Het door KesselKramer voor de gemeente Leiden ontworpen ‘iconenkleed’ (beeld boven dit artikel is een uitsnede van het iconenkleed) maakt geen inbreuk op de auteursrechten van het ‘iconenkleed’ van het designbureau Same-D. Het ‘idee’ om iconen in een patroon weer te geven, valt niet onder de bescherming van het auteursrecht. Dat heeft de rechtbank van Den Haag bepaald op 18 april in een door Same-D aangespannen procedure.
Pitch Singelpark
Begin 2015 schreef de gemeente Leiden een pitch uit, waarmee vier partijen werden uitgenodigd om een voorstel te doen voor het ontwerp van de ‘beeldtaal’ voor het Leidse Singelpark, een zes kilometer lange singel waarlangs verschillende gebouwen en monumenten staan.
Niet alleen KesselsKramer werd voor deze pitch uitgenodigd, maar ook het Voorburgse designbureau Same-D. Same-D was geen onbekende in Leiden. De eigenaar van het bedrijf had in 2012 al voor de Stichting Vrienden van het Singelpark een logo en een zogenaamd iconenkleed ontworpen (zie afbeelding hieronder). Echter, dat vond de gemeente niet bruikbaar, het wilde een nieuw logo en een nieuwe stijl voor het Singelpark.
Ook een iconenkleed
Op 30 maart 2015 liet de Gemeente Same-D weten dat KesselsKramer de pitch had gewonnen. Één van de elementen in het voorstel van KesselsKramer was: een iconenkleed! En daar had de verliezer Same-D moeite mee. Volgens het designbureau uit Voorburg maakte de Gemeente Leiden door met dit kleed naar buiten te treden inbreuk op de auteursrechten van Same-D. De beide kleden bevatten iconen met de contouren van bekende Leidse gebouwen. Bovendien zijn de iconen op het kleed van KesselsKramer, net als op het kleed van Same-D, allemaal afgebeeld in één kleur en verwijst op beide kleden een aantal iconen naar ‘groen’ en ‘ontspanning’.
Rechtbank
In 2017 spande het bedrijf bij de rechtbank Den Haag een bodemprocedure aan tegen de Gemeente Leiden. Op 18 april deed de rechter uitspraak.
Van auteursrechtinbreuk is volgens de rechter geen sprake. Het idee om iconen als beeld-taal te gebruiken, wordt niet beschermd door het auteursrecht. Ideeën en stijlen zijn op zichzelf niet beschermd. Bovendien, deze stijl met icoontjes is ook helemaal niet origineel, aldus de rechter. Kijk maar eens naar de logo’s van Unilever (hieronder), V&D en de Autoriteit Persoonsgegevens, ze doen het allemaal.
Concrete uitwerking verschilt
Volgens de rechter lijken de kleden alleen maar op elkaar omdat ze beide op het zelfde idee - het gebruik van iconen - gebaseerd zijn. Dat bepaalde iconen gelijkenis vertonen is volgens de rechter logisch, want het zijn immers weergaven van bekende Leidse gebouwen. Je moet vooral naar de concrete uitwerking van de kleden en de iconen kijken, en die is duidelijk verschillend. Ook het feit dat de iconen van KesselsKramer een grotere kleurenvariatie kennen, speelt hierbij een rol.
Om de verschillen tussen de iconen te benadrukken legde de rechter een aantal nog eens naast elkaar.
Lessen
Deze kwestie legt nog eens het – voor de reclamewereld belangrijke - verschil tussen het niet-beschermd idee en de wel-beschermde concrete uitwerking bloot. Ideeën, concepten en stijlen, hoe briljant ook, krijgen geen bescherming, ze zijn vrij. Dat geldt dus ook voor het idee om iconen te gebruiken. Dat betekent niet dat Same-D helemaal geen bescherming heeft. Het (concrete) kleed van Same-D is zonder twijfel door het auteursrecht beschermd. Echter, het kleed van KesselsKramer zit hier eenvoudigweg te ver vanaf en maakt daarom geen inbreuk.
Bas Kist is merkrechtspecialist en partner bij Chiever
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!