Een toko vinden bij jou in de buurt? Kijken of er regen wordt verwacht? Checken op welk tijdstip de bus vertrekt? Iedereen installeert wel eens even snel een app die ons handig lijkt - en nog gratis is ook! Maar in hoeverre zijn we ons ervan bewust dat we naast die ‘superhandige’ app, op hetzelfde moment ons hele privéleven op straat gooien? Onlangs werd ik keihard met mijn neus op de feiten gedrukt, wat mij als campagnevoerder bij Mediaxplain* aan het denken zette over onze ethische verantwoordelijkheid. Lees en huiver…
Het is natuurlijk al langer bekend dat grote internetgiganten als Google en Facebook veel over ons weten. Deze en nog vele andere techbedrijven verzamelen dagelijks veel informatie over ons en kennen ons beter dan we denken én zouden willen. We kunnen vaak kosteloos gebruik maken van hun diensten en in ruil daarvoor kunnen deze partijen onze gegevens verzamelen en vervolgens verkopen aan relevante adverteerders. Onlangs kwam DDMA Privacy Monitor met een onderzoek naar buiten waaruit blijkt dat de helft van de Nederlandse internetgebruikers zich ongemakkelijk voelt bij het delen van persoonlijke gegevens in ruil voor gratis diensten [1]. Maar hoe hinderlijk we dit ook vinden, toch zijn we er (bijna) allemaal continu onbewust mee bezig.
Schokkende eye opener
De afgelopen jaren heeft de smartphone ons leven behoorlijk veranderd. We nemen ‘m overal mee naartoe en een groot deel van ons leven is in het toestel te vinden, maar staat deze informatie daar wel achter slot en grendel? Een paar weken geleden zag ik de schokkende, maar tegelijkertijd ontmaskerende documentaire genaamd ‘Addicted to My Phone’[2].
In de documentaire wordt duidelijk dat we continu bespioneerd (kunnen) worden. Op onze smartphone hebben we allemaal verschillende apps geïnstalleerd die ons leven aangenamer maken. Er staan duizenden apps in de Google Play en de App Store die we vaak gratis en met een druk op de knop kunnen downloaden, maar hoeveel mensen lezen de gebruikersvoorwaarden daadwerkelijk? Zonder dat we het weten, geven we de apps en bedrijven achter de apps toestemming tot ons privéleven.
Hoezo privé?
In de Deense documentaire wordt een zaklamp-app ontwikkeld om aan te tonen hoe er op slinkse wijze toegang tot je privégegevens wordt verkregen. Deze app heeft dezelfde toegang tot de smartphone als Facebook. Het wordt al vrij snel duidelijk dat deze app toegang vraagt voor 30 verschillende zaken, zoals jouw camera of microfoon en daarnaast een bepaald handelingsrecht om deze te gebruiken. Overigens geeft Facebook aan nooit mee te luisteren of kijken via de microfoon en camera. Als je een app installeert met dezelfde rechten als Facebook, in dit geval een onschuldige zaklamp-app, geef je automatisch toegang tot al je berichten, foto’s, contacten, microfoon, camera, locatie en veel andere gegevens. Die toelating gaat vaak verder dan we ons kunnen indenken. De app kan, op het moment dat we hem gebruiken, alle bovenstaande zaken bekijken en inschakelen en deze informatie vervolgens naar een server sturen.
Hoe zou je het vinden als je intieme momenten via je microfoon gevolgd zouden worden? Of hoe zou je reageren als je weet dat je selfies automatisch op een server worden opgeslagen? De makers van de app in de documentaire laten zien dat ze op elk moment van de dag de camera van je telefoon kunnen aanzetten. Ook kunnen ze de microfoon aanzetten en onze dagelijkse gesprekken opnemen. Deze gegevens blijven daar staan, ook al verwijderen we de app weer.
Ethische plicht
We luisteren blijkbaar doorgaans niet naar ons onderbuikgevoel en zorgen, door het ongezien accepteren van de gebruikersvoorwaarden, dat onze gegevens bij derden belanden. Naar mijn mening is het daarom voor ons marketeers en campagnevoerders een ethische plicht om hier bewuster van te zijn. Het toevoegen van third party data lijkt de afgelopen jaren een vrijblijvende vlucht te krijgen, waarbij redelijk klakkeloos data toegevoegd en aangekocht wordt, om de doelgroep nog beter te bereiken.
Ik wil dan ook aan alle marketeers van Nederland vragen om die ‘klakkeloosheid’ los te laten en naast de rechtmatige toets (daar komt het vaak wel doorheen), ook een ethische toets toe te passen op de vraag of deze data wel gebruikt kan worden. Dit houdt in dat we beter moeten nagaan wie de bron is van de data en hoe deze qua datavergaring tot stand is gekomen. Op deze manier worden de leveranciers van data daarin ook verplicht meer verantwoordelijkheid te nemen en hier meer inzicht in te verlenen. De kernvraag die we daarbij moeten stellen: heeft de doelgroep wel bewust gehandeld bij het verschaffen van die data?
Voorzichtigheid geboden
Na het zien van deze documentaire ben ik privé in ieder geval een stuk voorzichtiger geworden en zie ik in dat verandering ook vanuit ons als vakgenoten moet komen. Data verkregen op deze geniepige wijze moeten we als branche gewoon niet willen. Consumenten die hun privéleven onbewust verkopen om gebruik te maken van ‘gratis’ diensten mogen we daarin, uit liefde voor ons vak, best beter beschermen.
Nieuwsgierig geworden? Kijk de documentaire! En als je behoefte hebt aan advies over hoe je wel ethisch verantwoord data kan gebruiken in je campagnes? Kom dan eens langs bij Mediaxplain*.
Koen Kwaspen,
Mediaplanner bij Mediaxplain*
[1] DDMA Privacy Monitor, 18 december 2018
[2] Documentaire 3Doc, november 2018
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!