Hoe we met communicatie kunnen inspelen op polarisatie en een boos publiek

Met Donald Trump als president van de Verenigde Staten, de harde Brexit-plannen van Theresa May en de PVV als geprognosticeerde grootste partij in Nederland valt het niet meer te ontkennen: polarisatie is het leidend thema in de wereld.

Het verbaasde me dan ook niet dat ik deze week een mailtje ontving van Logeions Communicatiepanel over dit onderwerp als voorbereiding voor het jubileumdebat ‘Polarisatie in de samenleving’ donderdag 26 januari in Rotterdam. De panelvraag luidde: “Hoe kijk jij vanuit het communicatievak naar deze ontwikkeling?”.

Ik moest gelijk denken aan het boek Dealing with an Angry Public van Lawrence Susskind en Patrick Field. Een prachtig boek waarin de auteurs in een reeks van cases laten zien hoe de spanning tussen partijen hoog kan oplopen, of het nou over de bouw van een nieuw Disney-park gaat of over een groot olie-lek bij een boorplatform.

Mutual gains - zoeken naar een gezamenlijk perspectief

De oplossing die Susskind en Field voor dit soort situaties zien ligt in het vinden van ‘mutual gains’ bij beide partijen. Een zoektocht naar de gemeenschappelijke belangen en het op basis daarvan komen tot een aanpak die die belangen dient.

Daarmee komt een einde aan een zich steeds maar herhalend gesprek over standpunten (ik vind dit…), en ontstaat er een gezamenlijk perspectief. Van ‘ik vind dit…’ naar ‘ons beider belang is gebaat bij…’. De communicatieprofessional kan bijdragen door in dit proces te helpen aan vertrouwen te bouwen en het gesprek te laten ontstaan over dat gezamenlijke perspectief.

25.000 windmolens in de Noordzee

Hoe dat kan werken las ik deze week in ‘de Correspondent’. Correspondent Klimaat & Eenergie Jelmer Mommers interviewde landschapsarchitect Dirk Sijmons. Sijmons was één van de initaitiefnemers van ‘2050 – An Energetic Odyssey’ onderdeel van de Internationale Architectuur Biennale in Rotterdam. De Odyssey is een animatie die laat zien hoe de Noordzeelanden gezamenlijk 25.000 windmolens op zee kunnen bouwen om zo aan een derde van hun energievraag te voldoen.

Hoe polariserend dergelijke plannen kunnen zijn heb ik zelf aan den lijve ondervonden tijdens bijeenkomsten in het kader van de actuele plannen voor windparken voor de Hollandse kust. Strandtent-exploitanten en bewoners van de kustplaatsen verzetten zich met hand en tand. En in de landelijke politiek werd met regelmaat gesproken over windmolens als vogelvermalers die ‘draaien op subsidie’.

De verduurzaming van onze energievoorziening zal volgens Sijmons hoe dan ook zichtbaar zijn: ‘De zwaai die we de komende decennia gaan maken zal tot in de haarvaten van de maatschappij merkbaar zijn.’

Bron van vaderlandse trots

Maar biedt verduurzaming voldoende common ground om de basis te kunnen bieden voor dat gezamenlijke perspectief? Voor veel mensen wel, maar voor de PVV-stemmers waarschijnlijk niet.

Wat voor hen wel kan werken is de werkgelegenheid die de realisatie van dit plan met zich mee brengt. Volgens het Odyssey-scenario gaat het maar liefst om 310.000 zinvolle banen in de maak-industrie. Het project raakt aan het gevoel van gezamenlijkheid en maakbaarheid waar ons land op gebouwd is.

De transitie is volgens Sijmons de manier om de controle te herwinnen. “Het is een verhaal: Wij creëren onze eigen toekomst. Hier zijn we met elkaar mee bezig. Dit is onze bron van trots.”

Duurzaamheid, kortom, als bron van vaderlandse trots, nationale autonomie én nieuwe banen. Genoeg gezamenlijkheid lijkt me om ook de hardcore PVV-achterban hiervoor in beweging te krijgen.

 

Foto: fermate / 123RF Stockfoto