99designs, een bijzonder vermakelijk gezelschapsspel

Hoe gaat het in z’n werk en wat levert het op?  Maar vooral: hebben Nederlandse ontwerpers iets te duchten van dit soort nieuwe platforms die ontwerp bijzonder toegankelijk maken?

Het grootste online platform voor grafisch ontwerp
99designs is – volgens eigen zeggen – de grootste online marktplaats voor grafisch ontwerp. Het platform bestaat nu zo’n 5 jaar. Het werkt met wedstrijden. Een opdrachtgever geeft een opdracht en een briefing. Ontwerpers kunnen deelnemen en ontwerpvoorstellen inzenden. Alleen de winnaar van de wedstrijd krijgt betaald voor zijn inspanningen.

Test
De beste manier om erachter te komen of zo’n platform werkt is door het simpelweg te proberen. Je kunt bij 99designs logo’s, huisstijlen, apps, websites, iconen en pagina’s voor social media laten ontwikkelen. Oftewel, wat je ontwerpvraag ook is, je kunt bij 99designs terecht. Ik heb een logo laten ontwikkelen. Voor het standaard instaptarief van 229 euro. In vergelijking met het tarief dat een normale ontwerper zou rekenen is dat geen geld. Je kunt kiezen uit verschillende pakketten. Elk pakket is net iets duurder en levert je net iets meer ontwerpvoorstellen op.

Werkwijze
De wedstrijd bestaat uit drie simpele stappen die in totaal ongeveer een week in beslag nemen. Je begint met een standaardbriefing. Ik heb gekozen voor de fictieve naam ‘BowerBird’. Ik heb een beschrijving gegeven van een bedrijf dat zich bezighoudt met zoiets als service design en vervolgens heb ik aangeven wat voor logo’s ik goed vind en wat het logo moet uitstralen. Een bassale briefing, maar daar is op zich niks mis mee.

Op basis van de briefing slaan ontwerpers van over de hele wereld aan het ontwerpen. En al snel komen de eerste logovoorstellen binnen. Via de online tool geef je commentaar op de voorstellen, waarop de ontwerpers hun voorstellen kunnen aanpassen of nieuwe voorstellen kunnen indienen.

Na vier dagen selecteer je maximaal zes finalisten voor de laatste ronde. In de finaleronde van 3 dagen dingen alleen die finalisten nog mee. Zij kunnen nog steeds aanpassingen doen en nieuwe voorstellen indienen. Aan het einde van deze ronde wijs je de winnaar aan. Tenslotte stuurt de winnende ontwerper zijn bestanden naar je op en wordt het auteursrecht aan jou overgedragen. 

Een fantastisch platform
99designs is, sec beschouwd als online platform, fantastisch. Het is kraakhelder wat je moet doen, het is compleet en het werkt heel goed. Sterker nog: het is licht verslavend. Een licht verslavend gezelschapsspel. Het is spannend om te zien wat er binnenkomt, het is leuk om commentaar te geven en het is vervolgens weer spannend om te zien wat een ontwerper daarmee doet.

In juli van dit jaar schreef ik over mijn test met Gina. Gina is een ontwerper in India die een logo voor je ontwerpt voor 75 dollar. Bij Gina was de ontwerpkwaliteit niet om over naar huis te schrijven. Dat is bij 99designs wel anders.

Over het algemeen zijn de ontwerpen van een professionele kwaliteit. En door de opzet van de wedstrijd ben je ook best goed instaat om het eindresultaat te sturen in de richting je wilt.

Is er dan niks negatiefs aan 99designs?
Integendeel, er zitten wel degelijk een aantal negatieve aspecten aan het gebruik van het platform.

Zoals ik al eerder schreef in een kritische artikel over het gebruik van 99designs door MKB Nederland wordt er nogal wat creativieve inspanning verspild. Aan mijn wedstrijd deden 41 ontwerpers mee die samen 120 logovoorstellen inzonden.

120 voorstellen lijkt veel, en dat is het ook, maar er zaten nogal wat varianten bij met minimale verschillen. En dat is een ander nadeel van het platform. Je feedback op een ontwerp is voor alle deelnemers leesbaar. Ben je positief over een ontwerp dan krijg je in mum van tijd varianten van andere ontwerpers. Dat is op z’n minst discutabel vanuit het oogpunt van auteursrecht. Er wordt nogal schaamteloos gekopieerd.

Auteursrecht
Auteursrecht is sowieso een issue. Halverwege de wedstrijd ben ik eens gaan zoeken op de naam BowerBird. Een van de voorstellen waar ik het meest enthousiast over was, bleek een vrijwel letterlijke kopie van een logo dat al bestond.

Het moet gezegd worden dat 99designs erin voorziet dat je dat soort misstanden aan de kaak kunt stellen. En zelf lijkt het platform ook redelijk in de gaten te houden wat er gebeurt en of dat door de beugel kan. Maar hoeveel ondernemers die gebruik maken van het platform, zullen zelf een grondig onderzoek doen en hoe groot is de kans dat je dan alles afvangt? Hoeveel ondernemers zullen zich überhaupt realiseren dat dit soort kwesties spelen?

Tekenen
Uiteindelijk handelt 99designs de opdracht netjes af. Nadat je een akkoord hebt gegeven op het finale ontwerp van de winnende ontwerper, kom je in een eenvoudige procedure terecht die netjes het auteursrecht en de overdracht van de bestanden regelt. De ontwerper stuurt zijn bestanden op en klaar is Kees. Of niet? Bij controle van de bestanden bleek het logo slecht getekend. Op het scherm, in de 99designs website, was dat nog niet zichtbaar. Maar bij het uitvergroten van het Illustrator bestand bleken rondingen niet mooi rond. Vervolgens bleek de communicatie met de ontwerper heel lastig. Het bleek om een Indonesiër te gaan die heel slecht Engels sprak.

Samenwerken met een ontwerper
Gedurende de heel week van de ontwerpwedstrijd kwam één sterke behoefte steeds weer naar boven: een direct contact met de ontwerper. Een mens van vlees en bloed, met wie je kunt praten, overleggen, discussiëren, om gezamenlijk tot een beter resultaat te komen. En dat is wat mij betreft het voornaamste bezwaar van 99designs: je bouwt niks op met elkaar. Voor een eenmalige ontwerpactie is dat niet zo belangrijk.

Maar als je een organisatie hebt en het blijft niet bij dat ene project dan is 99designs geen goede optie. Organisaties profiteren beter van de samenwerking met ontwerpers als die ontwerpers op een gegeven moment volwaardige partners worden. Dat gebeurt alleen als zij de klant leren kennen, als zij de markt leren begrijpen waarin deze opereert en als zij de ontwikkelingen kunnen volgen die de organisatie doormaakt. Samenwerken met één specifieke, bewust gekozen ontwerper kost zeker meer dan het inzetten van 99designs. Maar het levert dan ook veel meer op.

Niet meer weg te denken
Platforms als 99designs en ontwerpers als Gina zijn een gegeven. Ze vervullen een behoefte in de markt.

Nederlandse ontwerpers hebben vooral iets te duchten van dit soort nieuwe ontwikkelingen als zij niet instaat zijn uit te leggen waar hun toegevoegde waarde ligt. En daar ligt nog wel een schone taak voor opleidingen, maar ook voor ontwerpers zelf.