Accessibility steeds meer een ding

Veel partijen zijn op één of andere manier bezig om hun website of webshop digitaal drempelvrij te maken.  

In Nederland zijn er meer dan 2,5 miljoen mensen (bron: Rijksoverheid) die een beperking ondervinden bij het gebruik van websites. Het gaat dan om slechtzienden en niet-goed-horenden en om mensen die bijvoorbeeld hun muis niet kunnen gebruiken of dyslectisch zijn. Overheidswebsites moeten sinds 2018 voldoen aan de W.C.A.G. 2.1-norm om ervoor te zorgen dat iedereen ze kan gebruiken.  

In 2025 wordt de norm ook van kracht voor alle andere websites. En hoewel we niet verwachten dat de politie op de stoep zal staan bij organisaties die hun website niet accessible gemaakt hebben, is er een goede reden om wel aandacht te besteden aan digitoegankelijkheid. Namelijk: hoe meer mensen gebruik kunnen maken van je website, hoe meer conversie. Beter accessible betekent: meer verkopen, meer klanten, meer leden, meer bezoekers, meer sollicitanten en minder telefoontjes naar de klantenservice en minder verlaten Shopping Carts in je webshop. 

In de markt zien we dat allerlei niet-overheidspartijen verbeteringen doorvoeren. Zo weten we dat we energieleverancier Vattenfall al jaren aandacht heeft voor digitoegankelijkheid. Ook bij grote ziekenhuizen staat het onderwerp – begrijpelijkerwijs – op de agenda. Heel interessant is dat webshops zich beginnen te roeren. In 2021 en 2022 onderzocht het Rotterdamse bureau Level Level de accessibility van zestien webwinkels. Uit de resultaten blijkt dat Apple, Gamma, H&M en Coolblue begrijpen dat goede toegankelijkheid niet alleen sympathiek is, maar ongetwijfeld ook commercieel voordeel oplevert. Jumbo heeft de webshop vorig jaar grondig aangepakt en blijkt de best accessible online supermarkt van Nederland. 

Hoewel er dus veel webshops hard aan de weg timmeren, blijkt tegelijkertijd dat er bij de helft van de onderzochte websites het niet lukt om een bestelling te plaatsen zonder gebruik van de muis. We hebben geen idee hoeveel mensen het nu niet lukt om t-shirt bij Wehkamp of Zalando aan te schaffen of dat de Billy online buiten bereik blijkt, maar je kunt voorstellen dat er omzet blijft liggen.

In februari 2022 deden we een steekproef bij twintig overheidswebsites. Van deze websites bleek er één helemaal te voldoen aan de norm. Dat was de werken-bij-website van Defensie. Deze website komt al jaren op lijstjes ‘beste werken-bij’ voor omdat hij zo mooi en goed gemaakt is. Nu mocht hij in 2022 ook boven aan het lijstje best accessible worden toegevoegd. Het fijnste nieuws hierbij is dat deze website de opvatting dat digitoegankelijk leidt tot saaie websites keihard logenstraft: van de twintig websites is het by far de spannendste. 

In 2023 deden we de steekproef opnieuw. Van de twintig websites bleken er inmiddels drie helemaal te voldoen aan de norm. Bij de helft van de websites waren er accessible aanpassingen gedaan. 

Een beetje schokkend vonden we dat in februari 2022 bijna de helft van de gesteekproefde websites de veplichte digitoegankelijkheidsverklaring in geen velden of wegen te bekennen was. Die verklaring was toen al bijna vier jaar verplicht. Inmiddels zien we op dit punt een verbetering: nu ontbreekt de verplichte verklaring nog maar bij 20% van de websites. 

Het gaat langzaam, maar zeker vooruit met de digitoegankelijkheid van overheidswebsites. 

Stel dat je als organisatie mee wil met deze trend. Waar begin je? Een bestaande website helemaal digitoegankelijk maken, blijkt in de praktijk een hele toer. Volledige accessibility nastreven moet je eigenlijk alleen willen bij nieuwbouw. Mocht je plannen in die richting hebben: informeer je goed en neem digitoegankelijkheid mee bij verlangde specs. 

Daarenboven, elke bestaande website kent quick wins: met kleine aanpassingen is al veel gewonnen. Begin met de content, daar kun je als beheerder van een website vaak veel zelf aan doen. Bekijk het volgende: zijn beelden, links en knoppen voorzien van voldoende informatie; zijn de teksten en koppen op de juiste manier hiërarchisch opgebouwd; en zijn pdf’s digitoegankelijk? Als je hiermee aan de slag gaat, kun je al een flinke stap maken. 

Mocht je vervolgens verder willen: consulteer je websitebouwer. Deze kan je helpen om toetsenbordnavigatie mogelijk te maken, een lettervergroter toe te passen, voorleessoftware te testen en contrasten fatsoeneren. 

Als wij over digitoegankelijkheid beginnen, werpt een opdrachtgever nogal eens tegen dat de doelgroep niet ‘mensen met een beperking is’, dat niet gaat om bejaarden of gehandicapten. Echter, er zijn veel meer soorten beperkingen dan de beperkingen waar iedereen meteen aan denkt. Ook laaggeletterden of mensen met adhd en dyslexie hebben baat bij digitoegankelijke websites. Het gaat echt om meer dan 2,5 miljoen mensen. Dus ook als je doelgroep niet ‘mensen met een beperking’ is, zijn er ongetwijfeld mensen in je doelgroep die een beperking hebben.

We voorspellen dat in juni 2025 – wanneer alle websites dus eigenlijk helemaal digitoegankelijk moeten zijn – nog steeds de meerderheid van de websites niet lekker gebruikt kunnen worden door mensen met beperkingen. Een paspoort aanvragen bij je gemeente, een t-shirt kopen bij een webshop of online solliciteren zal in veel gevallen nog hinkstapstruikelen zijn wanneer je slechtziend, motorisch beperkt of doof bent. Toch zien we het zonnig in. Het wordt echt beter. Beter voor iedereen met een beperking. Maar ook beter voor al die ondernemers die hun commerciële voordeel verzilveren.

Dat ook mensen met een beperking gebruik kunnen maken van de website/webshop: goed idee! Maar waar begin je? Auteurs Désirée Battjes en Noël Hoek van ZIGT helpen je met concrete tips en tools op weg. Meer informatie en aanmelden