Heb meer aandacht voor interactie tussen de organisatie en doelgroep waarmee je communiceert

Shirine: ‘Waar in de veranderkunde de theorieën zich kenmerkten door 'maakbaarheidsdenken' ('de wereld is maakbaar'), zie je nu dat opdrachtgevers hebben ontdekt dat verandering helemaal niet zo maakbaar is. Mensen zijn een beetje klaar met al die grote beloftes die horen bij grote verandertrajecten. Je ziet meer aandacht voor datgene wat niet veranderbaar is; voor de lelijke en zwarte kanten van organiseren en veranderen (onderstroom, conflict, polarisatie, verwaarlozing, pijn, trauma); en voor het stap voor stap heel precies uitproberen wat wel mogelijk is (vertragen om te versnellen).’

Pacelle: ‘De tegenstellingen tussen groepen in de samenleving lijken sterker te worden. Volgens veel bezorgde denkers is onze samenleving dan ook toenemend aan het polariseren. We horen in de media inderdaad tegengestelde meningen, maar het probleem zit niet in het groter worden van de tegenstellingen. Het probleem is dat we minder zin hebben in complexiteit, dat het niet-fanatieke midden stil blijft, en vooral dat het roepen harder is geworden. Succesvolle communicatie betekent momenteel vooral het brengen van stellige meningen. De aandachtseconomie beloont de grote bek en de snelle beslisser. Een pittige of controversiële mening geeft simpelweg meer clickbait en aandacht dan een genuanceerde mening of, stel je voor, überhaupt geen. We scrollen door social media en blijven hangen op opvallende content.’

Pacelle: ‘Polarisatie scherpt debat en geest door standpunten te toetsen, maar alleen als er sprake is van interesse, het vermogen om complexiteit te overzien en… uiteraard: vaardige communicatie. Analytici, sympathieke mensen, briljante genuanceerde denkers, mensen worden niet zomaar gehoord. Communicatieprofessionals wordt om advies gevraagd hoe meer impact te maken, krachtig over te komen en zorgvuldig te formuleren. Het is van belang momentum te kiezen en niet voorbij laten gaan. Vaardigheden als overtuigend kunnen spreken, presenteren, speechen, debatteren en onderhandelen worden steeds belangrijker.’

Shirine: ‘De communicatieprofessional zal in het kiezen van een communicatiestrategie niet langer moeten uitgaan van 'maakbaarheidsdenken'. Een uitspraak bij een ramp zoals: 'Dit mag niet meer gebeuren', kan dus niet. Heb juist meer aandacht voor interactie tussen de organisatie en doelgroep waarmee je communiceert: van eenzijdig zenden naar het gesprek aangaan. Dit betekent ook meervoudig – dus vanuit meerdere perspectieven – belichten van thema's in plaats van simplificeren. Dit betekent ook dat je een heldere positie moet innemen in je communicatie. Niet omdat dat 'de ware' positie is, maar omdat dat de brenger van de boodschap betrouwbaar maakt in waar hij of zij staat.’

Shirine: ‘Ga op zoek naar waar het schuurt, waar het conflicteert. En belicht het onderwerp dan vanuit zoveel mogelijk perspectieven door met mensen met zoveel mogelijk perspectieven in gesprek te gaan. Doe recht aan de complexiteit van vraagstukken en simplificeer niet.’

Pacelle sluit af met drie aanbevelingen:

1. ‘Ontdek met je (interne) opdrachtgevers hoe ze hun doel kunnen bereiken: bespreek hun stijl van overtuigen en hoe ze die kunnen versterken voor meer impact.
2. Laat hen vooral zichzelf blijven. Je kunt stellig klinken, zelfs als je een genuanceerde (of nog geen) mening hebt, met de cliffhanger vooraf: ‘Het ligt genuanceerd, dus ik ga in 3 punten/2 minuten samenvatten waar het over gaat of waar we nog over nadenken.’.
3. Kijk naar Angela Merkel en Rishi Sunak: Relativeren is het wapen van de intellectueel en zelfregie de Kalasjnikov tegen slechte debatten en inhoudsloze polarisatie.‘