Reputatie & crisis 24 juni 2014 Paul Stamsnijder

Partij van de aardbei

Effect van de moestuinsoap: de politiek vlucht weer in vaag beleidsjargon

Het wordt er tijdens iedere mediatraining ingehamerd: kies beeldend taalgebruik. Hanteer het juiste frame. Spreek in voorbeelden, niet in beleid. Maar soms gaat het fout. Neem het interview in het AD over de nieuwe regels in het pensioenstelsel in Nederland, afgelopen zaterdag. Kop: “Vul straks je pensioen aan met een moestuin.” Afzender: Jetta Klijnsma. De staatssecretaris van Sociale Zaken (PvdA) stelt dat het voor pensioenfondsen lastiger wordt om de pensioenen jaarlijks te verhogen. Mensen zouden hun pensioen kunnen aanvullen met de opbrengst van een moestuin, ‘dat levert veel groente en fruit op’.

related partner content for mobile comes here

Vacatures

De reacties lopen uiteen van woedend tot cynisch en van hilarisch tot meewarig. Klijnsma’s poging om een concreet voorbeeld te gebruiken, komt terug als een boemerang. Hans Spekman, haar eigen partijvoorzitter, betitelt haar woorden op televisie direct als 'stom'. Op socialé media worden tal van nieuwe namen voor de PvdA geboren: Partij van de Aalmoestuin, Prei van de Arbeid, Partij van de Aardbei, Partij van de Appelmoes en Pensioen van de Aarde. Daarnaast circuleren tal van grappen over alternatieven voor een moestuin, van wietkwekerij tot wodkastokerij. Wat Klijnsma wilde zeggen, is door niemand opgepakt.

Vacatures

De bewindspersoon gaf het voorbeeld slechts om mensen na te laten denken over andere vormen van oudedagsvoorziening, maar het effect was averechts. Soms valt beeldend taalgebruik niet in goede aarde. Saillant is dat het nota bene Hans Spekman is, die Klijnsma publiekelijk te kakken zet. Het was immers de partijvoorzitter zelf die in 2012 flinke ophef veroorzaakte met zijn “nivelleringsfeestje”. Deze verbale misser werd betiteld als de grootste communicatieblunder van de PvdA sinds tijden. Iedere sociaaldemocraat kent de regel: het frame lastenverzwaring is slecht, lastenverlichting is goed. Dat juist de partijvoorzitter insinueert dat nivelleren een feestje is, is voor PvdA-kiezers een doodzonde.

Gerelateerd

Gisteren kwam Klijnsma met een officieel statement, als reactie op de ontstane commotie. Zij gaf toe dat haar uitspraken ''niet handig'' waren: 'Uiteraard heb ik niet het beeld willen oproepen dat mensen een moestuin nodig hebben als aanvulling op hun pensioen. In het interview heb ik duidelijk willen maken dat het een goed idee is als men nadenkt over de eigen oudedagsvoorziening. Daarbij heb ik verwezen naar mensen die zeggen het goed voor elkaar te hebben. Ze hebben hun huis afbetaald, waardoor ze lage woonlasten hebben en goed kunnen rondkomen van hun AOW. Dat moestuintje zien zij als een extraatje.' De uitglijer van Klijnsma illustreert dat het in de mediacratie net zo goed om woorden, beelden en emoties gaat als om daden. Het is cynisch, maar waar. Toch vrees ik dat hiermee het kind met het badwater wordt weggegooid. Het gevolg van de moestuinsoap is dat menig politicus weer liever vlucht in jargon dan beleid met voorbeelden te verduidelijken.