De digitale economie is gebouwd op vertrouwen

Wifi-tracking

Hoe gevoelig de privacy ligt voor het publiek, bleek nog maar eens deze maand. Elektronicawinkels MyComm en Dixons kwamen uitgebreid in het nieuws doordat zij het wifi signaal van bezoekers tracken. Bart de Liefde (VVD) vindt dat de winkelkets daarmee de nominatie voor een Big Brother Award al op zak hebben. Opvallend, want de VVD is er in principe voor dat het bedrijfsleven armslag te geven, ook als het gaat om het benaderen van die consument met commerciële aanbiedingen. Maar danb is het wel cruciaal dat die consument zelf zijn eigen privacy voorkeuren kan regelen. En daar was in dit geval nou niet bepaald sprake van, stelde De Liefde. Het minste wat je mag verwachten, is dat de consument weet dat zijn gegevens worden verzameld.

‘Surprise minimalisation’

Consumenten weten vaak niet dat welke data wordt verzameld en waarom. ‘Surprise maximimalisation’, noemt Jacob Kohnstamm (Cbp) dit. Het komt steeds vaker voor. Terwijl ‘surprise minimalisation’ het doel zou moeten zijn. De privacy bewaker maakte de vergelijking met de autoindustrie. De doorsnee autobezitter heeft er al lang geen benul meer van hoe die auto technisch werkt, maar hij rijdt er wel in. Ondertussen doen fabrikanten hun best om de consument ‘bewust’ te maken, bijvoorbeeld door energielabels te introduceren.

De consument

Ligt de verantwoordelijkheid niet (deels) ook bij de consument? Bart Combée (Consumentenbond) is duidelijk: ‘Nederlanders zijn de meest intensieve gebruikers van internet, maar staan behoorlijk onbewust tegenover  transacties.” Een een suggestie vanuit de zaal om een product niet meer ‘beste koop’ te  noemen, als de privacy voorwaarden niet op orde zijn, vond positieve weerklank bij de Consumentenbond directeur. De bond gaat hier sowieso meer nadruk op leggen. De Liefde merkte op dat we op een kantelpunt staan: “Bedrijven moeten verantwoordelijkheid nemen”.

Creativiteit en innovatie

Het gaat nog wel eens mis met de omgang van privacygevoelige informatie bij bedrijven. In de meeste gevallen is dat geen kwestie van onwil, maar van onkunde, stelde Kohnstamm: “Als je bedrijven wijst op de normen, wordt het meestal gelijk aangepast”. DDMA voorzitter Henry Meijdam beaamt dit. Met het Privacy Waarborg heeft DDMA een keurmerk geïntroduceerd voor verantwoord gebruik van data in marketing. Bedrijven worden getoetst op naleving. En dit werpt vruchten af, aldus Meijdam. “Vergelijk het met de MVO ontwikkelingen. Privacy wordt vaker ingezet als unique selling point. Adverteerders kiezen hun dienstverleners niet alleen omdat zij de laagste prijs vragen, maar ook omdat zij hun compliance op orde hebben.”

Meijdam stelt dat wanneer bedrijven transparantie bieden, de wetgever armslag moet bieden voor creativiteit en innovatie.

Zijn punt werd iets later onderschreven door Stephan Luiten, director Public Policy van Liberty Global. Hij stelt dat je vraagtekens kunt zetten bij een one-size-fits all privacybescherming op het hoogste niveau. “Dit heeft effecten op groei en ontwikkeling.”

Bonuskaart

Onthullingen over NSA en Prism hebben het privacy debat de laatste tijd fel doen oplaaien. Daarbij lijkt er sprake te zijn een spill-over effect van het gebruik van data door de overheid, naar het gebruik van data door bedrijven. Er zijn echter wel een paar verschillen. Waar consumenten hun data aan bedrijven ‘in vrijheid’ geven, in ruil voor kortingen, goodies of services, is er bij de overheid in de meeste gevallen geen sprake van vrijwilligheid. Bovendien zijn de gevolgen van datamisbruik door de overheid groter. Zoals De Liefde het treffend verwoordde: “Albert Heijn kan je niet in de bak gooien als je geen bonuskaart wil”.

Wat zorgen baart is dat spionageprogramma’s toegang hebben tot bedrijfsdata. Op de vraag of de nieuwe Europese privacy regels hier voor een ommekeer gaan zorgen? De reacties waren weifelachtig. “Daarvoor is een brede trans-Atlantische dialoog nodig”, weet Kohnstamm.

Dat we eerlijk moeten zijn over welke data waarom wordt verzameld, is iedereen het over eens. De digitale economie is gebouwd op vertrouwen. 

Meningen verschillen als het gaat over de vraag in hoeverre de consument bescherming nodig heeft of zelf afwegingen kan maken. En niet te vergeten, als er bescherming nodig is: hoe zet je dat om in voor bedrijven en marketeers begrijpelijke regels. Tocg is het goed om te constateren dat op hoofdpunten de partijen elkaar weten te vinden. Het bedrijfsleven bestaat niet uit cowboys en politici zijn geen regelneven. Een mooi uitgangspunt voor een vervolgdebat, bijvoorbeeld naar aanleiding van de nieuwe Europese Privacy Verordening.