Generatie Z: Smells Like Teen Spirit

Puber
Ach ja, denk je bij bovenstaande uitspraak, wat schattig en naïef. Later piept zij wel anders. Je vergeet alleen iets: deze 16-jarige is geboren tussen 1992 en 2010; dit is Generatie Z! Tegen de tijd dat deze puber bij je op de werkvloer komt, is het 2020. De war for talent is dan op z’n hoogtepunt. ‘Voor jou tien anderen’ geldt dan niet meer voor sollicitanten, maar voor werkgevers.

“Als je klaar bent met je studie ga je gewoon bij bedrijven langs, en dan kies je er een uit die jou het leukst lijkt’’, zegt Bart (14). Tik, tik, tik, voor je het weet is ’t zover en bekijkt Bart op zijn gemak of jouw bedrijf wel voldoet aan zijn eisen: goed verdienen, korte termijn gratificatie, platte organisatie met communicatie- en beloningsstructuur, flexwerken, volledige toegang tot alle social media en geen sporen van greenwashing geneuzel met als leus ‘do no harm’; hij zoekt gewoonweg een ‘do good’ tent. Bedrijven die hier tijdig slim op inspelen gaan het redden.

Cultuurschok
Hoe ik dit allemaal weet? Dankzij het boek Generatie Z van dr. Jos Ahlers en René Boender. Morgen (24 oktober) komt het uit. Je stapt tijdens het lezen van de ene in de andere verbazing. Het is fascinerend om te zien hoe Generatie Z de boel anders gaat aanpakken. En dus ook wat bedrijven moeten doen - nu al! - om deze digital natives binnen te halen. We hebben alleen een groot probleem: de hedendaagse bedrijfscultuur van command and control en het huidige klassikale offline onderwijs zijn beide niet aangesloten op de persoonlijkheidsstructuur van de Z’er. Dat wordt een akelige cultuurschok voor hem/haar als ze bij je bedrijf op de stoep staan.

Brain drain
De leden van Generatie Z bewegen zich voort in virtuele netwerken waar iedereen informatie met elkaar deelt. Daardoor hebben zij geen idee wat een formele hiërarchie is. De regels van die hiërarchie lappen ze trouwens toch (onbewust) aan hun laars. “Alleen honden hebben een baas, ik ben toch geen poedel?” Joan (9).
Z’ers hangen ook minder aan de Nederlandse identiteit; ze beginnen een echt Europese identiteit te ontwikkelen. Bijna 75% van de jongeren voelt zich Europeaan. Dus denk maar niet dat de slimmerikken onder hen hier in Nederland blijven. De brain drain is dan een feit.

Hobbystudies
O, je denkt dat zij het gemakkelijker krijgen dan wij babyboomers en X’ers? No way! Generatie Z gaat de rekening betalen voor het luxe, onverantwoordelijke leven van de babyboomers en Generatie X. Nee, ze gaan niet aan de drank, drugs en sigaretten. Ze worden simpelweg te dik. Booming business voor privéklinieken gericht op gewichtscontrole! Verder gaat tussen 2010 en 2013
de werkende bevolking met 20% dalen. Daarnaast zet de trend van flexibilisering door: groei aantal ZZP’ers en verdere popularisering van detachering. Dat schreeuwt om actie: we komen twee miljoen mensen tekort!

Maar hoe haal - en hou - je dan die Z’ers binnen die meer waarde hechten aan hun privéleven, en minder trouw zijn aan het bedrijf waar zij werken? En dan hebben ze ook nog studies gedaan die ze leuk vinden in plaats van waar we dan behoefte aan hebben. Echt, ze zullen hoe dan ook aan de bak moeten in banen waar ze wellicht niet voor geleerd hebben, of waar hun persoonlijke interesse niet naar uitgaat. De politiek zal flink gaan ingrijpen in de beroepskeuzes. Zogenaamde ‘hobbystudies’ worden impopulair.

Pensioen?
Je denkt waarschijnlijk straks ook onbezorgd van je pensioen te gaan genieten, terwijl de schaarse aantallen Z’ers voor je ploeteren? Wrong again! Generatie Z laat het niet op zich zitten en probeert een deel terug te halen van waar recht op menen te hebben. Ze doen dat met name bij de babyboomers. Die kunnen rekenen op kortingen op AOW en pensioen, ouderdomsbelasting en extra bijdragen voor de zorg.

Ach, het is eigenlijk allemaal niet zo spannend wat er gaat gebeuren. Wat je er ook van vindt, het is niet meer te stoppen. En ik merk dat een voorhoede van X’ers en babyboomers al lang bezig is de weg te banen voor de Z’ers. Zo schreef de Amerikaanse econoom Richard Florida in zijn boek The Rise Of The Creative Class (2002): “The one consistent quality I detect among creative people is that they seek opportunities to exercise their creativity. If they can find these opportunities by becoming free agents they will do so, and if they can find them by joining a firm and staying with it for a good while, they will do that.”