‘Ik schaam me kapot’, aldus Marc Overmars in een persbericht dat Ajax zondagavond verspreidde. De verklaring liet weinig aan de verbeelding over. De directie van de voetbalclub greep direct in na meerdere meldingen van vrouwelijke medewerkers over grensoverschrijdende berichten van de directeur voetbalzaken.
Het leek nog even te hebben geduurd voordat Overmars ook zelf inzag dat zijn gedrag niet door de beugel kon, maar uiteindelijk brak het inzicht door: ‘Ik bied mijn excuses aan. Zeker voor iemand in mijn positie is dit gedrag niet goed te praten, dat zie ik inmiddels ook in. Maar te laat. Ik zie geen andere optie dan te stoppen bij Ajax’.
In het persbericht heeft Ajax de goede toon gevonden: er wordt geen enkele poging gedaan om fouten te verdoezelen of te bagatelliseren, de dader erkent schuld en toont zich berouwvol, meerdere malen worden de vrouwen benoemd die slachtoffer zijn , er is meteen doorgepakt nadat de meldingen binnenkwamen, er is een externe expert ingeschakeld en Ajax benadrukt nogmaals het belang van een veilig werkklimaat, waar de komende tijd ‘nóg meer aandacht’ aan zal worden besteed’.
Voor organisaties die met zulke situaties te maken krijgen, is dit echt een ‘best practice’. Ook omdat gekozen is voor heldere bewoordingen en de eindregie duidelijk bij een communicatieprofessional lag. Dat voorkomt cryptische formuleringen en statements met meel in de mond, een euvel dat nogal eens optreedt wanneer juridisch adviseurs de pen in handen krijgen.
Misplaatst en onjuist
Dat ook de club met de voetballende godenzonen toch niets menselijks vreemd is, blijkt uit een zin die er nooit in had mogen staan. ‘Marc is waarschijnlijk de beste voetbaldirecteur die Ajax gehad heeft’, zegt de voorzitter van de raad van commissarissen Leen Meijaard.
Dat compliment is misplaatst en feitelijk onjuist. Overmars berokkent het 'merk Ajax' met zijn grensoverschrijdende gedrag veel schade. Hem kan een ernstig gebrek aan professionaliteit worden verweten. Bovendien brengt zijn plotselinge ontslag, die volgens ingewijden het vertrek van trainer Erik ten Hag kan bespoedigen, de continuïteit van de bedrijfsvoering in gevaar. Dat diskwalificeert hem per definitie als ‘de beste voetbaldirecteur ooit’, nog los van de morele dimensies.
Bovendien lijkt Ajax met deze zin een onderscheid te willen maken tussen de ‘zakelijke’ kwaliteiten van Overmars en misstappen in de privésfeer, maar beide zijn onafscheidelijk met elkaar verbonden. Van een boegbeeld als Marc Overmars mag voorbeeldgedrag verwacht worden, ook in het berichtverkeer met collega’s op de werkvloer.
Hou het zuiver
In de communicatie over grensoverschrijdend gedrag luistert een haarscherp onderscheid tussen dader en slachtoffer zeer nauw. Ajax schrijft dat dit ‘een dramatische situatie voor iedereen’ is, iets wat algemeen-directeur Edwin van der Sar herhaalt. Overmars zelf mag daaraan toevoegen: ‘Dit heeft ook grote impact op mijn privésituatie. Daarom verzoek ik iedereen mij en mijn gezin met rust te laten.’
Het is ongetwijfeld goed bedoeld maar het legt toch iets te veel empathie voor Overmars bloot, alsof hij naast dader ook een beetje zelf slachtoffer is. Dat is op dit moment onverstandig. Hou het zuiver door alleen de ‘echte’ slachtoffers te benoemen en niet de afgeleide schade die nu voor Ajax of de directeur voetbalzaken ontstaat.
In dat licht ook een observatie (en tip): wat Ajax net als veel andere organisaties na heeft gelaten, is om onderaan het bericht (andere) slachtoffers op te roepen om zich te melden. Bij grensoverschrijdend gedrag zijn de eerste slachtoffers die de moed hebben om aan de bel te trekken doorgaans het topje van de ijsberg. Daarom is het van belang om de deur voor nieuwe meldingen wijd open te zetten. Zo kunnen slachtoffers geholpen worden en krijg je als organisatie ook zelf een beter beeld van de omvang en mogelijk andere daders.
Timing bekendmaking
Ondanks het feit dat Ajax zelf met het bericht naar buiten kwam, en geen enkel misverstand liet bestaan over de aard en ernst van wat er gebeurd is, klonk er onder journalisten enige wrevel vanwege het late tijdstip van 23.30 uur.I
in de afweging van Ajax zal hebben meegespeeld dat de voetbalpraatprogramma's al bezig waren en veel Nederlanders hun bed al hadden opgezocht. Telegraaf-sportverslaggever Mike Verweij mopperde dat Ajax bewust heeft gewacht tot de meeste kranten al op de drukpers lagen, maar dat lijkt dat in dit digitale tijdperk naïef en ‘oud denken’.
Het kan ook dat Ajax al wist dat NRC met de zaak bezig was, zoals de juriste en voormalig rvc-lid van de club Marjan Olfers vandaag naar buiten bracht. Met een pro-actief persbericht zou de club nog enige regie over de media aandacht kunnen behouden - niet leuk voor de journalist met een primeur maar vanuit pr-oogpunt een goede zet.
Waarschijnlijk heeft wel meegespeeld dat Ajax een beursgenoteerde onderneming is en daarmee verplicht is om zelf nieuws naar buiten te brengen dat relevant is voor aandeelhouders. ‘Ik denk dat Ajax sowieso ná de wedstrijd van zondag naar buiten wilde en voorbeurs naar buiten moest’, aldus FD-journalist Martijn Pols en oud-woordvoerder van de toezichthouder Autoriteit Financiële Markten, AFM.
Opengekraste littekens
Dat de missers van Overmars zo kort aan het licht komen na de onthullingen over The Voice, is volgens chef sport Valentijn Driessen van De Telegraaf geen toeval. Hij suggereerde dat Ajax zelfs een bericht onder de medewerkers verspreidde na de berichtgeving over het grensoverschrijdend gedrag bij de talentenshow. Alleen al daarvoor verdient Ajax een compliment waar ook andere organisaties hun voordeel mee kunnen doen.
Media-aandacht voor seksueel misbruik en andere vormen van grensoverschrijdend gedrag krast dikwijls de littekens open van andere slachtoffers. Het is goed en verstandig om daar als organisatie op in te spelen. Dat kan door de interne richtlijnen nog eens na te lopen, medewerkers te wijzen op de gedragsnormen, de meldprocedures en de vertrouwenspersonen (of deze zo snel mogelijk aan te stellen…) én door het mediaprotocol op orde te hebben.
Het domste wat je na alle misbruikzaken kunt doen, is denken dat dit ‘ons nooit zal overkomen’.
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!