‘Tabaksindustrie beslist mee over gezondheidsbeleid in Europa’

In een onderzoek van TNS NIPO, in opdracht van KWF Kankerbestrijding, geeft 62 procent van de Nederlanders aan er problemen mee te hebben als de tabaksindustrie invloed heeft op de politieke besluitvorming.

Gilmore betoogt dat de tabaksindustrie ervoor heeft gezorgd dat de belangen van het bedrijfsleven bij ingrijpende gezondheidsplannen als eerste meegewogen worden. Zo worden dankzij de lobby van British American Tobacco (BAT) alle voorgenomen besluiten van de EU op het gebied van de volksgezondheid eerst op hun economische impact getoetst. Daarnaast is het de tabaksindustrie gelukt om gezondheidsbeslissingen uit- of af te stellen. Zo heeft volgens Gilmore de tabaksindustrie ervoor gezorgd dat er ruim 82.000 reacties binnenkwamen op de consultatie voor een wetsvoorstel over ondermeer grafische waarschuwingen op tabaksverpakkingen. Normaal gesproken komen er bij een dergelijke consultatie 500 reacties binnen. De enorme hoeveelheid reacties leidt nu tot uitstel van meer dan jaar van de beslissing hierover.

Ook Mariaelena Gonzalez, onderzoekster bij de Universiteit van Californië en spreker op hetzelfde ECToH-congres, hekelt de invloed van de tabakindustrie op het overheidsbeleid. Zij heeft specifiek onderzoek gedaan naar de rol van de tabaksindustrie rond de rookvrije horeca in Nederland. Gonzalez stelt dat deze rol strategisch niet anders is geweest dan in andere landen, maar dat Nederland opvallend gevoelig was voor de argumenten van de tabaksindustrie. Met als gevolg dat de invoering van het rookverbod is vertraagd en uiteindelijk ook deels is teruggedraaid voor de kleine horeca. Gonzalez concludeert dat de Nederlandse overheid de economische belangen van de tabaksindustrie zwaarder heeft laten wegen dan de gezondheid van de bevolking.

Volgens KWF Kankerbestrijding is het ‘op zich’ te begrijpen dat de tabaksindustrie voor haar belangen opkomt, bij publiek en overheid, maar is het een probleem dat dit veelal niet inzichtelijk is. Het Nederlandse publiek heeft moeite met dit gebrek aan transparantie, zo blijkt uit het onderzoek van TNS NIPO. De wens van Nederlanders om de beïnvloeding van het overheidsbeleid van de tabaksindustrie te beperken sluit volgens de onderzoekers aan op de richtlijnen van het Framework Convention Tobacco Control (FCTC) van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO). Hierin staat dat contacten van de tabaksindustrie met de politici en overheid inzichtelijk moeten zijn.

Het FCTC-verdrag is door 172 landen geratificeerd (waaronder Nederland). Dit verdrag beschrijft maatregelen die een land dient te nemen op het terrein van tabaksontmoediging. Eén van de maatregelen uit dit FCTC-verdrag gaat over de rol van de tabaksindustrie. Aanbeveling daarbij is dat de overheid slechts contact zou moeten hebben met de tabaksindustrie inzake beleidsuitvoering en dat dit altijd transparant moet zijn. Contacten bij beleidsvoorbereiding zouden helemaal vermeden moeten worden. Engeland heeft hiervoor inmiddels al procedures vastgelegd. Nederland heeft daarentegen een groot aantal aanbevelingen uit het FCTC, waaronder deze, nog niet uitgevoerd.