Afgelopen vrijdag vond in de Effenaar in Eindhoven de tweede en laatste van de internationale dagen van de Topsector Creatieve Industrie, als onderdeel van Dutch Design Week, plaats. Op het programma stond 10 jaar ‘Celebrating and Accelerating Dutch Creativity’.
Op deze dag werden twee werelden verenigd: die van de ambitieuze ondernemers en die van de kenniskant (hogescholen, hoogleraren, onderzoekers) – om met [Nederlandse] creativiteit internationaal innovatie te versnellen, ten bate van een krachtige industrie en vooral een betere wereld.
Het event vormde een samenwerking tussen CreativeNL en DRIVE (het kennis- en innovatiefestival van CLICKNL en 4TU.Design United) dat dit jaar voor de tiende keer werd georganiseerd.
De hoogtepunten
Openingsspreker en voorzitter van het Topteam Creatieve Industrie, Jann de Waal, blikte terug op de afgelopen 10 jaar: ‘We zijn er met z’n allen aardig in geslaagd om de gefragmenteerde creatieve industrie te verbinden en maatschappelijke waarde toe te voegen aan wat creativiteit kan opleveren – naast economische waarde. Aan de basis daarvan staat samenwerking, ook internationaal.
Wat er nog beter kan is het ontsluiten van het early adopters-netwerk, vaak innovatieve MKB-ondernemingen, die geweldige dingen doen en nieuwe kennis hebben, maar zelf vaak niet de ruimte hebben om hun vinger hierover op steken, omdat ze te druk zijn met ondernemen.
Maar waar ik heel blij mee ben, is de totstandkoming van PONT (De Publieke Ontwerppraktijk), een meerjarige samenwerking rondom de inzet van ontwerpkracht bij maatschappelijke vraagstukken tussen de Dutch Design Foundation, het Ministerie van OCW en CLICKNL, die – let wel – zonder al te veel onderling geworstel tot stand is gekomen. Dát zie ik de komende 10 jaar graag veel meer.’
Daarna was het de beurt aan Paul Hekkert, Professor Industrial Design aan de TU Delft en binnen het Topteam Creatieve Industrie verantwoordelijk voor kennisontwikkeling, die terugblikte op 10 jaar DRIVE: ‘In de afgelopen jaren is de basis gelegd voor een ecosysteem, waarin ruimte is voor ontwerpers, onderzoekers en innovatie en waarbinnen het besef is doorgedrongen dat wat je ontwerpt onderdeel uitmaakt van een systeem, een groter geheel. En dit poldermodel werkt.
Bovendien is de vraag ‘welke kennis er nodig is om de creatieve industrie weerbaarder te maken’ inmiddels aangescherpt tot ‘welke kennis er nodig is om de creatieve industrie een grote rol te laten spelen bij het weerbaarder maken van de hele maatschappij’. Want behalve dat dat hard nodig is, alle handjes helpen, zijn wij er heilig van overtuigd dat de power of design onmisbaar is voor de versnelling van grote transformaties.
En dankzij initiatieven als CLICKNL, de KEM-agenda (onderzoeken die bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen), PONT en CreativeNL kunnen we de grens overstijgende kracht daarvan steeds beter uitleggen aan andere sectoren als de gezondheidszorg, energiesector of mobiliteitsindustrie.
We hebben dus steeds meer tools in handen om verandering echt te creëren. En een vergelijkbare infrastructuur, of ecosysteem – of mag ik zeggen ons ecosysteem? – is er in heel weinig andere landen.’
'Designers kunnen heel goed naar technologie kijken, vervolgens uitzoomen om relevante producten en applicaties te ontwerpen, en vervolgens uitzoomen om de maatschappelijke consequenties daarvan te duiden'
Potentie
Vervolgens keken in het panel ‘Dutch approach goes global’ drie vrouwelijk voorlopers op het gebied van ontwerp en innovatie vooruit.
Geke van Dijk van design research consultancy STBY, dat wereldwijd ‘fundamenteel’ onderzoek doet voor klanten als Amazon en Spotify, zoals ‘hoe maken mensen podcasts, en wat hebben podcast creators nodig?’: ‘Mijn ideaalbeeld is een wereldwijd kwalitatief netwerk van lokaal onderzoek, waardoor we veel minder hoeven te vliegen. Er is in potentie zoveel kennis waaruit we zouden kunnen putten.’
Deborah Nas, Professor Strategic design for technology-based innovation TU Delft (‘de enige technische universiteit met een design faculteit’) en verbonden aan het Centre for Quantum and Society (a knowledge and co-creation center dedicated to maximizing the positive impact of quantum technologies on society) – of kort gezegd innovatie-expert: ‘Designers kunnen heel goed naar technologie kijken, vervolgens uitzoomen om relevante producten en applicaties te ontwerpen, en vervolgens uitzoomen om de maatschappelijke consequenties daarvan te plaatsen. Designers kunnen dus heel goed iets begrijpelijk maken, en een toekomst schetsen en ons daar(door)heen te gidsen.
Mijn droom is om een ‘taal’ te ontwikkelen die de mogelijkheden van quantum ontwerp begrijpelijk maken voor iedereen en de mogelijkheden ervan te democratiseren. Want het onderwerp is tot nu toe een ‘avontuur’ van de rijke landen.’
De Colombiaanse Juanita Devis van AMS Institute – Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions, dat onder andere [met het project Roboat] onderzoek heeft gedaan naar zelf varende boten: ‘Mijn stip aan de horizon is dat ik de hoofdingrediënten van innovatie ecosystemen ontcijfer (lacht). Dat blijft altijd verrassend. Wat ik wel weet is dat creativiteit altijd de vonk geeft voor vernieuwing.’
Tenslotte was het de beurt – of uitsmijter – aan topambtenaar (en voormalig reclamevrouw) Barbera Wolfensberger, Directeur-Generaal Cultuur & Media (DGCM) Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap: ‘Deze dag vormde een mooie trip down memory lane en tegelijk een blik in de toekomst van Nederland, waarbij het meestal over water gaat, maar nu over creativiteit.
Een toekomst waarin er wat mij betreft in innovatieve projecten voor een betere wereld altijd plek zal, of moet zijn voor design-onderzoek en toegepast design, maar ook voor visionaire kunstenaars en artiesten; autonome creatieven die over de toekomst meedenken en -maken en zo nieuwe vergezichten kunnen schetsen en narratieven kunnen bedenken. Dat wordt de volgende stap. Bij het Ministerie van OCW zijn we uiteraard overtuigd van cultuur, die in positieve zin autonoom is, want daarin schuilt vaak (sociale) vernieuwing.
Daar zullen we voor strijden en onszelf onvermoeibaar over laten horen binnen de overheid.’
Fotografie Kas van Vliet (gelukkig hebben we alle foto’s nog).
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!