ondersteuning nodig. 'Gelukkig krijgt ze die straks van professionals en haar gemeente’, zegt neef Tyron Pietermaai. ‘Zo kan mijn tante lekker thuis blijven wonen’.

De FNV vond het spotje ‘misleidend’ omdat de gemeente de belofte niet in alle gevallen waar kan maken.

Onjuiste overheidscommunicatie

De Reclame Code Commissie oordeelt nu dat de spotjes inderdaad de verwachting wekken dat de nieuwe regels een positief effect hebben, terwijl dit niet zeker is.

Zo krijgt de fictieve mevrouw Pietermaai pas hulp ‘als de zelfredzaamheid is uitgeput’, maar dat wordt in het spotje onvoldoende duidelijk, schrijft de Commissie. ‘de commercials schaden het vertrouwen dat de burger moet kunnen hebben in de juistheid in de juistheid en volledigheid van denkbeelden die de overheid verspreidt. ’De Commissie vraagt het ministerie niet meer op deze manier reclame te maken.'

Nederland verandert de zorg verandert mee - mevr. Pietermaai

Dubbele boodschap 

Zelf ben ik betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van communicatie over nieuwe taken die de gemeente krijgt op het terrein van Zorg WMO, Jeugdhulp en Participatiewet. Één van de moeilijke onderdelen daarvan is de combinatie van de boodschap van bezuinigingen enerzijds en de overtuiging dat een andere aanpak van de zorg, dichtbij kan bijdragen aan betere zorg en mensen minder afhankelijk te maken van de overheid. De wijze waarop dat gebeurt verschilt per gemeente.

Keukentafelgesprek

Daarom verbaasde me de campagnekeuze voor het tonen van een straat in een gemeente. Achter de gevels wonen gewone mensen die op een of andere manier met zorg te maken hebben. Zij krijgen allemaal met de veranderingen zorg te maken. En per gemeente zal dat net iets anders uitpakken. Niet alleen over met wie ze te maken krijgen, maar ook wat ze aan zorg aangeboden krijgen. En steeds gaat het keukentafelgesprek daar aan vooraf. Een gesprek waarin vooral gekeken wordt naar wat iemand zelf kan, als individu of samen met mensen uit de directe omgeving. Pas als die 'zelfredzaamheid' is uitgeput komt de zorg vanuit de gemeente in beeld.

Onterechte geruststelling

Maar de campagne gaat aan dat aspect voorbij en richt zich op de goede oplossingen die geboden worden. En de geruststelling dat er dus eigenlijk niets verandert in de zorg, in tegenstelling tot wat de campagneslogan suggereert. Ik heb de spotjes vaak laten zien aan anderen en altijd wordt dat er uit gehaald.

Eisen aan overheidscommunicatie

De uitspraak van de Reclame Code Commissie is in zoverre bijzonder dat het hier geen reclame, maar overheidsvoorlichting betreft. En dat dus eigenlijk gezegd wordt dat die voorlichting niet goed is. En dat overheidsvoorlichting die uitgezonden wordt in reclameblokken dat wel moet zijn.

Rol van FNV

Dat in dit geval de FNV Zorg en Welzijn de klagende partij vond ik wel opvallend: niet direct een taak voor een vakbond zou je zeggen. Maar de afgelopen tijd lijkt de vakbond van de drie decentralisaties wel een speerpunt te maken. Vanwege de koppeling met werkgelegenheid in de zorgsector waarschijnlijk. Helemaal logisch vind ik het niet.