Beeld: een foto die gedeeld werd met #BeperktZicht. 'Is winkelen alleen voor vrouwen?'
Mediapartijen RTL Nederland, NPO en Vice Benelux gaan samenwerken in de coalitie ‘Beeldvorming in de Media’. Samen met non-profitorganisatie Women Inc. gaan ze twee jaar lang op zoek naar manieren om stereotypering in de media aan te pakken.
Onbewuste vooroordelen
De coalitie komt in actie tegen stereotypering op tv, op internet of via andere kanalen. Redacties krijgen speciale ‘vooroordeel-trainingen’ en diversiteit staat centraal bij beoordeling van kwaliteit. De coalitiepartners streven hetzelfde doel na, maar geven hier op verschillende manieren invulling aan. De partners willen over twee jaar concrete projecten, maatregelen en beleid op tafel hebben. De coalitiepartners gaan op verschillende manieren werken aan meer inclusiviteit: zowel in berichtgeving als op organisatieniveau.
Women Inc. Wist de mediamakers te overtuigen van de ernst van het probleem met een eigen onderzoek en een publiekscampagne.
Succesvolle publiekscampagne
‘Met onze campagne in de maand september hebben wij laten zien dat het Nederlandse publiek er echt klaar mee is’, vertelt Berna Toprak van Women Inc. De organisatie riep het publiek op om voorbeelden van stereotypering in de media te delen met de hashtag #BeperktZicht (bureau KesselsKramer maakte de video’s).
Het doel was voorbeelden verzamelen om zowel het publiek als de media bewust te maken. ‘Met de kracht van social media hoopten we genoeg impact te maken om mediamakers te overtuigen dat zij hier iets aan moeten doen.’
Daar werd massaal op gereageerd via Twitter, e-mail, Facebook en Instagram. Programmamaker en columnist Iris van Lunenburg schreef er een column over in Metro. Met de hashtag bereikte de organisatie ruim twee miljoen mensen.
(artikel gaat verder onder de voorbeelden)
Niet opzettelijk
‘Stereotypering in de media bevestigt oude rolpatronen en houdt ze op die manier in stand’, vertelt Toprak. Haar organisatie deed in 2016 onderzoek naar dit fenomeen. Lees het onderzoek.
Daaruit blijkt onder andere dat redacteuren, journalisten en reclamemakers stereotypen vaak niet opzettelijk gebruiken. ‘Vaak gebruikt een schrijver of maker het vooroordeel onbewust’, zegt de woordvoerder. ‘In de campagne wilden we dus niet beschuldigen, maar bewust maken, het gesprek aangaan en tips geven.’
Inclusiviteit in berichtgeving en organisatie
Dit onderzoek was de aanleiding voor mediamakers om met het probleem aan de slag te gaan. De drie grote mediapartijen gaan op verschillende manieren werken aan inclusiviteit: zowel in de berichtgeving als op organisatieniveau. Zo zal bijvoorbeeld diversiteit centraal staan bij de beoordeling van kwaliteit.
Het is 1950 en de @NOS doet verslag van de verkiezingen in Duitsland, waar vrouwen ook allemaal koopziek zijn en tieten hebben. pic.twitter.com/WymI92ESKJ
— Jan Postma (@j_postma) 24 september 2017
Vooroordeel-training
Bij RTL beginnen ze binnenkort al met zo’n ‘onbewuste vooroordeel-training’ voor medewerkers en makers. Kim Koppenol, manager bedrijfscommunicatie en merkstrategie bij RTL, noemt het ‘de eerste grote stap’. Koppenol: ‘Het is een collectieve taak van de media om stereotypering tegen te gaan en een goede afspiegeling te zijn van de Nederlandse samenleving. De komende twee jaar begint RTL een aantal grote en kleine initiatieven.’
Prominente plek voor en achter de schermen
Shula Rijxman, voorzitter van de Raad van Bestuur van de NPO, vertelt dat de Publieke Omroep meer meer vrouwelijke hoofdredacteuren, presentatoren en dj’s wil aannemen. ‘De publieke omroep is er voor iedereen’, zegt ze. ‘Vrouwen verdienen een even prominente plek voor en achter de schermen als mannen. Dat vergt doelbewust beleid. Daarom laten we diversiteit als criterium voor uitzending zwaarder wegen. Diversiteit, representativiteit, inclusiviteit – noem het hoe je het noemen wilt, hoe meer vrouwelijke hoofdredacteuren, presentatoren en dj’s, hoe beter.’
De publieke omroep is daar al enige tijd meebezig. Op het gebied van werving en selectie, maar ook als het gaat om vooroordelen op de redacties. Bij de redacties van diverse omroepen worden bijvoorbeeld al langer vooroordeeltrainingen gegeven. Daarnaast weegt diversiteit zwaarder mee als het gaat om selectie van nieuwe programma's. 'Met de coalitie hopen we van elkaar te leren, elkaar te inspireren en het bewustzijn te vergroten', licht woordvoerder Jacek Magala toe.
Mediabreed kritisch kijken
Managing director Perre van den Brink van Virtue (het creatieve bureau van Vice) vertelt dat ook Vice al jaren bezig is met het thema. ‘Het is onderwerp dat voor ons hoog op de agenda staat: we maken er verhalen over op bijvoorbeeld platform Broadly. Maar we doen het nog niet perfect. Niet alleen zullen we kijken hoe er mediabreed met het thema wordt omgegaan, ook kijken we kritisch naar onszelf.'
Intern en extern
Hij vertelt dat hij nog geen concrete plannen en doelstellingen heeft bepaald voor zijn organisatie. Grofweg gaat Vice op twee niveaus met het thema aan de slag gaat: intern (bijvoorbeeld op hr-beleid) en extern (de content). 'Zo zullen we de stijlgids van onze redactie aanpassen en proberen meer buiten de Randstad te kijken als het gaat om invalshoeken', zegt hij. 'De coalitie stelt ons in staat om meer aandacht aan het onderwerp te besteden. Daarnaast leveren we samen een bijdrage aan het maatschappelijk debat.’
Nieuwe partners gezocht
De Coalitie Beeldvorming in de Media krijgt (financiële) steun van het Ministerie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De Coalitie zoekt nog meer print-, tv- en reclamemakers die aan de slag willen met het thema. Van den Brink: 'Bij Vice kijken we niet alleen kritisch naar de uitingen op onze eigen platformen, we nemen ook onze agency Virtue onder de loep. Het zou goed zijn als nog meer reclamebureaus mee willen doen, want ook met reclame bereik je een heel grote groep Nederlanders.'
