Het stof is nog maar nauwelijks neergedaald, de schok is groot, duiders draaien overuren, hoe heeft dit nou kunnen gebeuren? Met 37 zetels geeft Wilders ‘het redelijke midden’ een ongekende knock-out. Wat dat precies voor gevolgen gaat krijgen is nog ongewis. Maar vertegenwoordigers van de grote belangenverenigingen in ons vak geven wel al een eerste reactie. Wat betekent deze verkiezingsuitslag voor het marketingcommunicatievak?
BVA: ‘Borging belangrijke thema’s niet vanzelfsprekend’
‘Wij zijn bij BVA behoorlijk verbijsterd over de uitslag van de verkiezingen. Niet alleen omdat de peilingen zo’n totaal andere uitkomst voorspelden, maar vooral ook vanwege de mogelijke impact op onze samenleving.’ Dat zegt Henriette van Swinderen, directeur van Bond van Adverteerders (BVA).
Van Swinderen stelt dat een nieuw kabinet keuzes zal moeten maken over verschillende onderwerpen die voor de achterban van de BVA van groot belang zijn. Om te beginnen over een duurzame en inclusieve samenleving, waarin merken de ruimte hebben om verandering van gedrag en beeldvorming te stimuleren.
Het gaat volgens de BVA ook over de pluriformiteit van het Nederlandse medialandschap, met een sterk aanbod van nationale publieke en commerciële mediapartijen, naast dat van de global platforms. Van Swinderen: ‘Een stevig publiek mediaplatform is van grote waarde voor onze samenleving.’
BVA noemt ook regelgeving die een level playing field voor merken en media op internationaal niveau garandeert en privacy van burgers beschermt. ‘Daarvoor is een belangrijke rol voor Europa weggelegd.’ En tot slot verantwoorde en betrouwbare regelgeving voor bedrijven en merken op de Nederlandse markt, met betaalbare en uitvoerbare handhaving.
De BVA ziet de borging van deze belangrijke thema’s niet als vanzelfsprekend. Van Swinderen: ‘En we hopen dat een nieuw kabinet, welke kleur het dan ook gaat krijgen, met deze onderwerpen op een positieve manier aan de slag gaat. Daar zullen we ons als BVA meer dan ooit hard voor maken.’
Via: ‘We zullen diversiteit en inclusie hoog in het vaandel houden’
De Via stelt vast dat de uitslag van de verkiezingen gisteren vooral wantrouwen laten zien. Wat Via-directeur Saskia Baneke betreft, kan de bureauclub een rol spelen in het winnen van vertrouwen van consumenten en beleidsmakers door een combinatie van verantwoorde regulering, transparantie en actief leiderschap. Baneke: ‘Zeker de veranderingen in tech gaan zo snel dat wetgeving het niet eens kan bijhouden. Wij moeten dus – onder meer in samenwerking met de Stichting Reclame Code – een stuk harder lopen dan wat er op Europees niveau gebeurt. We dienen het onbekende bekend te maken, alles heel duidelijk en transparant vertellen.’
Baneke verwacht dat er met een kabinet over rechts, deels populistisch rechts, minder regulering op de reclamebranche zal afkomen. Rechts staat immers sterker voor marktwerking. Fijn voor bureaus? ‘Zeker’, vindt Baneke, ‘want regeldruk is niet fijn, zeker niet voor kleinere bureaus. Dat neemt niet weg dat we als Via misschien wel nog meer focus op zelfregulering moeten aanbrengen. Wij pakken die bal op.’
De mogelijk meer xenofobe, intolerante of anti-islam-trekken die een nieuw kabinet krijgt, heeft volgens Baneke geen enkele invloed op het werk van bureaus. ‘Wilders kan hoog of laag springen, maar de Via zal diversiteit en inclusie op alle manieren en op alle plekken hoog in het vaandel houden.’
Reframe: ‘Grote verantwoordelijkheid bij communicatieprofessionals in de publieke sector’
‘De giga winst van Wilders en de PVV, met zijn anti-islam, racistische en xenofobe agenda betekent naar ons inziens dat de verantwoordelijkheid voor onze industrie nog groter wordt om een beeld te schetsen die mensen dichter bij elkaar brengt.’ Dat zegt Baba Touré, voorzitter van Reframe, het initiatief van ADCN en Via dat is ontstaan uit het Dutch Marketing Diversity. ‘Ons werk is beeldbepalend, en biedt ons dus de kans om er voor te zorgen dat we een beeld creëren waarin (alle) mensen zich herkennen, het “onbekende” bekend wordt en mensen dichter bij elkaar komen.’
In zijn programma wil Wilders af van het ‘diversiteitsgeneuzel’, zegt Touré. ‘Laat dit alsjeblieft geen vrijbrief zijn voor ons vak om het onderwerp naast zich neer te leggen. In het verleden hebben we gezien dat onder invloed van populistische stromingen het thema diversiteit en inclusie van de agenda verdween en zelfs een taboe werd.’
Wat Reframe betreft, rust er dan ook, in het bijzonder, een grote verantwoordelijkheid bij de communicatieprofessionals in de publieke sector om dit niet te laten gebeuren. ‘In dit nieuwe tijdperk, is het belangrijker dan ooit dat we actief een plek creëren voor iedereen.’
Logeion: ‘Hoog tijd dat de communicatiebranche uit zijn bubbel komt’
Logeion, het Nederlandse platform communicatieprofessionals, trekt als eerste conclusie naar aanleiding van de verkiezingsuitslagen dat het een keer hoog tijd wordt dat de communicatiebranche uit zijn bubbel komt. Jos Govaart, voorzitter van de club, was na het vernemen van de uitslag gisteren in eerste instantie verbijsterd en gefrustreerd. 'De verleiding bestaat om meteen te strijden tegen alles waar veel vakgenoten het niet mee eens zijn. Volgens mij moet je goed analyseren wat er gebeurd is.' Hij stelt dan ook vast dat veel beleidsmakers, ook de communicatiedirecteuren, die ‘enorme bubbel’ niet uitkomen. Govaart: ‘Neem de voorpagina op de Volkskrant online op de ochtend na de verkiezingen, daar lees je dan dat GroenLinks-PvdA de grootste in Amsterdam zijn geworden. Onszelf toch weer verheffen boven de rest van Nederland. Dat is het gat waar Wilders is ingesprongen. Dat doet hij natuurlijk ontzettend slim, hij voelt noden van de mensen wel aan. Hij spreekt burgers rechtstreeks aan in begrijpelijke taal.’
Maar wat betekent dat nou voor communicado’s, om ‘uit hun bubbel’ te stappen? Volgens Govaart moeten zij zich meer rekenschap geven van tegen wie ze spreken. Misschien ook wel een kwestie van verbinden. ‘Neem de idealisten van Extinction Rebellion, die hebben iets gezaaid maar krijgen het tegenovergestelde. Mensen die vandáág met problemen zitten, boodschappen, dak boven hun hoofd, krijg je niet aangesloten op de problemen in 2030 als je je ergens aan vastlijmt. Communicatieprofessionals die nadenken over dit soort thema’s , moet zich vooral realiseren tegen wie ze het hebben, wat mensen bezighoudt. Dat is echt iets anders dan het roerend eens te zitten zijn met je progressieve vriendjes en vriendinnetjes, onder het genot van een speciaalbiertje.’
Wat overheidscommunicatie betreft was het doel volgens Govaart ooit om beleid begrijpelijk naar de burger te brengen. ‘Het gaat fout als het politiek communicatie wordt, of als het doel is om de politicus zelf te laten shinen. Dat moet de communicatiedirecteuren op het ministerie heel fel neerzetten. Het moet dienend zijn aan het beleid. En niet aan ego’s. of politieke idealen.’ Govaart vindt Marjolein Moorman (GL-PvdA) hierin een lichtend voorbeeld. ‘Zij neemt voorlichters altijd mee op werkbezoek. Voor “tegenspraak”. Als je bruggen wil bouwen moet je uit het ivoren torentje komen. Of nogmaals: uit die bubbel.’
DDMA: 'Moeilijk te zeggen wat de verkiezingsuitslag specifiek voor marketing betekent'
Het is volgens DDMA moeilijk te zeggen wat de verkiezingsuitslag specifiek voor marketing betekent. Directeur Judith Oude Sogtoen ziet dat zaken als reclame, AI, big tech en privacy simpelweg niet voorkomen in het partijprogramma van de PVV. Oude Sogtoen: ‘Het uitgangspunt van DDMA blijft onveranderd: wij staan voor verantwoorde data-driven marketing en daar hoort verantwoorde regulering bij. Daarvoor is het belangrijk dat beleidsmakers en toezichthouders voldoende kennis hebben over data, technologie en marketing.’
Daar blijft DDMA zich dan ook op richten, door actuele ontwikkelingen te duiden en een blik op de toekomst te werpen.’
