‘Vakgenoten!’ – De Troonrede van Jaap van Ginneken

Geachte Leden der Staten Generaal,

Mijn inhuldiging had een prachtige mise-en-scène. Net als in augustus de aanbieding van het ‘inspiratieboek’ met 300 dromen van burgers voor de toekomst van het land. Mooi! Kroontje af voor alle betrokkenen: van spindoctors en communicatieadviseurs, tot aan modeontwerpers en requisietenleveranciers. We beginnen het eindelijk te leren. Ook de premier en de ministers, de leiders en fracties van de regeringspartijen.

Voorstellingen van de ware wereld
We zijn immers ongemerkt een compleet nieuwe tijd ingegaan. Mensen leven minder dan ooit in de ware wereld, en steeds meer in hun voorstellingen van de ware wereld. Ze kijken er weliswaar naar op hun eigen schermen, maar door andermans camera’s en invalshoeken. Dat heeft natuurlijk héél andere implicaties. Die voorstellingen worden ook minder gedragen door de politieke analyses en rationele vertogen, door de beginselprogramma’s en ideële voorkeuren van het Gutenberg-tijdperk. Maar steeds meer door vluchtige associaties en emotionele beelden van het moment. Staccato flashes van dromen en nachtmerries, reclame en propaganda, hypes en scares.

Sywert van Lienden
De NRC liet daarover begin dit jaar een nieuwkomer en een oudgediende aan het woord. Aanstormend politiek talent Sywert van Lienden stelde vast dat ons land 13 keer zoveel lobbyisten kent als Tweede-Kamerleden, en 10 keer zoveel voorlichters als journalisten. Ervaren politiek columnist Henk Hofland stelde vast dat 90 procent van alle Nederlanders volgens onderzoek zegt dat politici en topmanagers vaak of in elk geval soms tegen het volk liegen.

Glashard jokkebrokken
Het duidelijkste voorbeeld wordt gegeven door de financiële autoriteiten: van de opeenvolgende ministers tot aan de presidenten van de nationale banken. Zijzelf, en hun voorlichters, moeten alsmaar glashard jokkebrokken. Iedere keer dat ze eerlijk toegeven dat er een probleem is, zou dit namelijk door ‘de markten’ en de publieke opinie verder kunnen worden verergerd. Ze schuiven de kosten van het ‘redden’ van de banken en (hun beleggingen in) Zuid-Europa door naar de belastingbetaler, maar houden stug vol dat het de burger niets kost. Ze zeggen dat de geldwereld zijn leven ingrijpend gebeterd heeft, maar kunnen beter weten. Soortgelijke zaken gelden ook voor andere domeinen, zoals het milieu of het sociaal beleid.

Het is dan niet verbazingwekkend, dat het vertrouwen in de politiek en in de grote middenpartijen alsmaar verder afneemt. De geloofwaardigheid krimpt, naarmate de neuzen groeien. Het Pinocchio-probleem.

Jaap van Ginneken is massapsycholoog en publiceerde in augustus zijn 23e boek: Verleidingen aan de top – De psychologie van de macht.

 

‘Nederland staat voor een opgave die om grote veerkracht vraagt’, sprak prinses Beatrix in haar laatste Troonrede, vorig jaar. In de weken voor de eerste Troonrede van koning Willem-Alexander, dringt de vraag zich op of de veerkracht deze keer van de marketing-, communicatie en mediabranche zal moeten komen. Want de huidige crisisaanpak blinkt niet echt uit in effectiviteit en creativiteit… Dus vroegen Adformatie, Tijdschrift voor Marketing en Communicatie 24 experts naar hun mening over 2014. Bij welk beleid zijn onze vakgenoten – en alle andere Nederlanders – het meest gebaat?Onder anderen de volgende vakgenoten leveren een bijdrage aan deze serie: Ton Planken, Michiel Buitelaar, Rik Heijmen, Lot Keijzer, Ronald Pont, Reyn Jongenelen, Steven van Belleghem, Pieter Meijer, Ge Key, Polle de Maagt, Betteke van Ruler, Jaap van Ginneken, Wesley Terhaar en Ron van der Jagt.   Alle troonredes leest u de komende weken terug op Molblog.