LU (nieuwe geluidsnorm) voor Dummies

Waarom deze nieuwe norm?

Zoals iedereen dagelijks ervaart was er een enorm verschil in luidheid in programma materiaal en tussen televisiezenders onderling. De geluidsovergang tussen een speelfilm en een commercialblok bijvoorbeeld is zo groot, dat heel televisieminnend Nederland naar zijn afstandsbediening grijpt om het geluid zachter te zetten. Om hier eens en voor altijd een einde aan te maken is deze nieuwe norm (LU) in het leven geroepen. Vanaf vandaag klinkt alles op televise even hard!

Wat gaat er veranderen?

Alle Nederlandse T.V zenders worden per 1 September zachter. Allemaal! En behoorlijk veel zachter ook, wel twee tot drie* keer zo zacht! Dit gebeurt niet alleen door ergens aan een volumeknop te draaien zodat alle zenders ineens zachter zijn, maar ook doordat wij -de geluidsproducenten- onze mixen zachter gaan aanleveren.

Wat zijn de gevolgen?

Voor de kijker/luisteraar heeft het tot gevolg dat hij zijn T.V vanaf 1 September harder zal zetten, maar vervolgens minder aan het algehele volume hoeft te veranderen. Voor de geluidsproducent heeft het tot gevolg dat er veel meer creatieve vrijheid komt om geluid vorm te geven.

Remixen?

Het meeste materiaal hoeft niet te worden geremixed, wat boze tongen ook moge beweren. Programma's die vroeger goed te verstaan waren, blijven na invoering van de nieuwe norm uiteraard nog steeds prima te beluisteren. Ze worden niet significant zachter of doffer. Het kan in bepaalde gevallen daarentegen wel wenselijk zijn materiaal te remixen omdat de nieuwe norm ons in staat stelt dynamischer te werken. Dit betekent dat we het verschil tussen hard en zacht geluid beter kunnen accentueren. Onze mixen worden kort gezegd filmisch. Het is aan de producent te bepalen of materiaal de moeite waard is om geremixed te worden.

LU- geen koekje

Het nieuwe toverwoord LU is al een paar keer gevallen. LU staat voor Loudness Units en is de nieuwe grootheid waarmee mixen gewogen worden. LU wordt gemeten en vormt zich over tijd. Een LU meting is pas klaar op het moment dat de allerlaatste sample van een mix heeft geklonken. Het is dus een gemiddelde waarde. Uit deze middeling rolt een getal: de LU. Een ideale mix is 0 op de schaal van LU ofwel 0 LU. Op een absolute schaal noemen we dit voor het gemak LUFS, ofwelLoudnessUnits relatief aanFullScale. Afgesproken is dat 0 LU correspondeert met -23LUFS. Bent U er nog?

-23 LUFS geeft ons genoeg ruimte om de gaafste uithalen te realiseren terwijl dialogen in de huiskamer toch goed verstaanbaar blijven. Deze nieuwe LU-norm verschilt nogal met de oude PPM-norm. Deze oude norm was gebaseerd op pieken in het geluid. Dit betekende dat wij op elk moment in de tijd maximaal hard -tot de maximaal toegestane piek- mochten gaan met ons geluid. En met een geluidscompressor/limiter konden we vervolgens al het geluid constant tegen deze maximale piek aan kwakken. Gevolg: knetterhard en overstuurd geluid in een poging harder te zijn dan de concurrent. Met de invoering van deze nieuwe norm kunnen dus we gerust spreken van een revolutie in geluidsbeleving. Niet alleen zal de rust in de huiskamer terugkeren, ook de kwaliteit van de mixen zal er zeer op vooruit gaan.

Hoe meet ik LU? 

Met speciale hard- of software. Postproductie faciliteiten zullen nieuwe loudness meters moeten aanschaffen. Er zijn inmiddels genoeg fabrikanten in deze materie gedoken, dus er is keuze te over. De PPM kan in de vuilnisbak.

Maakt LU nou echt zo'n groot verschil? m.a.w. ga ik het horen? 

Beetje een strikvraag. Vraag het aan mij en ik antwoord:"Ja!" ...maar ik ben natuurlijk een bevoorrecht mens. Want de waarheid is natuurlijk dat heel veel T.V. zich eenvoudigweg niet echt leent voor dynamische mixage. Wat je hopelijk wel zult merken dat veel programma's minder vermoeiend worden om naar te luisteren...als ze tenminste goed gemixed worden, zucht.
Het grootste winstpunt van de LU zit in de uniforme luidheid van al het aangeleverde materiaal.

Klinkt de mix straks net zo op televisie als bij jullie in de studio? 

Ja, en dat zal tijd worden ook! De zendlijnprocessing zal per 1 september grotendeels van de buis verdwijnen... hopelijk. Eerst horen, dan geloven! Maar het ziet er goed uit.

Ik wil het verschil graag zelf horen! Waar kan ik dat het beste doen? 

De meeste grote audiostudio's zijn al 'n tijd met deze nieuwe standaard bezig. Maar alleen in audiostudio's waar altijd op 1 luidheidsnivo is gewerkt -zoals het hoort- , zul je het verschil direct horen. Werk je echter in een studio waar de technicus regelmatig aan de volumeknop zit, zul je van deze overgang niks merken.