Het pr-stuntje van biologische supermarkt Ekoplaza was ludiek; blote jongelingen – slechts gekleed in schorten van (biologisch!) groenteblad – deelden in het Amsterdamse Vondelpark producten van Ekoplaza uit. De boodschap die het wilde uitdragen was echter bloedserieus. De kwaliteit en een eerlijke prijs voor biologische voedingsmiddelen staat onder druk omdat steeds meer supermarkten biologische producten tegen budgetprijzen aanbieden. Ekoplaza: ‘Daardoor dreigt de biologische sector in dezelfde reguliere systeemfout te vallen waarin de laagste prijs telt en niet de kwaliteit.’
Groei groei en nog eens groei
Bio is booming. Nu het grote publiek er warm voor loopt, breiden supermarkten hun assortimenten uit. Zo groeide de biologische omzet in 2015 met 11,5 procent naar 1,3 miljard euro. Die groei zette in het eerste half jaar van 2016 door, becijferde branchevereniging Bionext. De verkoop van biologische producten in supermarkten groeide zelfs met 18,5 procent.
Verschraling
De keerzijde van het succes is volgens Ekoplaza dat biologische producten soms worden aangeboden voor een prijs waar telers niet mee uit kunnen komen. Ekoplaza: ‘Zo ontstaat een scheiding tussen kwaliteits- en budget bioproducten. Grote supermarkten die biologische producten tegen een zo laag mogelijke prijs aanbieden halen hun winstmarge op gangbare producten, zoals de plofkip of de vervuilende basmatirijst. Totdat ze ook de prijs bij biologische telers gaan drukken. Dat zorgt voor verschraling op allerlei niveaus. Boeren moeten steeds groter worden willen ze overleven. Telers kijken hoe ze met zoveel mogelijk toegestane middelen een grotere oogst krijgen.’
Billen om consument te overtuigen
Met de campagne – het biobloot-promoteam had het woord ‘LKKRDR in je vel’ op de billen ‘getatoeëerd’ – slaat Ekoplaza zichzelf op de borst. ‘Wij willen onze leveranciers en telers wél een goede prijs betalen en onze klanten laten zien dat ze verantwoordelijkheid neemt als het gaat om kwaliteit, de impact op het milieu, de herkomst en gezondheidsaspecten voor de mens.’ Volgens Erik-Jan van den Brink, die de keten samen met Erik Does oprichtte, zoeken de boeren die aan Ekoplaza leveren juist de bóvenkant van bio op. Van den Brink: ‘Ze praten niet over “hoe kunnen we het volgend jaar goedkoper doen”, maar vragen zich af “hoe kunnen we het volgend jaar beter doen”.’ Volgens Van den Brink is het vrije marktsysteem niet makkelijk te kantelen. De bewustwording van de consument is volgens hem cruciaal. ‘Die bepaalt waar de euro naartoe gaat.’
Minder suiker
Ekoplaza is een deel van de oplossing, niet van het probleem. Maar meer dan 99 procent van de Nederlandse levensmiddelenomzet wordt elders gedraaid. Ekoplaza is er zich bij monde van marketing manager Hans van Mierlo heus wel van bewust dat de pr-stunt geen wezenlijke bijdrage levert aan het verbreden van het draagvlak van 'goede bio'. Vraag is dan, hoe ver is Ekoplaza eigenlijk bereid te gaan om het onderwerp te agenderen? 'Heel ver!', zegt Van Mierlo, 'we maken afspraken met telers zodat ze afzet zekerheid hebben en ze een prijs betalen dat ze kunnen doorinvesteren. In het bedrijf en in het milieu, we werken nauw samen in de branche, zo gaan we binnenkort in samenwerking met andere biologische speciaalzaken proberen iets op de agenda te krijgen bij de Tweede Kamer en we zijn bijvoorbeeld in samenwerking met de Plastic Soup Foundation verkozen tot een Plastic Soup Proof supermarkt. En we verstrekken in samenwerking met het Diabetes Fonds gratis informatie om met suiker te minderen.'
Tekst loopt door onder afbeelding
Voorlopers
Van Mierlo legt uit dat dit alles voor een 100 procent biologische supermarkt minder makkelijk is. 'Prijsmixen op regulier is niet mogelijk bij ons.' Het neemt niet weg dat Ekoplaza vol gas gaat geven om bovengenoemde doelen, door zijn inspanningen vol in te zetten op de verdere doorontwikkeling van het EKO-keurmerk. 'Daar proberen we meer invulling te geven aan kwaliteitsbio omdat door de enorme schaalvergroting druk komt op de boeren om tegen lage prijzen te produceren. Het EKO-keurmerk gaat de lat steeds hoger leggen bij alle schakels van boer tot bord. Dit gebeurt in samenwerking met andere voorlopers in de biologische branche.'
