In deze politiek verwarrende tijden zoek je natuurlijk naar houvast. Liefst één centraal mechanisme waarmee je kunt verklaren waaróm er politieke en bestuurlijke wantoestanden ontstonden. Zie bijvoorbeeld het Fyra-debacle, de PGB-kwestie en de vluchtelingencrisis.
Maar voorlopig kun je alleen maar als verklaring aanhouden dat de politieke machthebbers te veel grote nationale kwesties niet in de hand hebben. Dus dat zij lang niet altijd over adequate informatie beschikken, ook niet altijd terzake kundig zijn, delen van de besluitvorming aan het oog onttrekken en te vaak gewoon maar wat beslissen, op hoop van zegen.
• Zo houden ze ons dom
Op die manier verhinderen zij dat wij – onwetende burgers – ons er ook een gefundeerde mening over kunnen vormen. Zo laten ze bovendien ruimte om geheel verkeerde conclusies te trekken. Zie het gebrul over de huisvesting van vluchtelingen. Maar zo’n tekort kan toch niet de bedoeling van een democratie zijn?
Dat politiek bedrijven en de staat besturen een ongelofelijk ingewikkelde en moeizame bezigheid is, die bovendien grote persoonlijke kwaliteiten vergt, moeten we natuurlijk wel blijven beseffen. Probeer het eerst zelf maar eens, denk ik dan nuchter! Maar er zijn momenten…
• Onjuist, onvolledig of ontijdig…
Neem nu het eindrapport van de parlementaire enquetecommissie Fyra, getiteld: ‘De reiziger in de kou’. Dat is sowieso een foute titel, want het zou moeten zijn: ‘De Tweede Kamer in zijn hemd en de burger misleid’.
Immers, wie zijn nu de hoogste machthebbers in dit land ? Niet het kabinet, maar onze volksvertegenwoordigers, vooral die in de Tweede Kamer toch?
Maar wat schrijft de Fyra-commissie van Kamerleden na grondig onderzoek:
‘onze informatievoorziening (door het kabinet) was op enkele momenten onjuist, onvolledig of ontijdig. Daarmee is de Tweede Kamer op sommige momenten op het verkeerde been gezet en zelfs een keer misleid door het kabinet…’
• Geen Kamerlid dat zélf aftreedt!
Dat je je als commissie en als Kamer niet onmiddellijk helemaal kapot schaamt! Want sinds 1996, toen het Fyraproject ging lopen, zijn hele cohorten Kamerleden in de maling genomen. Negentien jaar lang (!) hebben ze zich door opeenvolgende ministers, staatssecretarissen en NS rad na rad voor ogen laten draaien, stelden Kamerleden nu zelf vast. Soms blaften ze wel, maar beten ze niet. Zo hielpen ze miljarden verspillen en rijdt er nóg steeds geen hogesnelheidstrein.
Geen Kamerlid dat daarom aftreedt. Geen enkele vorm van aansprakelijk stellen van ook hen te bekennen. Politiek, noch juridisch, noch financieel. Nee, alleen een te naïeve staatssecretaris mocht ‘waardig’ afscheid nemen. Nou, nou! Je bent op zo’n moment toch bijna geneigd Wilders bij te vallen waar die het over ‘nep-parlement’ heeft dat burgers misleidt?
• Te vrijblijvende oplossingen
De voorgestelde oplossingen van de enquetecommissie hebben meer het karakter van de 10 Geboden dan van bruikbare zekerheden om het voortaan beter te doen.
Daarom hierbij enkele van de oplossingen die Kamerleden zouden moeten willen toepassen:
1 Koppel je eigen inkomen als Kamerlid maar aan de risico’s van het besluit dat je neemt of afdekt. Ongestraft miljarden van de belastingbetalers verkwisten kan iedereen. Da’s te makkelijk. Dus deel als beslisser zelf ook maar eens in het risico. Zeg voor max 10 procent van je inkomen.
Leden van Raden van Toezicht en Raden van Commissarissen worden tegenwoordig ook financieel aangesproken bij verkeerde besluiten. Daar zijn ze weliswaar voor verzekerd, maar het doet toch reuzepijn als het zo ver komt. Het kost ze dan tevens hun (bij-) baantje. Vraag het maar aan Loek Hermans. Dan leer je wel beter uit je doppen kijken; scherper te ondervagen, er meer bovenop te zitten.
2 Start elk besluitvormingstraject met een risicoanalyse. Kijk dus of de uitvoerders voldoende capaciteit, tijd en geld ter beschikking wordt gesteld, of beschikbaar hebben. Bij twijfel: níet inhalen. Eerst de meest essentiële voorwaarden vervullen. En laat scenario’s ontwikkelen. Wat gaan we doen als iets scheef dreigt te lopen? De grote ict-projecten bij de overheid bijvoorbeeld misten zo’n grondige aanpak.
3 Hou bij elk belangrijk beslismoment in zulke dossiers en bij elke tijdsoverschrijding hearings van de betrokkenen onder ede, net als bij parlementaire enquêtes. Zodat je tenminste wéét hoe de vlag er bij hangt. Naarmate dat vaker en sneller gebeurt, zul je het beruchte ‘geheugenverlies’ van getuigen ook beter kunnen ondervangen…
4 Huur permanent of ad hoc een eigen staf in van mensen die verstand hebben van die respectieve mega-projecten (ict bij de overheid; of HSL & Fyra; of ontwikkeling en aanschaf van de JSF; of de basisbeurs afschaffen; of…).
5 Laat de leden van Kamercommissies zich bekwamen in ondervragen. Ik heb zelf eens een parlementaire onderzoekscommissie mogen trainen, omdat er te veel onervaren Kamerleden in zaten. De voorzitter zei later dat de commissie zo toch ‘een vliegende start’ had kunnen maken.
6 Leer in hemelsnaam nou eens van wat vorige enquêtecommissies hebben opgedolven. De Tijdelijke Commissie Infrastructuur-projecten onder Adri Duivesteijn bijvoorbeeld legde al een keurige roadmap neer voor complexe besluitvormingstrajecten.
7 Wikkel dergelijke besluitvorming uiteraard af in de openbaarheid, zodat wij als burgers het ook beter kunnen volgen.
Als de Tweede Kamer dergelijke fundamentele verbeteringen achterwege zou laten, dan loopt zij het risico dat mensen gaan denken: ‘die Wilders had tóch gelijk. Het is uiteindelijk een nep-parlement’.
FOTO: ANP
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!