Humans are capable of a unique trick: creating realities by first imagining them, by experiencing them in their minds. When Martin Luther King said, ‘I have a dream’, he was inviting others to dream it with him. Once a dream becomes shared in that way, current reality gets measured against it and then modified towards it. As soon as we sense the possibility of a more desirable world, we begin behaving differently, as though that world is starting to come into existence, as though, in our minds at least, we’re already there. The dream becomes an invisible force that pulls us forward. By this process, it starts to come true. The act of imagining something makes it real. Brian Eno — from the Board messages | The Long Now.
In wat Brian Eno beschrijft herken ik de basis van futures design. Met onze hulp gebruikt en die van het Danish Design Centre (Kopenhagen) hanteert het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport futures design als methodiek om bepaalde ingewikkelde problemen te lijf te gaan. Problemen als het steeds inactiever worden van onze maatschappij, met enorme toekomstige zorgkosten tot gevolg maar ook veel menselijk leed. Of de afbraak van vertrouwen in de overheid, waardoor maatregelen en beleid steeds ineffectiever worden. Over dit futures design gaat dit artikel.
De basis van futures design is gelegen in het bedenken van een toekomstbeeld. Een toekomstbeeld die gaat leven doordat die beleefbaar is gemaakt en door het te verwoorden of verbeelden. Door fictieve personages verhalen te laten vertellen of beleven in die wereld, of door producten of diensten te bedenken die in die wereld heel gewoon zijn. Of rituelen. Zo kun je die toekomst ervaren: wat doet die toekomst met jou en de wereld om je heen. Welke ideeën krijg je erbij en welk gevoel roept het bij je op.
Door meerdere toekomstbeelden te bedenken, verwoorden en verbeelden kun je kiezen welke toekomst je voorkeur heeft, niet alleen op je ratio maar juist ook op basis van intuïtie en liefst bekeken vanuit verschillende perspectieven. Door die voorkeurstoekomst zo te beleven kun je er vervolgens naar streven. Kun je het vertellen en delen. Zo bedenk, verbeeld en verwoord je je een weg naar de toekomst. Iedere stap kijkend naar wat gebeurt en de koers ijkend op waar je je naartoe beweegt.
Op zich lijkt dit niet heel anders dan wat iedere ontwerper altijd al doet. Die bedenkt ideeën net als de futures designer toekomsten bedenkt. Vervolgens geeft de ontwerper dat vorm zodat het beoordeeld kan worden. Dat kan op een scherm, op papier, als prototype of in een presentatie. Als het maar een vorm krijgt. Vervolgens kies je op basis criteria of intuïtie het beste idee en ga je eraan werken door het uit te werken en te realiseren. Kortom: een standaard ontwerptraject waarbij divergent denken gevolgd wordt door convergeren naar een oplossing.
Toch is het ook anders. Waar een productontwerper een product bedenkt en er zelf of met het ontwerpteam doelgericht aan werkt. Daar kun je een toekomst niet in je eentje maken. De toekomst is immers niet voorspelbaar zoals fabricagemethoden dat wel zijn. De toekomst is ook niet vooraf bepaald zoals materiaaleigenschappen dat wel zijn. De toekomst wordt beïnvloed door een heleboel verschillende individuele gedragingen en keuzes van heel veel mensen. Waar het ontwerpen van een product vaak doelgericht is, daar is het ontwerpen van een toekomst doelvindend en intrinsiek sociaal.
Juist dát maakt de quote van Brian Eno zo interessant voor mij. Door een gewenste toekomst te verwoorden of verbeelden gaan mensen er hun eigen ambities en behoeften in vinden en herkennen. En als anderen die wereld als positief ervaren dan gaan we er samen naar op weg. Wat dat betreft bestaat die wereld al zodra we hem bedenken en delen. Een gedeelde droom die mensen verbindt en ons vooruitwerkt. En ondertussen kan de overheid helpen met beleid en maatregelen om ons af en toe een zetje in de goede richting te geven.
Zonder zetjes en gedeelde dromen stevenen we af op meer inactiviteit en minder vertrouwen. Crises lossen meestal niet vanzelf op. In plaats van ons gedwee voort te bewegen richting die voorspelbare en voorstelbare toekomst die ongewenst is, willen we een alternatieve toekomst. En om die te bereiken hebben we een narratief nodig en interventies die ons uit onze koers duwen. Dat is futures design. En ook dat is onderdeel van total design. Eigenlijk ís dat Total Design. En dat is het altijd al geweest.
Auteur: Martijn Arts, Strategy Director / Partner Total Design
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!